جمهوری اسلامی ایران و روسیه به عنوان دو کشور همسایه همواره در جهت توسعه روابط دوجانبه و همچنین گسترش همکاری های منطقه ای حرکت کرده‌اند. در یک دهه اخیر و پس از بحران سوریه روابط ایران و روسیه تقویت شده است. تهران و مسکو در مبارزه با تروریسم به خصوص در سوریه همکاری نزدیکی داشته اند. این همکاری بیش از همه ناشی از درک مشترک و تهدیدهای مشترک طرفین است.علاوه بر این، تهران و مسکو در حوزه روابط دوجانبه نیز در جهت همکاری های نزدیک و انعقاد توافقنامه های همکاری کوتاه مدت و بلندمدت حرکت کرده اند.
جمهوری اسلامی و روسیه در سال ۲۰۰۱ میلادی یک قرارداد استراتژیک ۲۰ ساله امضا کرده بودند که در سال ۲۰۲۰ به صورت خودکار به مدت ۵ سال دیگر تمدید شد. دو طرف همچنین در سال ۲۰۲۰ توافق کردند که سند جدیدی را تنظیم کنند که جایگزین سند قبلی شود. روابط دو کشور به ویژه در دوره دولت سیزدهم ایران با سرعت بیشتری روند رو به رشد را طی کرده است. با روی کار آمدن دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان نیز رییس جمهور ایران بر تداوم روابط با روسیه تاکید کرد.
مسعود پزشکیان پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری در تماسی تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه بر پیگیری و اجرای توافقات صورت گرفته میان دو کشور در دوران ریاست جمهوری شهید رئیسی تأکید کرد و گفت: تهران آماده است تا توافق جدید با روسیه را در جریان نشست کشورهای "بریکس" که قرار است ماه اکتبر امسال در شهر کازان روسیه برگزار شود، امضا کند.
این اظهارات پزشکیان با استقبال وزیر خارجه روسیه مواجه شد. سرگئی لاوروف اظهارات پزشکیان درباره تداوم روابط با روسیه را نشان دهنده موضع صادقانه رئیس جمهور جدید ایران دانست. وزیر خارجه روسیه همچنین یادآور شد که روابط بین روسیه و ایران به سرعت در حال توسعه است و تعداد زیادی از پروژه‌های دو جانبه در حال حاضر در حال اجرا هستند.
اخیراً هم آندری رودنکو، معاون وزیر خارجه روسیه گفته بود که ویرایش سند جدید توافقنامه ایران و روسیه که هدف از آن ارتقای وضعیت روابط دو کشور به سطح شراکت راهبردی جامع است، تقریباً دو سال و نیم طول کشید و امروز می‌توان آن را کامل دانست.
عزم و اراده تهران و مسکو برای گسترش روابط در شرایطی است که روابط دو کشور با مخالفان جدی در سطح جهانی مواجه است. قدرت‌های غربی و به خصوص ایالات متحده آمریکا بارها مخالفت خود را با توسعه روابط ایران و روسیه اعلام کرده و همچنین کارشکنی های زیادی در مسیر گسترش روابط ایران و روسیه انجام داده اند تا مانع همکاری های نزدیک دو کشور شوند.
با این حال، این کارشکنی ها تاکنون تاثیری در مسیر روابط دو کشور نداشته و حتی تغییر دولت‌ها در ایران هم سبب توقف مسیر صعودی روابط دوجانبه مسکو و تهران نداشته است.
نویسنده: سید رضی عمادی
