چهارمین اجلاس اقتصادی اتحادیه عرب پس از 6 سال برگزار شد. سومین اجلاس اقتصادی این اتحادیه 6 سال قبل در ریاض برگزار شده بود. از مهمترین اهداف این نشست، دستیابی به راهکارهایی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورهای عضو اتحادیه عرب است.
اتحادیه عرب 22 عضو اصلی و 4 عضو ناظر دارد، اما تنها چهار رهبر عربی در نشست بیروت حضور پیدا کردند. امیر قطر، رئیس جمهوری موریتانی، رئیس جمهوری لبنان و رئیس جمهوری سومالی چهار رئیس دولتی هستند که در نشست بیروت حضور یافتند و بقیه کشورها در سطح پائین در این نشست حضور پیدا کردند.
در همین حال، میشل عون به عنوان رئیس کشور میزبان این نشست، رئیس جمهوری سومالی به عنوان رئیس بعدی نشست و امیر قطر نیز به دلیل اختلاف‌ها با عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر در این نشست حاضر شده‌اند.
سوال این است که چرا نشست اقتصادی بیروت با حضور کمرنگ سران اتحادیه عرب برگزار شده است؟
مهمترین عامل حضور کمرنگ سران عرب در نشست بیروت، اختلاف‌های درونی در اتحادیه‌عرب است. موضوع سوریه نیز مهمترین عامل اختلاف در درون اتحادیه عرب است. عضویت سوریه از سال 2011 در اتحادیه عرب تعلیق شده است.
طی ماه‌های اخیر گمانه‌زنی‌ها و درخواست‌های زیادی برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب مطرح شده، اما هنوز این اتفاق رخ نداده است. در همین حال، دولت لبنان نیز از دولت سوریه برای شرکت در نشست اقتصادی بیروت دعوت نکرده است. جبران باسیل، وزیر خارجه لبنان، سوریه را بزرگترین غایب این نشست عنوان کرد.
موضوع لیبی نیز عامل دیگر حضور کمرنگ سران عرب در نشست بیروت بود. در درون لبنان درخصوص دعوت از لیبی اختلاف نظر جدی وجود داشته است.
پس از اینکه سعد الحریری، نخست وزیر لبنان، از لیبی برای شرکت در نشست اقتصادی بیروت دعوت کرد، برخی گروههای لبنانی با اشاره به قضیه ربوده شدن امام موسی صدر و مشخص نکردن سرنوشت وی توسط دولت لیبی، به دعوت از این کشور برای شرکت در نشست اقتصادی بیروت اعتراض کرده و حتی پرچم لیبی را آتش زده‌اند. این اقدام سبب تحریم نشست بیروت توسط لیبی شده است.
دو موضوع سوریه و لیبی حتی موجب شد که نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان نیز در نشست بیروت حضور پیدا نکرد. نبیه بری اعلام کرد که در اعتراض به بی توجهی کشورهای عربی به مساله امام موسی صدر و همچنین بی توجهی این کشورها به درخواست وی برای تعویق نشست بیروت تا مشخص شدن وضعیت سوریه، در این اجلاس اقتصادی شرکت نمی کند.
علاوه بر این، ناکامی سعد الحریری در تشکیل دولت لبنان نیز در استقبال نکردن سران کشورهای عضو اتحادیه عرب از نشست بیروت تاثیر داشته است.
این نشست حامل پیامهایی نیز است. نخستین پیام در درون حضور امیر قطر در این نشست وجود دارد. شیخ تمیم در شرایطی در نشست اقتصادی اتحادیه عرب حضور پیدا کرد که در نشست دسامبر گذشته شورای همکاری خلیج فارس در ریاض حضور پیدا نکرده بود. حضور شیخ تمیم در نشست اقتصادی بیروت، حامل این پیام برای عربستان و متحدانش است که قطر همچنان بر استقلال در سیاست خارجی خود تاکید دارد.
دومین پیام نشست اقتصادی بیروت نیز این است که جهان عرب بیش از هر زمان دیگری دچار شکاف و اختلاف‌های درونی شده، اختلاف‌هایی که بیش از همه ناشی از الگوهای رفتاری عربستان سعودی در قبال کشورهای عربی است. 113/120
نویسنده: سیدرضی عمادی
بیشتربخوانید:
ریشه‌کنی فقر در کشورهای عربی راه مقابله با تروریسم
عربی 21: نشست اقتصادی سران عرب در بیروت
