« بلال یاسین» در مقاله ای در پایگاه «عربی 21» به نقل از پیتر سالزبری نوشت، آیا امارات به این دلیل به دنبال اجرای عملیات در بندر الحدیده یمن است که سلطه خود را بر بنادر یمن تکمیل کند یا اینکه خواهان تغییر در روند سیاسی یمن است؟
به گفته سالزبری، علت دوم درست است، زیرا نبرد در الحدیده، ممکن است روند جنگ فعلی را که بیش از سه سال از شروع آن می گذرد، تغییر دهد، اما ممکن است هزینه ی سنگین را دربرداشته باشد.
وی افزود، عملیات «پیروزی طلایی» که امارات 13 ژوئن آن را با هدف، سلطه بر بندر الحدیده و بیرون راندن حوثی ها از آن اعلام کرد، با هدف تغییر ساختار رهبری سیاسی یمن و قرار دادن هم پیمانان ابوظبی در موقعیتی قوی پس از پایان جنگ صورت می گیرد.
به همین دلیل، از جمله اسامی پیشنهادی برای اداره بندر الحدیده پس از بیرون راندن حوثی ها از آن، «طارق صالح» برادرزاده علی عبدالله صالح رئیس جمهوری سابق یمن است که فرماندهی نیروهای گارد ریاست جمهوری را برعهده دارد.
طارق صالح اکنون در صف مخالفان حوثی ها می جنگد، در حالی که پارسال هم پیمان آن ها بود.
اوضاع نابسامان انسانی غیرنظامیان در الحدیده
سالزبری در مقاله خود درباره پیامدهای اوضاع انسانی بر غیرنظامیان در الحدیده هشدار داد و در توان نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان در راه اندازی سریع این بندر ابراز تردید کرد، این در حالی است که عربستان ادعا می کند بعد از بیرون راندن حوثی ها از الحدیده، این بندر به سرعت می تواند فعالیت خود را از سرگیرد.
وی افزود که عملیات الحدیده، مشوقی برای امارات به منظور سلطه بر تعز و مقابله با هم پیمانان «عبد ربه منصور هادی» در حزب اصلاح به شمار می رود که در نتیجه می تواند به حضور حوثی ها و حزب اصلاح وابسته به جنبش اخوان المسلمین در آن جا پایان دهد.
به گفته نویسنده این مقاله، ائتلاف عربی مارس 2015 تصمیم گرفت به سلطه حوثی ها بر صنعاء پایتخت یمن پایان دهد و گمان می کرد که به سرعت پیروز می شود، اما این حمله با نوعی رکود مواجه شد و همراه با آن، تلاش های بیهوده برای متقاعد کردن طرف های درگیر بر سر راه حل سیاسی صورت گرفت.
آخرین تلاش برای سازش در سال 2016 شکست خورد و در آن زمان، اوضاع انسانی به شکل فجیع وخیم شده بود و طبق اعلام سازمان ملل، هشت میلیون و چهار صد هزار یمنی در آستانه فقر هستند و 14 میلیون نفر از آن ها به بخشی از کمک های انسان دوستانه نیاز دارند.
سالزبری گفت، پس از یک سال از پیشروی به سمت ساحل دریای سرخ، نیروهای یمنی که مورد حمایت امارات هستند، می گویند که فرودگاه الحدیده واقع در اطراف این شهر را تحت سلطه خود درآورده اند. جنگ فراگیر است و ممکن است که موازنه قدرت را در میدان نبرد تغییر دهد و به شکل عمیق، بر روند سیاسی در آینده تاثیر بگذارد.
به نوشته سالزبری، نتیجه جنگ برای امارات جذابیت دارد و به این کشور فرصت می دهد که در یمن دارای قدرت باشد، و درصورتی که سازمان ملل قبل از تشدید نبرد نتوانست به راه حل دست یابد، چه کسی بهای آن را پرداخت خواهد کرد، آیا یمنی های فقیر و بیچاره باید بهای آنرا بپردازند؟
امارات نیروی محرک در عملیات الحدیده
این پژوهشگر معتقد است که با وجود تاکید بر روی عربستان، امارات نیروی محرک در عملیات الحدیده است و در طول جنگ و به شکل غافلگیر کننده ثابت کرده است که به عنوان یک قدرت موثر در میدان جنگ حضور دارد، در سال 2015 جدایی طلبان در جنوب به مقابله با حوثی ها و هم پیمانان آن ها کمک کردند، و آن ها را از بندر جنوبی درعدن بیرون کردند، اما مسئولان اماراتی، در سه سال گذشته، از ناکامی خود در پیشروی میدانی سخن گفته اند و معتقدند که حمله به الحدیده، تنها راه شکستن این رکود و تحمیل سازش سیاسی بر اساس شروط نیروهای ائتلاف است.
سالزبری اظهار داشت که عملیات سلطه بر الحدیده چند سال است که در دست بررسی قرار دارد. در سال 2016، اماراتی ها مساله حمله به این بندر را از دریا مطرح کردند، اما آمریکایی ها این ایده را به علت پرخطر بودن آن رد کردند.
ولی اماراتی ها، 25 هزار نیروی جنگجوی یمنی را برای پیشروی به سمت این بندر از راه زمینی آموزش دادند.
این نیروها از آغاز سال 2017، به پیشروی مستمر در امتداد ساحل دریای سرخ به سمت الحدیده ادامه می دهند و اکثر این نیروها در امتداد ساحل تهامه یا در پایگاه دریایی در اریتره مستقر شده اند و این نیروهای تحت حمایت امارات با ملحق شدن سربازانی از نیروهای گارد ریاست جمهوری سابق که طرفدار«علی عبدالله صالح» بودند، تقویت شدند.
علی عبدالله صالح
این نیروها تا سال 2017 در کنار حوثی ها که صالح ائتلاف عجیب و سه ساله با آنها تشکیل داد، جنگیدند.
ائتلاف صالح با حوثی ها، در ماه دسامبر همان سال، از بین رفت و این مساله به جنگ خیابانی و کشته شدن صالح به دست هم پیمانان سابقش منجر شد.
نویسنده مقاله در ادامه نوشت کشته شدن علی عبدالله صالح، به مقاومت در مناطق تحت سلطه حوثی ها پایان داد، اما آن ها مشروعیتی را که از طریق همکاری با حزب کنگره مردمی که بزرگ ترین فراکسیون در پارلمان یمن به شمار می رود، از دست دادند.
سالزبری گفت، اگر ائتلاف عربی، الحدیده را تحت سلطه خود درآورد، حوثی ها از درآمد مالی ناشی از مالیات و برخی دیگر از منابع درآمد که از آن برای تامین هزینه های جنگی استفاده می کنند، محروم خواهند شد.
بنا به اعلام ائتلاف عربی، سلطه بر الحدیده به معنای توقف قاچاق سلاح است، با این که برخی از پژوهشگران و برخی از کمیته های وابسته به سازمان ملل، مدارکی دال بر استفاده از این بندر برای قاچاق سلاح پیدا نکردند. حوثی ها، آمادگی خود را برای مقابله اعلام کرده اند و این اعلام آمادگی از مقاومت آنان برای جلوگیری از پیشروی ائتلاف تا مرکز شهر مشخص است، اما ائتلاف آماده نبرد است.
اهمیت الحدیده برای امارات
این نویسنده افزود، الحدیده برای اماراتی ها مهم است، نه فقط به خاطر شکست رکود جنگ و تحمیل راه حل مورد نظر آنان، بلکه این اهمیت ناشی از آن است که فرصتی است تا هر کسی را که آن ها می خواهند در رأس هر راه حل سیاسی احتمالی باشند، در صدر قرار دهند.
از آغاز جنگ، امارات از تحرکات جدایی طلبان و سلفی ها حمایت کرده است، اما عربستان از دولت عبدربه منصور هادی که از سوی جامعه بین الملل به عنوان دولت به رسمیت شناخته شده است، و نیز از تشکلی از گروه های سیاسی و نظامی و قبیله ای مرتبط با حزب اصلاح حمایت کرد.
سالزبری نوشت تنش میان گروه های مختلف در داخل ائتلاف، علت مانع تراشی در تلاش ها برای جنگ به ویژه در شهرهای جنوبی مانند عدن بود - امارات از حمله جدایی طلبان به نیروهای طرفدار هادی در اوایل امسال، حمایت کرد – و نیز در تعز که نیروهای مرتبط با حزب اصلاح، با گروه هایی که ابوظبی آن ها را به سلاح تجهیز می کند، مقابله می کنند.
«محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی و حاکم فعلی امارات، اخوان المسلمین را تهدیدی خطرناک برای منطقه می داند.
از این رو، او و اطرافیانش، از اینکه هادی حزب اصلاح و علی محسن الأحمر، معاون وی و فرمانده نیروهای مسلح را پذیرفته است، راضی نیست.
وی همچنین گفت، نیروهای مشترکی که در نبرد الحدیده می جنگند، گروه هایی هستند که امارات می خواهد پس از جنگ هم حضور داشته باشند، آن ها نماینده نیروهای محلی مانند نیروی مقاومت تهامه و جنبش اعتراضی جنوب و گروه های سلفی با انگیزه های دینی هستند، اما به دیدگاهی که اخوان المسلمین دارد، توجه ندارند.
درصورتی که امارات بندر الحدیده را تحت سلطه خود درآورد، طارق صالح برادرزاده علی عبدالله صالح که فرمانده نیروهای گارد ریاست جمهوری را برعهده دارد، از نامزدهای احتمالی برای در دست گرفتن قدرت در این منطقه است و در صورتی که حوثی ها شکست بخورند، صالح به شخصیتی سیاسی در داخل حزب کنگره مردمی تبدیل می شود.
سلطه بر الحدیده ماموریتی دشوار
سالزبری افزود، رسیدن به بندر الحدیده، فرصتی برای امارات برای تضعیف حوثی ها و حزب اصلاح به شمار می رود و سعودی ها با این مساله مخالفت نخواهند کرد، به ویژه اینکه آن ها خواهان پیشروی هستند و روابط خود با اماراتی ها را بر هر نوع روابطی با حزب الاصلاح که به حمایت های ریاض تکیه دارد، ترجیح می دهند.
به گفته وی، علیرغم تغییری که نبرد الحدیده در روند سیاسی یمن ایجاد خواهد کرد، اما قطعاً موجب وخامت اوضاع انسانی می شود؛ چرا که به گفته سازمان ملل، میزان 70 درصد از مواد اساسی مانند گندم و برنج، از طریق این بندر عبور می کند و ائتلاف عربی قول داده است که عملیات انسان دوستانه را خیلی سریع بعد از سلطه بر این بندر از سرگیرد.
سالزبری همچنین گفت که این سناریو، با توجه به شکست ائتلاف در سلطه بر فرودگاه الحدیده، قابل اجرا شدن نیست، درحالی که این عملیات آسان است و نیروی هوایی هم در آن شرکت داشته است. درنتیجه، سلطه بر این بندر، ماموریتی دشوار خواهد بود. به ویژه اینکه، ائتلاف تلاش کرده است تا از تخریب زیرساخت های آن جلوگیری شود.
حتی درصورتی که، این بندر تحت سلطه قرار گیرد، مشخص نیست که در سایه ادامه حضور حوثی ها در مرکز این شهر و مناطق شمال، انتقال مواد غذایی چگونه صورت می گیرد.
ائتلاف می خواهد که از جنگ خیابانی که برای اهالی این شهر ویرانگر خواهد بود، جلوگیری کند.
سالزبری گفت که با وجود تاکید ائتلاف عربی مبنی بر اینکه بندر الحدیده را بهتر از حوثی ها اداره خواهد کرد و درنتیجه، کار انتقال مواد غذایی با سهولت انجام خواهد شد، اما ناظران به وضعیت بندر عدن که از سال 2015 تحت سلطه دولت هادی است، اشاره می کنند. از این رو، تضمینی برای اداره بهتر الحدیده و تامین امنیت این شهر بعد از بیرون رفتن حوثی ها وجود ندارد. اما راه حل چیست؟
نویسنده این مطلب در ادامه به این سوال پاسخ داد و گفت، راه حل، این است که از تخریب بندر الحدیده جلوگیری شود و این مساله ای است که «مارتین گریفیتس» فرستاده سازمان ملل به یمن بر روی آن کار می کند.
در شرایطی که ائتلاف عربی اصرار به خارج شدن حوثی ها از الحدیده و مرکز این شهر دارد، فرستاده سازمان ملل به یمن با ماموریتی دشوار مواجه است و درصورتی که شکست بخورد، اتفاق نظر درباره شروع نبردی طولانی و سخت وجود دارد که این نبرد با سلطه گروه های تحت حمایت امارات بر بندر الحدیده و این شهر، به پایان خواهد رسید.
سالزبری گفت که امارات پس از آن نیروهایش را به سمت تعز پیش خواهد برد و با حوثی ها و اصلاح مواجه خواهد شد. دراین صورت، منطقه ساحلی و تعز، تحت سلطه نیروهایی خواهد بود که امارات از آن ها حمایت می کند و درصورتیکه این موفقیت بتواند مانع از شلیک موشک های بالستیک از طرف حوثی ها بشود، عربستان نیز از این تحولات استقبال خواهد کرد.
نویسنده این مقاله در پایان گفت که مشخص نیست که آیا حوثی ها خواسته های ائتلاف را خواهند پذیرفت و آیا سلاح هایشان را تسلیم خواهند کرد و یا از الحدیده عقب نشینی خواهند کرد، اما فرستاده سازمان ملل به یمن، بیم آن دارد که الحدیده، تلاش هایش برای احیای روند صلح را با شکست مواجه کند.
مترجم : آقایی
133/112
بیشتر بخوانید:
گزارش: تظاهرات اهالی «الحدیده» یمن ضد اشغالگری امارات و عربستان سعودی
گزارش: سرنگونی دو فروند پهپاد جاسوسی عربستان و امارات در یمن
همدستی آمریکا با عربستان و امارات برای اشغال بندر الحدیده یمن
