مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پنج شنبه 13 اکتبر طی سخنانی در شهر «بروژ» بلژیک در مراسم افتتاحیه آکادمی جدید دیپلماتیک اروپا گفت که اروپای «ممتاز» یک «باغ» و دنیای اطراف آن «جنگل» است و جنگل قادر است به باغ حمله ور شود. اکنون بورل ضمن اظهاراتی که در پایگاه اطلاع رسانی رسمی اتحادیه اروپا انتشار یافت، با رد نژادپرستانه بودن تشبیه اروپا به باغ و جهان اطراف آن به جنگل، تلاش کرد توضیح دهد که منظور او از «جنگل» تشدید سیاست قدرت و افزایش بی قانونی و هرج و مرج در این جهان بوده است. رئیس دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا در ادامه تاکید کرد: اشاره من به جنگل هیچ مفهوم نژادی، فرهنگی یا جغرافیایی نداشته است و متأسفانه در جهان امروز جنگل در همه جا از جمله در اوکراین وجود دارد.
- نگرش سلطه گرایانه و مستکبرانه اروپا
عقب نشینی آشکار بورل از موضع نژاد پرستانه خود مبنی بر برتری اروپا و به طور کلی غرب بر بقیه جهان با توجه به واکنش منفی جهانی صورت گرفته است. به طور کلی غربی ها و به طور خاص اروپا و آمریکا همواره نگاه از بالا به پایین به بقیه جهان داشته و بارها در موضع گیری ها و اظهارات مقامات اروپایی آنها از تمدن در اروپا و توحش در بقیه جهان سخن گفته اند. حتی استدلال رایج در دوره استعمار اروپا و سلطه آن بر بخش های بزرگی از جهان همین بود که اروپایی های مسیحی ماموریت متمدن سازی جهان و خارج نمودن آن از توحش را بر عهده دارد. در دوره کنونی یعنی عصر پسا جنگ سرد و پس از چندین دهه از عصر استعمار زدایی و استقلال ملل جهان خارج شدن آنها از یوغ استعمار هنوز هم اروپایی ها همان نگرش سلطه گرانه و مستکبرانه را حفظ کرده و به طور صریح و یا ضمنی بر برتری خود بر بقیه کشورها تاکید می کنند.
نکته مهم اینکه رفاه و ثروت امروز اروپا که البته با وقوع جنگ اوکراین در معرض زوال قرار گرفته حاصل استعمار و چپاول چند صد ساله دیگر مناطق و کشورها بوده است. برای مثال هند به عنوان مستعمره اصلی بریتانیا سهم مهمی در انباشت ثروت دربریتانیا داشته است.« ایلا پاتنایک»، اقتصاددان مشهور هندی، در سال ۲۰۱۸ در یک مقاله تحقیقاتی نوشت : بریتانیا تقریباً ۴۵ تریلیون دلار از هند بین سال‌های ۱۷۶۵ تا ۱۹۳۸ غارت کرده است. بر اساس تقریباً دو قرن داده‌های مالیاتی و تجاری دقیق، این مقدار تقریباً ۱۷ برابر مجموع تولید ناخالص داخلی فعلی بریتانیا و هند است. همین مساله درباره دیگر کشورهای استعماری اروپا مانند فرانسه ، اسپانیا ، پرتغال ، هلند ، بلژیک و آلمان مصداق دارد و اساسا منابع و ثروت غارت شده از سرزمین های تحت استعمار آنها عامل اصلی ثروت ورفاه امروز اروپا بوده است.
اکنون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که نگران تاثیرات جنگ اوکراین بر اقتصاد و رفاه اروپایی است که او آن را به منزله باغ توصیف کرده ، با تشبیه جهان به جنگل خواهان اتخاذ تدابیری برای حفظ باغ اروپایی از تعدیات و دست اندازی های جنگل جهان شده است. این استعاره نشان دهنده نگاه استکباری اروپایی ها به جهان است.
نکته مهم اینکه این موضع بورل موجب واکنش های تندی در جهان حتی از جانب متحدان غرب شده است. بسیاری از کشورها از جمله امارات و قطر و همچنین اتحادیه عرب به اظهارات جوزف بورل واکنش نشان دادند و به شدت از آن انتقاد کردند.«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز با انتقاد از توصیف بورل، تأکید کرد: استعاره باغ / جنگل برآمده از ذهنیت به غایت غیرقابل قبول استعماری است که به غرب حق تجاوز و اشغال می‌دهد. آن دوران به سر آمده است. جهان چندقطبی پشت در است. اتحادیه اروپا یا باید واقعیات را بپذیرد یا همچنان در مسیر افول و محو شدن پیش خواهد رفت./
نویسنده: سید رضا میرطاهر
/ 114
