«بونوآ دلما» (BENOÎT DELMAS) در مقاله‌ای در روزنامه فرانسوی «لوپوئن» نوشت، «محمد بن سلمان»، ولیعهد عربستان سعودی روز پنج‌شنبه نخستین دور سفرهای خارجی خود را پس از قتل «جمال خاشقجی»، منتقد و روزنامه‌نگار عربستانی، به امارات، بحرین، تونس، مصر و موریتانی آغاز کرده است.
قتل جمال خاشقجی، در 2 اکتبر 2018 در کنسولگری عربستان در استانبول، توسط نیروهای امنیتی عربستان، به عنوان عامل اصلی واکنش افکار عمومی جهانی علیه محمد بن سلمان مطرح شده است.
این سفر در واقع، بهانه‌ای برای توجیه حضور ولیعهد عربستان سعودی در نشست گروه 20 که 30 نوامبر جاری در آرژانتین برگزار می‌شود، است.
آنچه مسلم است، امروز رویکرد جامعه مدنی علیه محمد بن سلمان شکل گرفته است.
اتحادیه روزنامه نگاران تونسی و 12 سازمان حقوقی این کشور برای اعلام مخالفت خود با سفر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به تونس، در مقر این اتحادیه نشستی خبری برگزار کردند.
همچنین بنری در مخالفت با سفر ولیعهد عربستان سعودی به تونس بر سر در اتحادیه ملی روزنامه‌نگاران این کشور نصب شد که روی آن نوشته شده است، «خاک تونس انقلابی را کثیف نکنید.»
به همین دلیل درپی اعتراضات مردمی تونس، سفر ولیعهد عربستان در 27 نوامبر به این کشور تنها به چند ساعت محدود شده است.
درپی قتل جمال خاشقجی در کنسولگری استانبول، چهره پادشاهی ال سعود به شدت مخدوش شده است. محمد بن سلمان به منظور آرام کردن بحران داخلی وعده داد تا نظر شرکای بین‌المللی را به نفع خود متقاعد کند.
سفر برای جلب حمایت متحدان عربستان سعودی
جنگ طولانی در یمن و نقش عربستان در آن، پس از جنایت قتل خاشقجی به شکل گسترده‌ای مورد توجه قرار گرفت و باعث تیره شدن روابط عربستان سعودی با برخی کشورها شد.
محمد بن سلمان که چهره اصلی و قدرتمند پادشاهی عربستان سعودی محسوب می‌شود، سفر خود به کشورهای عربی را آغاز کرده است.
این سفرها به‌عنوان نخستین دور سفرهای خارجی محمد بن سلمان پس از به قتل رسیدن جمال خاشقجی در دوم اکتبر گذشته محسوب می‌شود.
آنچه مسلم است، هدف محمد بن سلمان از این سفر توضیح و توجیه جنایت انجام شده در ترکیه نبوده است و متقابلا کشورهای میزبان نیز تمایلی به بحث و بررسی پیرامون این پرونده ندارند.
در جهان عرب به استثنای حزب دموکراتیک در تونس، «حقوق بشر» به عنوان یک مفهوم غربی، تعبیر دیگری نداشته و قتل یک منتقد آل سعود یک فاجعه و یا رسوایی بزرگ محسوب نمی‌شود.
آنچه مسلم است، قتل این روزنامه‌نگار عرب به نگرانی‌های برخی رهبران به دلیل خشونت و رفتارهای وحشیانه آل سعود که از ژوئن 2017 تاکنون آغاز شده است، دامن زد.
جنگ‌های تحمیلی از سوی ولیعهد سعودی
سه عضو شورای همکاریِ خلیج‌فارس، شامل عربستان سعودی، امارات، بحرین به‌همراه مصر، در پنجم ژوئن 2017 روابط خود را با دولت قطر قطع کردند.
در پی این اقدام و آغاز تحریمها، شماری از کشورهای کوچک عربی روابط خود را با قطر قطع کردند.
همچنین، کشورهای همسایه قطر ازجمله عربستان سعودی و امارات، تمامی مسیرهای زمینی، دریایی و هوایی با قطر را مسدود کردند که بسته‌شدنِ مرز زمینی عربستان با قطر به‌دلیل‌آنکه حدود 40 درصد واردات غذاییِ قطر از این مرز انجام می‌شد، سبب شد فشارها بر دوحه، افزایشِ قابل‌ملاحظه‌ای داشته باشد.
از سوی دیگر، محمد بن سلمان با اعزام فرستادگان ویژه به سراسر آفریقا از دولت‌ها خواست تا روابط دیپلماتیک خود را با دوحه به حالت تعلیق درآورند.
گفتنی است، به غیر از مصر، عضو ائتلاف (گروه چهارگانه) ضد قطری، هیچ کشوری در شمال آفریقا به جبهه عربستان سعودی ملحق نشد.
همکاری امارات با عربستان سعودی نیز نتوانست به قطع بازوی متحدان قطر منجر شود.
یکی از نمایندگان پارلمان تونس در این باره اعلام کرد، «با وجود اینکه ما در محور مناقشات قرار گرفته‌ایم، اما موضع بیطرفی از گزینه‌های انتخاب شده در این بین محسوب می‌شود.»
همچنین، درپی سفر «سعد الحریری»، نخست وزیر لبنان به عربستان و اعلام کناره گیری از قدرت در چهارم نوامبر 2017 ، بسیاری از کارشناسان سیاسی دلیل این اقدام غیرمنتظره را فشارهای آل سعود علیه سعد حریری در حبس خانگی اعلام کردند.
چند ماه بعد تصویری از محمد ششم، محمدبن سلمان و حریری در پاریس منتشر شد.
سعدالحریری پس از اینکه با پیگیری‌های مقامات لبنانی و فشار افکار عمومی بر عربستان سعودی به بیروت بازگشت، استعفاء خود را پس گرفت.
نخست وزیر لبنان که یک شهروند عربستان سعودی نیز محسوب می‌شود، تاکنون نتوانسته هراس ناشی از سیاست‌های ریاض را کتمان کند.
مداخلهٔ نظامی در یمن در 25 مارس 2015 با حملهٔ هوایی ائتلافی از کشورهای منطقه به رهبری عربستان سعودی در حمایت از «عبد ربه منصور‌هادی»، رئیس جمهوری مستعفی و علیه جنبش «انصارالله» (الحوثی) آغاز شد.
این حمله و محاصره یمن از سوی عربستان سعودی، به وقوع یک بحران انسانی و نیز تخریب گسترده میراث تاریخی این کشور منجر شده است.
در حال حاضر، محمدبن سلمان به دلیل واکنش جهانی علیه قتل «جمال خاشقجی» تضعیف شده است و به‌ناچار با انتخاب تنها گزینه سفر به کشورهای عربی قصد دارد چهره مخدوش شده خود را ترمیم کند.
قیام جامعه‌مدنی علیه محمد بن سلمان
در بین کشورهای عرب و آفریقایی، تونس به عنوان طلیعه‌دار مقابله با جنایات ولیعهد عربستان سعودی شناخته شده است. در شبکه‌های اجتماعی مغرب پیام‌هایی خصمانه علیه محمد بن سلمان بی‌شمار است.
عربستان سعودی که طی سال‌ها به واسطه درآمد سرشار نفتی خود و همچنین توجیهات مذهبی مبتنی بر وهابیت و نیز هم‌پیمانی با غرب و آمریکا توانسته بود خود را از گزند مخالفان برهاند، امروز با مخالفت و انزجار حزب اسلامگرای «النهضه» تونس که از انتخابات سال 2014 محبوبیت بسیاری را در بین مردم این کشور کسب کرده، مواجه شده است.
مترجم: ندا حقانی
141/120
بیشتر بخوانید:
احتمال بررسی طرح اتهام ضد بن‌سلمان در سفر به آرژانتین
گزارش: خشم مردم آفریقا از سفر دوره‌ای بن‌سلمان
اعتراض تونسی‌ها به‌سفر «محمد بن سلمان»
فعالان شبکه های اجتماعی سفرخارجی «محمدبن سلمان» را شرم آور خواندند
