«امانوئل شاز» (Emmanuelle Chaze) در مطلبی در تارنمای روزنامه فرانسوی لیبراسیون نوشت: «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه در آلمان به سر می برد و این سفر تا روز شنبه ادامه خواهد داشت.
برخی منتقدان در آلمان، سفر اردوغان با هدف بهبود روابط با مرکل را اقدامی فریبکارانه توصیف می کنند ولی این سفر برای رئیس جمهور ترکیه که کشورش گرفتار مشکلات اقتصادی شده، ضروری است.
گویا دوره ای که در آن «رجب طیب اردوغان» با «آنگلا مرکل» همچون یکی از نازی ها برخورد می کرد و نظام حاکم بر این کشور را با دوره « آدولف هیتلر» مقایسه می کرد، سپری شده است.
حال که مرکل برای اردوغان فرش قرمز پهن کرده است می توان این پرسش را مطرح کرد که آیا تنش ها در روابط برلین و آنکارا کاهش می یابد؟ بعد از چند دهه روابط پر تنش ؛ روی آوردن به عملگرایی در هر دو طرف مشاهده می شود.
ترکیه بحران اقتصادی حادی را تجربه می کند و رجب طیب اردوغان تصمیم گرفته است سیاست ها و تاکتیک خود را تغییر دهد و به اروپا نزدیک شود.
رئیس جمهور ترکیه در مصاحبه با روزنامه آلمانی زبان «فرانکفورتر آلگماینه زایتونگ» (Frankfurter Allgemeine Zeitung) اعلام کرده بود قصد دارد «صفحه جدیدی در روابط میان ترکیه و آلمان بگشاید.»
اردوغان دراین مصاحبه تصریح کرده بود به جای ایجاد وحشت و طرح موضوع بازگرداندن مهاجران - رویکردی که توسط دولت های پوپولیست همچون ایتالیا و کشورهای اروپای مرکزی اتخاذ شده، ترکیه می تواند مجددا در این زمینه همکاری کند. البته این اظهارات با انتقاد اغلب جناح های سیاسی در آلمان روبرو و فریبکارانه توصیف شده است.
«جم اوزدمیر»(Cem Özdemir)، نماینده ترک تبار آلمان و رئیس حزب سبزهای این کشور اعلام کرده است، در ضیافت شام (جمعه شب) فقط با این هدف شرکت می کند که این انتقادها را به رئیس جمهور ترکیه انتقال دهد.
البته «آنگلا مرکل» که بارها با رجب طیب اردوغان در این سفر دیدار و گفت و گو خواهد داشت، در این مراسم شام که توسط «فرانک والتر اشتاین مایر» رئیس جمهور آلمان برگزار می شود، شرکت نمی کند.
نشانه دیگری نیز وجود دارد که حاکی از آن است کاهش تنش در روابط آنکارا- برلین فقط به ظاهر صورت گرفته زیرا «هنریت ریکر» (Henriette Reker) شهردار شهر کلن آلمان اعلام کرده است در مراسم افتتاح بزرگترین مسجد آلمان در این شهر در روز شنبه با رجب طیب اردوغان دیدار نخواهد کرد.
در برلین و در حاشیه دیدارهای رسمی، چندین تظاهرات توسط گروه های مردم نهاد و سازمان های مدافع حقوق بشر، مطبوعات، جوامع ترکیه ای به ویژه علوی ها و کردهای ترکیه برگزار می شود.
به رغم امیدها و آروزهای اردوغان، وی در سفر خود به آلمان در موقعیت فردی پیروز قرار نخواهد گرفت ولی این سفر و دیدارها برای ترکیه ضروری است؛ در مسائل اقتصادی، ترکیه به همکاری بسیار نزدیک تری با نخستین شریک تجاری خود در اتحادیه اروپا نیاز دارد.
«مالته رایت» (Malte Rieth) محقق در موسسه «تحقیقات اقتصادی آلمان» می گوید:« روابط برلین- آنکارا در وضعیتی نامتوازن و نامتعادل (بیشتر به سمت منافع آلمان) قرار گرفته است.
رئیس جمهور ترکیه مرحله گذار سختی را تجربه می کند زیرا کشورش گرفتار بحران اقتصادی حادی شده و به نظرمی رسد شرایط بدتر هم خواهد شد اما اقتصاد آلمان از وضع مطلوبی برخورداراست. در این میان ترکیه شریکی مهم برای آلمان، البته پس از چند کشور اروپایی، محسوب می شود.»
وقتی به آمار و ارقام توجه می کنیم، این فقدان توازن بیشتر نمایان می گردد؛ در سال 2017، صادرات آلمان به ترکیه رقمی حدود 2 درصد از کل صادرات آلمان در این سال را شامل می شد و این در حالی است که برلین یکی از مهم ترین شرکای تجاری آنکارا به شمار می آید.
در چنین شرایطی و با توجه به جنگ تجاری که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به راه انداخته، برای ترکیه بهتر است که روابط با شرکای اروپایی خود را حفظ کرده و بهبود بخشد.
از دیدگاه دیپلماتیک، رئیس جمهور ترکیه هنوز امیدوار است به اتحادیه اروپا ملحق گردد. به عقیده «لورا کابیس کچرید» (Laura Kabis-Kechrid) محقق در موسسه سیاست خارجی در آلمان، دیدار رجب طیب اردوغان از آلمان بیش از هر چیز جنبه نمادین دارد.
رئیس جمهور ترکیه به خوبی می داند که این هدف اروپایی وی، به جز در دراز مدت و با گذر زمان، محقق نخواهد شد زیرا ترکیه هنوز شرایط لازم را برای پیوستن به اتحادیه اروپا، به ویژه در زمینه حقوق بشر فراهم نکرده است.
درعوض، ممکن است این دیدار جنبه ای نمادین به خود بگیرد و دارای پیام های مثبتی برای دولت آلمان باشد؛ به ویژه در زمینه شهروندان آلمانی که در ترکیه زندانی شده اند.
«دنیز یوجل» (Deniz Yücel) روزنامه نگار ترکیه ای تبار آلمانی در ماه فوریه آزاد شد و در ماه اوت «مشاله تولو» (Mesale Tolu) دیگر خبرنگار آلمانی اجازه یافت تا ترکیه را ترک کند که همین امر خود به گرم شدن روابط دوجانبه منجر شد؛ ولی با این همه هنوز 5 تبعه آلمان، به دلایل سیاسی، در آنکارا در زندان به سر می برند.
یکی دیگر از چالش های این دیدار، جامعه ترکیه ای تبار آلمان است؛ ترکیه ای هایی که اردوغان، قبل از هر انتخابات، فرصت تقاضا از آنها برای مشارکت را از دست نمی دهد.
سال گذشته، سال تنش های حاد دیپلماتیک میان آلمان و ترکیه بود، رجب طیب اردوغان دولت آلمان را به جاسوسی همچنین مداخله در امورداخلی به ویژه پس از لغو نشست های انتخاباتی متهم کرد؛ عامل دیگر تنش میان برلین و آنکارا، متهم شدن برلین به حمایت از اعضای گروه تروریستی پ ک ک بود.
اصلاح قانون اساسی ترکیه از سوی بسیاری از ترکیه ای تبارهای آلمان رد شد و البته درباره ریاست جمهوری اردوغان، این اقلیت دچار چند دستگی بودند.
به عقیده آنگلا مرکل، جامعه ترکیه ای های آلمان نمادی از آلمان باز و کثرت گرا است و بسیاری از این آلمانی ها با اصالت ترکیه ای از رجب طیب اردوغان حمایت می کنند.
با وجود منافع متقابل در این سفر، رئیس جمهور ترکیه اگر واقعا می خواهد روابطی بر مبنای اعتماد با برلین، برقرار سازد باید ضمانت های متعددی ارائه کند.
مترجم: سارا رضایی
141/110
بیشتر بخوانید:
انتقاد آلمان از سیاست‌های اقتصادی آمریکا علیه ترکیه
آلمان به تحریم اقتصادی ضد ترکیه پایان داد
گفتگوی تلفنی روسای جمهور آلمان و ترکیه
اوپینیون: تاثیر بحران ارزی ترکیه بر اقتصاد آلمان
