تحلیل:

ایران پرس: «مهرداد بذرپاش» وزیر راه و شهرسازی ایران با اشاره به پیش‌بینی ۳۰ میلیارد دلاری تجارت بین ایران و امارات، از آماده‌سازی ۲۲ سند همکاری بین دو کشور در نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و امارات برای امضا شدن خبر داد.

امارات نیز تجارت با ایران را تا سال 2025 میلادی، ۳۰ میلیارد دلار تخمین زده است.

«بن الطوق الماری» وزیر اقتصاد و رئیس طرف اماراتی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و امارات نیز دراین نشست با تاکید بر اینکه روابط دو کشور باید در همه حوزه‌ها توسعه پیدا کند، گفت: "تعداد زیادی از شرکت‌های ایرانی در امارات مشغول فعالیت هستند و این کشور از سرمایه گذاری در ایران استقبال می‌کند."

پس از حدود ۱۰ سال، نشست کمیسیون مشترک همکاری بین دو کشور برگزار شد و در ابتدای آن دو سند در جهت رسمیت بخشی به خود کمیسیون به امضا رسید.

روابط تجاری امارات با ایران به بیش از یک سده پیش برمی‌گردد و امارات مدت‌ها یکی از اصلی‌ترین پیوندهای ایران با جهان خارج بوده است. روابط تجاری ایران با برخی کشورها از اهمیت بالایی برخوردار است؛ کشورهایی که یا بخش عمده‌ای از نیازهای وارداتی ایران را تامین می‌کنند یا در واردات از ایران به ویژه در حوزه منابع انرژی نقش پررنگی دارند.

در این بین کشورهایی نظیر امارات با برخورداری از موقعیت و امکانات لجستیکی، جایگاه مهمی در تجارت سایر کشورهای منطقه نظیر ایران ایفا می‌کنند. کشورامارات به عنوان کانون اقتصادی منطقه، در مبادلات تجاری ایران با کشورهای جهان نقش موثری ایفا می‌کند. امارات همواره در تجارت با ایران پیشگام بوده و حتی با وجود تحریم‌ها، در سال های اخیراز اصلی‌ترین شرکای تجاری کشور باقی مانده است.

با همه فشارهایی که آمریکا ایجاد کرده که کشورهای منطقه و به ویژه کشور امارات رابطه خود را با ایران کاهش دهند، مانعی برای توسعه همکاری‌ها وجود ندارد.

طبق آمارهای رسمی، طی چند دهه گذشته امارات همواره در میان پنج شریک نخست تجاری ایران قرار داشته است.

نقش واسط این کشور در تجارت ایران با سایر کشورها که به واسطه امکانات لجستیکی و خدمات تجاری آن محقق شده است، در دوران تحریم نیز امکان مبادلات تجاری را برای ایران مهیا کرده است.

در واقـع امارات مبداء اصلی واردات برای کشور محسوب می‌شود. زیرساخت‌های مناسب امارات در تجارت با جهان به ویژه در حوزه حمل‌و‌نقل دریایی و جابه‌جایی کشتی‌هایی با ظرفیت کانتینری بالا و حضور تجار و صنعتگران در این کشور برای برخورداری از مزایای تجاری و تکمیل حلقه‌های پایانی زنجیره تولیدی کالاهای متنوع خود در قالب‌هایی نظیر بسته‌بندی، از دلایل توسعه روابط تجاری ایران با این کشور طی دهه‌های گذشته بوده است.

در سال گذشته تجارت بین دو کشور ۲۷ میلیارد دلار بود و امارات بعد از چین، بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران است. پرواز حدود ۳۲۰ پرواز در هفته، گواه حجم فعالیت‌های اقتصادی و گردشگری بین دو کشور است. باوجود حضور این کشوردر میان شرکای تجاری اصلی ایران حتی در دوره تشدید تحریم‌ها، اما هنوز هیچ‌گونه موافقتنامه بازرگانی یا گمرکی میان دو کشور منعقد نشده است.

زیرساخت‌های فرایند تجارت مانند حمل‌ونقل و تشریفات گمرکی موضوعی است که تجار را درگیر کرده و با وجود اقدامات قابل توجهی که انجام شده و تجارت بین دو کشور را به ۲۷ میلیارد دلار رسانده، ضرورت اتخاذ تصمیماتی شجاعانه و سازنده در این زمینه احساس می‌شود.

رفع مشکلات بانکی از جمله افتتاح حساب برای اشخاص حقیقی و تجار ایرانی و تسهیل خدمات بانکی نیز که بر سر راه فعالین تجاری و اقتصادی دو کشور قرار دارد از دیگرضرورت های مهم است. امارات تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و زمان جنگ تحمیلی، جایگاه مطلوبی در روابط با ایران نداشت، اما با پایان یافتن جنگ، همواره جایگاه اول تا سوم را بین شرکای تجاری ایران به خود اختصاص داده است.

در حال حاضر مهم‌ترین بخش تجاری امارات را می‌توان ارائه خدمات تجاری، به ویژه در بخش‌های لجستیکی دانست؛ در چنین شرایطی به نظـر می‌رسد برخورداری از خدمات تجاری و لجستیکی موجود در امارات می‌تواند به توسعه صادرات ایران ذیل صادرات مجدد کمک شایانی کند.

به نظرمی‌رسد گشایش درمناسبات ایران و عربستان نیز، روابط تجاری ایران با امارات به ویژه با ابوظبی را فزونی بخشد.

یکی دیگر از عوامل استمرار و توسعه روابط تجاری و همکاری های اقتصادی ایران و امارات حضور تجار ایرانی و ثبت شرکت های اقتصادی در آن کشورو سرمایه گذاری ایران در این کشور است. نزدیک به ٤٠٠ هزار ایرانی در امارات زندگی می‌کنند که حجم سرمایه و مبادلات آنها رقم بسیار بالایی در حدود ٢٠٠ میلیارد دلار برآورد می‌شود.

در حال حاضر، برخی شرکت‌های ایرانی که قبلا در امارات بودند، اما غیرفعال شده بودند، دوباره فعال شده و برخی شرکت‌های جدید نیز فعالیت تجاری خود را آغازکرده‌اند. توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران و شرکت‌های دانش‌بنیان در فناوری‌های نو و به‌ویژه در زمینه هوش مصنوعی است که می‌تواند زمینه ای مهم برای همکاری بین دو کشور باشد.

مقامات ایرانی در تبادلات دیپلماتیک از همتایان اماراتی خود درخواست کرده‌اند تا سازوکار‌های جدیدی برای تامین مالی مبادلات تجاری بیابند. درمجموع موقعیت‌های جغرافیایی خاص ایران، آن را فراتر از یک بازار 80 میلیونی صرف ایرانی نشان می دهد.

ایران و امارات نقشی برجسته در مسیر کریدور شمال - جنوب دارند و با تصمیمات راهبردی می‌توانند نقش بی بدیلی را در دستیابی به بازارهای شمال و جنوب برای خود رقم بزنند.

دسترسی به بازارهای روسیه و کشورهای آسیای مرکزی از طریق ایران و برعکس دسترسی به بازارهای جنوب، می‌تواند فرصت بسیار خوبی را برای توسعه روابط ترانزیتی بین دو کشور ایجاد کند.

با توجه به قرار گرفتن کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان در همسایگی ایران و حوزه قفقاز که شاهراه ارتباطی آن‌ها به سمت دریای آزاد از ایران می‌گذرد، ایران را می بایست به عنوان بازار بالای ۴۰۰ میلیون نفری مورد توجه قرار داد. ضمن آن که حضور ایران در اوراسیا و شانگهای ایران را به بازار بزرگ‌تری متصل می‌کند که می‌تواند همکاری‌های آن را با امارات توسعه بخشد.

نویسنده: احمد کاظم زاده

117