ایران پرس: «اختلال نقص توجه و بیش فعالی» (ADHD)، معمولا در کودکی ایجاد می شود و والدین و معلّم ها متوجه می شوند که کودک بیش از حد معمول فعالیت و تحرک دارد.

در این حالت کودک دائم حواسش پرت می شود، نمی تواند حتی برای مدت کوتاهی مشغول یک کار ثابت باشد. همچنین کودک تکانشی است یعنی بدون فکر و ناگهانی دست به کاری می زند و تمرکز کردن برایش دشوار است.

 این اختلال با افزایش سن مقداری بهبود می یابد ولی ممکن است در بزرگسالی هم ادامه پیدا کند. به این شکل که معمولا بیش فعالی تخفیف پیدا می کند ولی رفتارهای تکانشی، ضعف تمرکز و ریسک پذیری ممکن است بدتر شوند.

این مسائل ممکن است با یادگیری، کار و نحوه ارتباط فرد با دیگران تداخل پیدا کنند. افسردگی، اضطراب، اعتماد به نفس پایین و سوء مصرف مواد در بزرگسالان مبتلا به ADHD شایع است.

این طور که به نظر می رسد این اختلال در پسرها بیش از دخترها وجود دارد. حدود 3 تا 5 نفر از هر صد کودک دبستانی به ADHD مبتلا هستند. بیش از دو نفر از هر سه کودک مبتلا به ADHD تا دوره نوجوانی همچنان علامت دار باقی می مانند.

علائم بیماری اختلال نقص توجه و بیش فعالی

اگر فردی به این اختلال مبتلا باشد متوجه می شود که بی­ دقّت است، به جزئیات توجه نمی­ کند، به خصوص در مواردی که احساس می کند موضوع کسل­ کننده است. فرد مبتلا به راحتی حواسش پرت می ­شود. برای این فرد سخت است که به صحبت سایرین گوش کند، به همین خاطر مرتب حرفشان را قطع می­ کند یا جمله­ شان را برایشان تمام می­ کند. یا این­ که در مواقعی که نباید چیزی بگوید حرف می ­زند.

همچنین فردی که به این اختلال مبتلاست، پیروی از یک دستورالعمل برایش مشکل است و به سختی می­ تواند به کارهایش نظم و ترتیب بدهد. کارهای زیادی را به طور همزمان شروع می­ کند بدون آن­که آنها را به پایان برساند. تحمل انتظار کشیدن را ندارد و مواقعی که اتفاق خاصی نمی ا­فتد احساس بی­ حوصلگی می­ کند. بی ­قرار است و نمی­ تواند آرام بماند. همچنین این افراد فراموشکار هستند. وسایلشان را گم می­ کنند یا یادشان می ­رود که آنها را کجا گذاشته ­اند.

افراد بیش فعال به آسانی تحریک ­پذیر، بی­ طاقت یا سرخورده می شوند یا این­ که به سرعت از کوره در می­ روند. همچنین احساس می­ کنند ناآرام و عصبی هستند، غلبه بر افکارشان مشکل است و به سختی می ­توانند استرس­ هایشان را کنترل کنند. می خواهند هر کاری را بدون فکر و تأمل و در همان لحظه انجام بدهند که باعث می شود به دردسر بیافتند.

به نظر می رسد که ژن ها در ایجاد اختلال نقص توجه و بیش فعالی نقش داشته باشند. در یک سوم موارد این اختلال، حداقل یکی از والدین فرد مبتلا علائم مشابهی را داشته است. همین طور ممکن است در صورتی که مادر حین بارداری یا زایمان دچارمشکلاتی شده باشد، احتمال ایجاد ADHD در کودک بیشتر شود. این مشکلات شامل مصرف مواد یا دارو حین بارداری، وزن کم نوزاد حین تولد، عفونت های مغزی، تماس با سموم یا برخی شرایط استرس زا برای مادر می باشد.

 شواهدی وجود دارد که نشان می دهند تفاوت هایی در ساختار مغز این افراد با سایرین وجود دارد، ولی عوامل محیطی در زندگی فرد نیز ممکن است باعث شوند که احتمال بروز اختلال در او بیشتر شود.

بزرگسالان مبتلا به ADHD

بزرگسالان مبتلا به ADHD، لازمست با روانپزشک صحبت کنند تا بتوانند از سود و زیان های درمان های طبی و روان درمانی مطلع شوند. هریک از این درمان ها به تنهایی یا توأم با هم قابل انجام هستند.

با کمک روان درمانی فرد مبتلا می تواند راه هایی پیدا کند که مطمئن شود وظایف مهم و ضروری را انجام می دهد. همچنین برای نظم بهتر زندگی و کاهش احساس اضطراب خود راه هایی را بیابد.

دارو درمانی روش دیگری برای بهبود این عارضه است و باید زیر نظر پزشک انجام شود، زیرا این نوع از داروها دارای عوراض جانبی است و ممکن است به کاهش وزن و گاهی روان پریشی و همچنین افزایش افکار آسیب به خود بیانجامد.

افراد مبتلا به ADHD می توانند برای کمک به وضعیت خود راه کارهایی را در نظر بگیرند:

قدم اول این است که راجع به این اختلال اطلاعات بیشتری کسب کنند و از گروه های حمایتی نیز کمک بگیرند. همچنین لازمست که با اطرافیانشان راجع به مشکلاتشان صحبت کنند. این افراد باید راجع به مواردی که در زندگیشان وجود دارد و می تواند شرایط را برایشان بهتر یا بدتر کند فکر کنند.

 یافتن راه هایی برای تخلیه انرژی این افراد مانند ورزش کردن نیز کمک کننده است. همچنین این افراد برای آرامش یافتن راه هایی چون موسیقی یا تکنیک های آرمیدن را بیابند. همچنین لازمست که افراد مبتلا به بیش فعالی راجع به اهداف خود واقع بین باشند و نیز کارهایی را که می توانند به خوبی انجام دهند را مرتب به خود یادآوری کنند.

این افراد لازمست که از مواردی چون بحث و مشاجره با دیگران، مصرف الکل و مواد و استرس های زیاد کاری که شرایط را برایشان سخت تر می کند اجتناب کنند. 

و در آخر چند نکته از ادوارد هالوول روانپزشک آمریکایی، برای راهنمایی افراد بزرگسال مبتلا به ADHD اضافه می کنیم:

لازم است که در مورد این اختلال به اطرافیانتان بگوئید، ولی از آن به عنوان عذر و بهانه استفاده نکنید. 

از دوستان و افراد خانواده خود کمک بخواهید، ولی دقیقا بگوئید که چه می خواهید. 

در مورد این که چه تاثیری بر دیگران می گذارید از آنها بازخورد بگیرید، همین طور زمانی که کارها را درست انجام می دهید از دیگران بازخورد بگیرید. 

از ساختار و چارچوب استفاده کنید و اولویت گذاری کنید. به عنوان مثال لیست و یادداشت تهیه کنید. از برگه های یادآور و کدگذاری با رنگ های مختلف استفاده کنید. اهداف بزرگ را به هدف های کوچک تر و قابل انجام تقسیم کنید.

همچنین لازم است که وقتی اوضاع خوب پیش می رود به خودتان جایزه بدهید و حتی خودتان را در مواقعی که کارها خیلی هم بد انجام نشده اند، تشویق کنید.

سعی کنید وظایف کسل کننده را زود انجام دهید و به یک باره این کارها را جمع و جور کنید. قبول کنید که برخی کارها فقط سخت هستند. با این باور این نوع کارها شما را از پا در نمی آورند.

 برای جلسات یا مکالمات مشکل برنامه ریزی کنید، یا به نوعی مشکلات را پیش بینی کنید. 

راه هایی پیدا کنید که به شما کمک کنند تا بهتر تمرکز کنید. برای خودتان اوقات فراغت و استراحت در نظر بگیرید.

خودتان و پدر و مادرتان را سرزنش نکنید.

یاد بگیرید که شرایط خلقی خود را تحمل کنید. 

دوستانی پیدا کنید که برایتان مفید هستند و با آنها وقت بگذرانید.

و نکته آخر این که به خودتان افتخار کنید، زیرا شما دارید تلاش می کنید تا شرایط و اوضاع را بهتر کنید.

لیدا مکتبی

117