هنوز مشخص نیست که آیا دولت های آمریکا یا یونان به این حکم که در دادگاه استیناف منطقه چالکیس (1) یونان صادر شده است، اعتراض خواهند کرد یا خیر. بنا به گزارش رویترز، نتیجه دادگاه هنوز علنی نشده است.
اقدام دادگاه تجدید نظر یونان را در واقع می توان به مثابه واکنش آتن به اقدامات متقابل تهران پس از توقیف یک نفتکش با پرچم ایران و توقیف محموله نفتی آن توسط آمریکا تلقی کرد. مقامات یونانی در 15 آوریل نفتکش روسی لانا (2) (پگاس سابق) (3) را با پرچم ایران و 19 خدمه روسی در نزدیکی ساحل جزیره جنوبی اویا (4) یونان به دلیل تحریم های اتحادیه اروپا توقیف کردند. کشتی به دلیل پیچیدگی‌های مالکیتی بسرعت آزاد شد. پس از تصمیم دادگاه اولیه یونان، آمریکا محموله نفت ایران را در این نفتکش را مصادره و به کشتی دیگری منتقل کرد.
پس از اقدام غیر دوستانه یونان، نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در 27 مه 2 فروند نفتکش یونانی را به دلیل تخلفات انجام گرفته در خلیج فارس توقیف کرد. این دو نفتکش توقیف شده به نام‌های پرودنت واریور (5) و دلتا پوسایدن (6) در نزدیکی عسلویه و دیگری در نزدیکی بندر لنگه توقیف شدند و در صورت بارگیری کامل ظرفیت 1.8 میلیون بشکه نفت را دارند.
اقدام ایران در توقیف دو نفتکش یونانی در آب های خلیج فارس نشانگر جدیت آن در زمینه رعایت قوانین و مقررات دریانوردی و نیز عدم تحمل هر گونه قانون شکنی در دریا است. نکته جالب اینکه یونان به این مساله اعتراض کرده و ایران را متهم به دزدی دریایی کرده است، در حالی که اقدام نیروی دریایی سپاه پاسداران در توقیف دو نفتکش یونانی به دلیل تخلفات آنها صورت گرفته اما توقیف نفتکش دارای محموله نفتی ایران در بنادر یونان و سپس تحویل محموله نفتی آن به آمریکا اقدامی کاملا غیر قانونی و برخلاف قوانین دریایی بوده است. نفتکش روسی لارا با پرچم ایران حامل 700 هزار بشکه نفت ایران بود و روز 15 آوریل در آب‌های یونان توقیف شد. یونان سپس محموله نفتی توقیف شده را به آمریکا تحویل داد. این اقدام غیر دوستانه آتن صرفا در راستای کسب رضایت واشنگتن و گرفتن امتیازات از آمریکا صورت گرفت. با توجه به اختلافات شدید یونان با ترکیه بر سر مالکیت جزایر دریای اژه و نیز منابع گازی مدیترانه شرقی، آتن با این اقدام فرصت طلبانه در واقع خواست تا به جلب نظر مقامات واشنگتن پرداخته و امتیازاتی را به ویژه در زمینه افزایش حمایت آمریکا از مواضع یونان و نیز کمک های نظامی واشنگتن به آتن کسب نماید. دولت یونان با وجود پذیرش تعهدات بین المللی در چارچوب کنوانسیون حقوق دریاها 1982 و نیز با وجود اینکه به عنوان عضو سازمان بین المللی دریانوردی (7) به دولت ایران نیز تعهد دارد، دست به این اقدام زد.
دکتر محمدرضا ضیایی بیگدلی متخصص حقوق بین الملل می گوید: بهترین توجیه دولت جمهوری اسلامی ایران در توقیف دو نفتکش یونانی در بنادر خود از دید حقوق بین الملل، اقدام متقابل می باشد، آن هم تا زمانی که خسارات ناشی از توقیف نفتکش ایرانی توسط دولت یونان به نحو مقتضی و رضایت بخشی جبران گردد. آمریکا که رویکرد یک جانبه گرایی و بی اعتنایی به قوانین و مقررات بین المللی از جمله حقوق دریاها را سر لوحه امور خود قرار داده است، به خود اجازه می دهد که به طور یکجانبه از دیگر کشورها به ویژه متحدان غربی خود بخواهد که به توقیف نفتکش های حامل نفت ایران به بهانه نقض قوانین تحریمی یکجانبه آمریکا بپردازند. در حالی که چنین اقدامی صرفا با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد و در چارچوب تحریم های این شورا علیه کشور هدف قابل اجرا است. اکنون حکم دادگاه تجدید نظر یونان نشان می دهد که آتن به خوبی دریافته است که انجام دادن اقدامات غیر قانونی برای کسب رضایت واشنگتن اقدامی پرهزینه بوده و ایران نیز به خوبی می تواند از منافع خود دفاع نماید.
1- region of Chalkis
2- Lana
3- Pegas
4- Evia
5- Prudent Warrior
6- Delta Poseidon
7- IMO
نویسنده: سيدرضا ميرطاهر
115
