تداوم مناقشه قره باغ؛ عامل اصلی تنش میان آذربایجان و ارمنستان
در این زمینه، "سرگئی لاوروف" وزیر امور خارجه روسیه در مصاحبه با روزنامه "ترود" ، اعلام کرد: مسکو عامل اصلی درگیری‌های مرزی میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان را تداوم مناقشه قره باغ و لاینحل ماندن این مناقشه می‌داند.
مصاحبه وزیر امور خارجه روسیه در شرایطی منتشر شده است که "سرگئی شویگو" وزیر دفاع روسیه ضمن سفر به باکو، با رئیس جمهوری و وزیر دفاع جمهوری آذربایجان دیدار و گفتگو کرده است. وزیر دفاع روسیه در دیدار با رئیس جمهوری آذربایجان در واکنش به تبلیغات ضد روسی رسانه‌های باکو، تاکید کرد: "هیچیک از تحرکات روسیه در منطقه بویژه در ارمنستان هرگز علیه هیچ کشور ثالثی ، بویژه جمهوری آذربایجان - که همسایه و شریک راهبردی ماست - هدایت نشده و نخواهد شد".
درعین حال، در پی سفر وزیر دفاع روسیه به باکو، "جیحون بایراموف" وزیر امور خارجه جدید جمهوری آذربایجان نیز امروز (چهارشنبه- 26 اوت) به منظور دیدار و گفتگو با "سرگئی لاوروف" همتای روسی خود، به مسکو سفر کرده است. این نخستین سفر جیحون بایراموف به روسیه پس از انتصاب به سمت وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان و دومین سفر خارجی وی پس از کسب این سمت قلمداد می‌شود. حل و فصل مناقشه قره باغ و برخی موضوعات مهم در روابط دوجانبه مسکو و باکو محور اصلی گفتگوهای جیحون بایراموف در جریان این سفر اعلام شده است.
تلاش روسیه برای حل مناقشه آذربایجان و ارمنستان
اظهارات وزیر امور خارجه روسیه در مصاحبه اخیر با روزنامه ترود، از چند جهت حائز اهمیت است. نخست این که توجه ویژه روسیه برای پایان دادن به مناقشه قره باغ نشان می‌دهد مقام‌های مسکو همه تلاش‌های خود را به عمل می‌آورند تا در زمینه حل این مناقشه طولانی مدت اقدام موثری به عمل آورند.
در این ارتباط ، چنین به نظر می رسد که سیاست روسیه مانند گذشته تغییر چندانی نکرده است. مسکو تلاش می‌کند مناقشه آذری - ارمنی را به صورت انحصاری حل و فصل کند، در حالی که نه تنها افکار عمومی جمهوری آذربایجان نگاه مثبتی به روسیه ندارد، بلکه جامعه جهانی و قدرت‌های ذینفع در امور جمهوری آذربایجان نیز موانع اصلی روسیه برای تحقق این هدف محسوب می‌شوند. برخی کارشناسان آذری اظهارات لاوروف را یک "تله" برای باکو قلمداد کرده و گفته‌اند : "رویکرد این اظهارات نشان می‌دهد مسکو یک دو راهی برای باکو تدارک دیده است، به طوری که اگر بخواهد موضوع قره باغ حل شود، باید بازگشت به دایره قدرت مسکو را هم بپذیرد و در غیر این صورت روند آزادی مناطق اطراف قره باغ، آغاز نخواهد شد".
"فرهاد مهدی اف" کارشناس سیاسی جمهوری آذربایجان نیز درمصاحبه با سایت تلگراف در تحلیل رویکرد مسکو در قبال حل مناقشه قره باغ، گفته است: "ولادیمیر پوتین قصد دارد قدرت اتحاد جماهیر شوروی را دوباره به دست بیاورد و در این شرایط کرملین به خوبی درک می‌کند که برای جلب جمهوری آذربایجان به سمت مسکو، باید قره باغ و یا حداقل مناطق اطراف آن را به باکو برگردانند".
تداوم مناقشه قره باغ؛ خواسته قدرت‌های غربی
این واقعیت را نیز نباید نادیده گرفت که بحران درقفقارجنوبی، پای قدرت‌های مستقل منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را به این منطقه باز کرده است. در این میان، آن دست از قدرت‌هایی که لاینحل ماندن مناقشه قره‌باغ با حفظ وضعیت "نه جنگ و نه صلح" را مطابق با منافع خود می‌پندارند و طی سال‌های گذشته همواره از حل این مناقشه خودداری می‌کرده‌اند ، اکنون حفظ این وضعیت می‌تواند منافع آنها را تامین کند. به عنوان مثال، آمریکا و برخی از دولت‌های غربی و اخیرا" رژیم نژادپرست اسرائیل سیاست تداوم مناقشه قره باغ به منظور نفوذ هرچه بیشتر در منطقه را هدف گرفته‌اند.
در مجموع، باید گفت: جنگ گسترده و طولانی مدت در قفقاز به نفع قدرت‌ها و کشورهای فرامنطقه‌ای بوده و سه کشور قدرتمند منطقه شامل ایران، روسیه و ترکیه باید با توجه به این واقعیت‌ها، قدم‌های جدی برای حل مناقشه قره‌باغ بردارند.
نویسنده: محمدعلی طالبی
