تاکنون سه کشور امارات، بحرین و سودان رسماً از عادی‌سازی روابط خود با رژیم اسرائیل خبر دادند و بحرین و امارات توافق صلح را نیز امضا کردند.
به نظر می‌رسد، مهم‌ترین فاکتور در امضای این توافق، نقش اشخاص است.
«حمد بن عیسی آل خلیفه» پادشاه بحرین، «محمد بن زاید آل نهیان» ولیعهد امارات، «عبدالفتاح البرهان» رئیس شورای انتقالی سودان، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا و «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر رژیم اسرائیل در این توافق‌ها نقش اساسی ایفا کردند.
شیخ حمد بن عیسی از سال 2011 تاکنون با اعتراض‌های مردمی مواجه است. معترضان بر تشکیل حکومتی دموکراتیک و سرنگونی نظام آل خلیفه تاکید دارند. آنچه تاکنون شیخ حمد و خاندان آل خلیفه را در ساختار قدرت بحرین حفظ کرد، حمایت آل سعود و دولت آمریکا بود.
اکنون هر گونه مخالفتی با نسخه آمریکا برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل به منزله کنار گذاشتن حمایت از آل خلیفه خواهد بود. بنابراین، بقای آل خلیفه در قدرت عامل اصلی پذیرش توافق صلح با اسرائیل است.
محمد بن زاید نیز یکی از بازیگران فعال در غرب آسیا است که در اغلب تحولات امنیتی و سیاسی این منطقه دست دارد. اگرچه آل نهیان با مخالفت داخلی کمتری در مقایسه با آل خلیفه مواجه است، اما آل نهیان و به خصوص محمد بن زاید نیز امنیت خود را وابسته به آمریکا می‌داند.
عبدالفتاح البرهان بیش از سایر حاکمان عربی موقعیت متزلزل و سستی در قدرت دارد. ارتشبد البرهان پس از کودتای نظامیان سودانی علیه «عمر البشیر» قدرت را در این کشور در اختیار گرفته و اکنون نیز رئیس شورای انتقالی سودان است.
به عبارت دیگر، البرهان که محور عربی سازشکار و غربی تلاش دارند از وی به عنوان عبدالفتاح السیسی سودان بسازند، برای دائمی کردن قدرت خود بیش از هر موضوعی بر حمایت آمریکا حساب باز کرده است.
ترامپ نیز اکنون اهداف شخصی از عادی‌سازی‌ها دارد و از این فاکتو برای کسب حمایت صهیونیست‌ها در انتخاباتی که 10 روز دیگر برگزار می شود، حساب کرده است.
اگرچه عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی مورد حمایت ساختار حاکمیتی اسرائیل است، اما بنیامین نتانیاهو از این اقدام برای کاستن از فشارها علیه خود بهره می‌گیرد. ماههاست که نتانیاهو تحت فشار معترضان اسرائیلی قرار دارد و معترضان خواستار برکناری وی از نخست وزیری هستند.
در مقابل این اهداف و تمایلات شخصی، خواسته و مطالبه مردمی قرار دارد. اکثریت مردم در بحرین و سودان و همچنین بخش زیادی از مردم در امارات مخالفت خود را با عادی‌سازی روابط با اسرائیل اعلام کردند.
مردم سودان شامگاه جمعه و پس از اعلام توافق سازش دولت انتقالی سودان با رژیم صهیونیستی در شهر خارطوم، پایتخت سودان تظاهرات کردند. شماری از گروه‌های سیاسی سودان به خصوص احزاب مطرحی نظیر موتمر و امت نیز تهدید کردند عادی‌سازی تبعات شدیدی برای دولت انتقالی سودان در پی خواهد داشت.
در بحرین و امارات نیز تاکنون تجمعات مختلفی در اعتراض به عادی‌سازی انجام شده است. این تجمعات نشان می‌دهد تصمیمات در این کشورها در خصوص عادی‌سازی روابط با اسرائیل به صورت شخصی انجام شده که البته تحت فشار آمریکا نیز بود زیرا اشخاص برای بقای در قدرت به حمایت واشنگتن نیاز دارند.
در واقع، تصمیمات شخصی گویای این است که هر گونه تغییری در راس قدرت به منزله از بین رفتن توافق است و چنین توافق‌هایی نمی‌تواند در عمل دوام چندانی داشته باشد.
نویسنده: سیدرضی عمادی
117
بیشتر بخوانید:
تظاهرات مردم سودان در اعتراض به توافق سازش خارطوم و تل آویو
اعلام عادی‌سازی روابط سودان با اسرائیل از سوی ترامپ
هشدار حزب مطرح سودانی درباره عواقب عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی
