هر چند پس از خروج آمریکا از برجام در مه 2018، اروپایی ها در زمینه انجام تعهدات خود برای حفظ این توافق ناکام مانده اند، با این حال آنها با توجه به اهمیت برجام بر حفظ آن پافشاری می کنند.
در این راستا کشورهای اروپایی عضو گروه 1+4 بر مخالفت با خواسته "دونالد ترامپ" رئیس جمهور آمریکا برای خروج از توافق هسته ای برجام تاکید کردند.
ترامپ روز چهارشنبه در سخنرانی خود بار دیگر خواستار آن شد که اعضای گروه 4+1 یعنی بریتانیا، آلمان، فرانسه، روسیه و چین از برجام خارج شوند.
ترامپ گفت: باید به اتفاق کار کنیم تا توافق تازه ای به دست آوریم که جهان را ایمن‌تر و صلح آمیزتر کند. آمریکا به دنبال خروج از برجام در انزوای کامل قرار گرفته و تلاش دولت ترامپ برای همراهی دیگر کشورها از مسیری که واشنگتن علیه برجام دنبال می کند، بی نتیجه بوده است.
در واکنش، "آنگرت کرامپ- کارن بائر" وزیر دفاع آلمان به نمایندگی از کشورهای اروپایی درخواست رئیس جمهور آمریکا را برای خروج از برجام رد کرد و موجودیت این توافق را به خودی خود یک ارزش دانست که برای حفظ آن باید تلاش شود.
آلمان همراه با فرانسه و بریتانیا همواره اعلام کرده اند که موجودیت توافق هسته ای برجام اهمیت اساسی دارد و برای حفظ آن تلاش می کنند. با این حال اروپایی ها خود از وضع وخیم برجام آگاه هستند.
"کارن بائر" تصریح کرد، اگر هنوز هم فرصتی وجود داشته باشد ما باید تلاش ها برای حفظ برجام را ادامه دهیم و این نظر مورد اتفاق آلمان، فرانسه و بریتانیا است.
بریتانیا نیز موافقت خود را با این دیدگاه آلمان اعلام کرده است. لندن ضمن مخالفت با خروج از برجام تصریح کرده که این توافق به لحاظ امنیتی برای بریتانیا حائز اهمیت است. وزارت خارجه بریتانیا روز پنجشنبه اعلام کرد، در حالی که ما عمیقا نگران اقدام اخیر ایران در کاهش بیشتر محدودیت‌های مندرج در توافق هسته‌ای هستیم، اما همچنان به برجام به عنوان قراردادی مهم برای امنیت مشترک‌مان و جلوگیری از اتمی شدن ایران نگاه می‌کنیم. لندن براین گمان است که دست یابی به اهداف امنیتی برجام از طریق دیپلماتیک در راستای حفظ برجام، ممکن است.
این دیدگاه تروئیکای اروپایی با واکنش مثبت اتحادیه اروپا نیز مواجه شده است.
"اورزولا فن در لاین" رئیس کمیسیون اروپا روز چهارشنبه بر اهمیت برجام تاکید کرد و مدعی شد، اتحادیه اروپا از هیچ تلاشی برای حفظ این توافق بین المللی دریغ نخواهد کرد.
جمهوری اسلامی ایران به دنبال خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام در مه 2018 تلاش کرد تا توافق هسته‌ای برجام را به شرط پایبندی طرف های دیگر به اجرای تعهدات خود، حفظ کند اما با گذشت نزدیک دو سال و آشکار شدن ناتوانی اعضای اروپایی گروه 1+4 در عمل به تعهدات برجامی خود، تهران سیاست صبر استراتژیک را کنار گذاشت و کاهش گام به گام تعهدات برجامی خود را آغاز کرد.
در این راستا ایران 5 ژانویه با صدور بیانیه‌ای، گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده و تحقیق و توسعه نخواهد داشت.
بر این اساس از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیازهای فنی پیش خواهد رفت البته همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد. با این حال تهران اعلام کرده که در صورت رفع تحریم‌ها و منتفع شدن ایران از منافع برجام، آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود است.
"محمدجواد ظریف" وزیر خارجه ایران با بیان این که «همه گام‌های برداشته شده در صورت اجرای موثر تعهدات طرف‌های مقابل قابل بازگشت است» تأکید کرد ایران به همکاری کامل خود با آژانس ادامه می‌دهد.
اکنون اگر اروپایی ها خواهان حفظ برجام آن هم در راستای منافع امنیتی خود هستند باید به جای حرف زدن، به اجرای تدابیری مانند سازوکار ویژه تبادل مالی و تجاری با ایران موسوم به اینستکس بپردازند.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
139/117
بیشتر بخوانید:
بریتانیا درخواست ترامپ برای خروج از برجام را رد کرد
رئیس کمیسیون اروپا: از هیچ تلاشی برای حفظ برجام دریغ نمی‌کنیم
تروئیکای اروپایی خواستار بازگشت گام‌های برجامی ایران
