حکومت بشار اسد در سوریه پس از ۲۴ سال سرنگون شد. سقوط بشار اسد در قدرت علل داخلی و خارجی دارد. در سطح داخلی، از دست رفتن پشتوانه مردمی به خصوص به دلیل مشکلات اقتصادی، مقاومت نکردن ارتش در مقابل گروه‌های تروریست و معارض و همچنین انجام نشدن اصلاحات سیاسی طی ۷ سال پس از شکست تروریست‌ها در سوریه از علل مهم سقوط بشار اسد از قدرت بود. در سطح خارجی نیز علل مختلفی در خصوص سقوط نظام سوریه وجود دارد.
یکی از مهم‌ترین دلایل خارجی سقوط بشار اسد از قدرت، قانون تحریمی سزار است که ایالات متحده آمریکا از سال ۲۰۲۰ علیه این کشور اجرایی کرده است. تحریم‌های سزار سبب فشار اقتصادی به خصوص تورم افسار گسیخته در سوریه شد. فواز جرجس، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه لندن، می‌گوید شرایط در سوریه طی سه سال گذشته به شدت تغییر کرده است. تحریم‌های آمریکا باعث فقیرتر شدن مردم سوریه و افسران ارتش شده است.
- اعتماد دولت سوریه به برخی وعده‌های دولت‌های خارجی
یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل خارجی سقوط بشار اسد از قدرت در سوریه، اعتماد دولت سوریه به برخی وعده‌های دولت‌های خارجی بود. برخی از کشورهای خارجی به خصوص امارات و آمریکا در ماه‌های اخیر به دولت بشار اسد وعده دادند در صورت دور شدن از محور مقاومت، در بازسازی سوریه مشارکت خواهند کرد. این وعده، وعده‌ای برای عملی شدن نبود بلکه دارای اهداف سیاسی بود که عملاً به ضعیف شدن دولت بشار اسد منجر می‌شد. بازی خوردن دولت سوریه در مقابل برخی وعده‌های خارجی کشورهای منطقه در ازای دست برداشتن از مقاومت، عملاً دولت سوریه را از مرکز ثقل محور مقاومت به حاشیه برده و راه را برای توطئه‌های داخلی و خارجی هموار ساخته است. از دید بسیاری از تحلیل‌گران، بازیگران محور مقاومت در جنگ سوریه با تروریست‌های بین ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷ نقش اصلی را در شکست تروریست‌ها و حفظ نظام سابق سوریه ایفا کرد و دور شدن بشار اسد از محور مقاومت نیز عامل مهمی برای سقوط بشار اسد از قدرت محسوب می‌شود.
- مداخله‌های خارجی و تجهیز تروریست‌ها توسط برخی کشورها
سومین دلیل خارجی مهم نیز مربوط به مداخله‌های خارجی و تجهیز تروریست‌ها توسط برخی کشورها است. چشم طمع دولت‌های غربی و برخی قدرت‌های منطقه‌ای به مطامع سرزمینی سوریه و تجهیز تروریست‌ها در این کشور از داعش و جبهه النصره گرفته تا تحریرالشام نکته دیگری است که آرامش و پکپارچگی را از کشور سوریه گرفته و طی سال‌های اخیر میدان جولان تروریست‌ها بوده است. گروه‌های معارض و تروریست در شرایطی با سرعت به سمت براندازی نظام بشار اسد در سوریه حرکت کردند که از یک سو مجهز به سلاح‌های مدرنی نظیر پهپادهای انتحاری بودند، از سوی دیگر بر خلاف دوره گذشته، آموزش‌های جدیدی دیده و آمادگی لازم را برای برخورد نظامی و روانی با مردم و ارتش سوریه داشتند. در همین حال، تروریست‌ها از پشتیبانی لجستیک، سیاسی و رسانه‌ای بازیگران خارجی نیز اطمینان داشتند.
چهارمین دلیل خارجی نیز مربوط به اقدام‌های رژیم صهیونیستی بود. رژیم صهیونیستی بارها به حمله به سوریه عملاً زمینه را برای اقدام تروریست‌ها علیه دولت دمشق فراهم کرد.
در نتیجه عوامل داخلی و خارجی ذکر شده، دولت بشار اسد طی تنها ۱۱ روز سقوط کرد و به ۲۴ سال قدرت بشار اسد در سوریه پایان داده شد.
نویسنده: سید رضی عمادی
114
