در حالی که بازار جهانی نفت طی چند روز روند نزولی تدریجی را طی می کرد، در روز دوشنبه بیستم آوریل به ناگاه ترمز برید و قیمت نفت "وست تگزاس اینترمیدیت"، نفت پایه آمریکا طی فقط چند ساعت از 17 دلار در هر بشکه به منفی 37 دلار برای تحویل در ماه مه رسید.
این در حالی بود که هفته پیش از آن، در پی برگزاری نشست فوق العاده اعضای اوپک و غیر اوپک موسوم به اوپک پلاس، توافق شد که تولید حدود 20 میلیون بشکه نفت در روز کاهش یابد. با این حال، این توافق نه فقط به افزایش قیمت جهانی نفت نیانجامید، بلکه کابوس بیستم آوریل را نیز رقم زد.
فعالان بازار نفت، سقوط بی سابقه طلای سیاه را به دلیل برهم خوردن توازن میان عرضه و تقاضا دربازارهای جهانی عنوان کرده اند. درحال حاضر از یکسو، چرخ های اقتصاد جهانی به دلیل شیوع ویروس کرونا تقریبا از حرکت ایستاده است و از سوی دیگر، جنگ نفتی میان دوبازیگر بزرگ یعنی روسیه و عربستان بازارها را با مازاد کم سابقه نفت مواجه کرده است.
کرونا در سه ماه گذشته موجب شده است تا فعالیت های اقتصادی درسراسرجهان به شدت کاهش یابد و تقاضا برای سوخت های فسیلی به کمترین میزان طی دهه های اخیر برسد.
چشم انداز بروز بدترین رکود جهانی 90 سال اخیر بسیاری از خریداران عمده نفت را به احتیاط واداشته است وهمین موضوع، فشارها را برای کاهش هرچه بیشتر قیمت ها به تولید کنندگان وارد کرده است.
با این حال، تولید کنندگان عمده نفت نیز برخلاف معمول، شیرهای نفت را باز کردند تا بازارها را با مازاد نفت، غرق کنند. تصمیم دیرهنگام اعضای اوپک پلاس درهفته گذشته نیز نتوانست از شوک بی سابقه به بازارها جلوگیری کند.
در نتیجه قیمت نفت آمریکا درسقوطی جنون آمیز به حدود منفی 40 دلار درهر بشکه رسید. به عبارت دیگر، تولید کنندگان نفت در آمریکا به دلیل پر شدن مخازن نگهداری نفت های تولید شده، مجبور هستند مبلغی نیز به خریداران پرداخت نمایند تا نفت ها را حمل نمایند؛ در غیر این صورت مجبور هستند به خاطر کنسل کردن قراردادها، خسارت سنگین تری را پرداخت نمایند.
تاثیر این سقوط می تواند بر اقتصاد کشورهای تولید کننده بزرگ از جمله آمریکا ویرانگر باشد.
به عنوان مثال، دولت آمریکا بویژه پس از روی کار آمدن "دونالد ترامپ" تلاش کرد با توسعه معادن استخراج نفت از لایه های شنی موسوم به شیل، این کشور را از جرگه کشورهای وارد کننده انرژی خارج و به جمع صادر کنندگان عمده وارد نماید. اما از آنجا که تولید نفت شیل با هزینه بالایی انجام می گیرد، سقوط قیمت ها به زیر 40 دلار به منزله نابودی صنعت نفت شیل قلمداد می شود. به همین دلیل درهفته های اخیر، ترامپ با تهدید و تطمیع، سعودی ها را واداشت تا با روس ها برای کاهش تولید نفت به توافق برسند و زمینه کاهش تولید روزانه حدود 20 میلیون بشکه را فراهم کنند. پس از این توافق نیز ترامپ در توئیت های خود، جشن پیروزی گرفت و آغاز دوران شکوفایی صنعت نفت آمریکا را وعده داد.
با این حال، اقتصاد کرونا زده جهان با مشکلاتی به مراتب بزرگتر مواجه بوده است که با یک ویدئو کنفرانس گروه اوپک پلاس و چند توئیت رئیس جمهور آمریکا آرامش بگیرد. اکنون انتظار می رود با سقوط آزاد قیمت نفت خام آمریکا، در دیگر بازارهای مرتبط با این کالای استراتژیک زلزله هایی رخ دهد. هر چند که شاید در روزهای آینده، این سقوط کم نظیر نفت جبران شود، اما مسلما تاثیر روانی کابوس بیستم آوریل 2020 تا مدت ها باقی خواهد ماند.
نویسنده: امیرعلی ابوالفتح
117
