در همین راستا، وزیر امور خارجه ترکیه از آغاز گفتگو میان سازمان های اطلاعاتی ترکیه و سوریه خبر داده است. وزیر امور خارجه ترکیه گفت:
کشورش پیش شرطی برای گفتگو با سوریه ندارد و گفتگو با دولت سوریه بایستی هدفمند باشد.
وزیر امور خارجه ترکیه در این زمینه توضیح بیشتری نداد. اما چنین به نظر می رسد که مقام های بلندپایه دولت آنکارا با طرح اظهارات متناقض و مبهم، قصد دارند از موضع بالا با دولت بشار اسد رئیس جمهوری سوریه گفتگو کنند و در صورت امکان، از دولت دمشق امتیازاتی دریافت کنند تا بتوانند در داخل ترکیه توجیحات منطقی برای لشکرکشی به سوریه داشته باشند.
عقب نشینی دولت اردوغان از مواضع پیشین خود
این در حالی است که هر گونه گفتگوی مقام های دولت آنکارا با دولت دمشق، به معنای عقب نشینی دولت اردوغان از مواضع پیشین است. در عین حال، این حقیقت را نباید نادیده گرفت که دولت رجب طیب اردغان در شرایطی نیست که بتواند با دولت سوریه از موضع بالا گفتگو کند. نظامیان ترکیه با تمامی توان و امکاناتی که در اختیار داشتند، به دو کشور همسایه خود یعنی سوریه و عراق لشکرکشی کردند. اما نتوانستند اهداف مورد نظر خود را محقق سازند. نکته مهم و قابل تامل این است که مقام های ترکیه همزمان با اعلام مذاکره با سوریه، از عملیات نظامی در اراضی این کشور سخن به میان می آورند. در حقیقت، طرح موضوع گفتگو با سوریه در شرایطی مطرح می شود که نظامیان ترک همچنان تخریب اموال دولت و مردم سوریه را در دستور کار دارند و درصدد تلفات بیشتر بر دولت بشار اسد هستند.
دیدگاه های کلی درخصوص گفتگوهای جاری ترکیه با سوریه
به همین دلیل، در زمینه گفتگوهای جاری ترکیه با سوریه، دو دیدگاه کلی قابل طرح است. دیدگاه نخست این است که دولت رجب طیب اردوغان مجبور به مذاکره با دولت بشار اسد رئیس جمهوری قانونی سوریه است. دیدگاه دوم نیز به بحران اقتصادی و مشکلات داخلی ترکیه بی ارتباط نیست. زیرا ترکیه کمتر از یکسال دیگر انتخابات ریاست جمهوری برگزار خواهد کرد و در صورت شکست اردوغان، تمامی سیاست های این کشور در سوریه و عراق به حالت عادی بازخواهد گشت.
به همین دلیل، به نظر می رسد رئیس جمهوری ترکیه اول در پی حفظ قدرت سیاسی و شکست احزاب مخالف است و پس از آن، می تواند برای سیاست خارجی جدید، تمهیداتی بیندیشد. در همین ارتباط، کارشناسان ترک به طرح دیدگاه های متفاوت در این زمینه پرداخته اند. به عنوان مثال، "بارش دوست ار" کارشناس روابط بین الملل و استاد دانشگاه های مرمره و از جمله روزنامه نگاران مطرح ترکیه گفته است:
"تلاش دولت اردوغان برای عادی سازی روابط آنکارا - دمشق را از سر ناچاری و اجبار می داند و معتقد است که رئیس جمهوری ترکیه، تاوان سیاست های غلط خود را می دهد".
اشتباهات نزدیکان اردوغان درخصوص فهم میزان قدرت و محبوبیت بشار اسد
این کارشناس برجسته ترک در عین حال تصریح کرد:تیم اردوغان، در فهم میزان قدرت و محبوبیت بشار اسد دچار خطا شد. اردوغان، نفوذ اسد را در سوریه دستکم گرفته بود و همواره تصور می کرد که او از حمایت های مردمی برخوردار نیست.
بارش دوست ار همچنین با اشاره به اشتباهات دولت اردوغان در قبال کشورهای همسایه علی الخصوص سوریه گفت:
"ترکیه این را به عینه تجربه کرد و حالا باید سالیان سال، صورت حساب سنگین اشتباهات دولت اردوغان را نسل های آینده ترکیه به سوریه پرداخت کنند".
در یک جمعبندی کلی، از تلاش آنکارا برای عادی سازی روابط با سوریه باید گفت: تردیدی نیست که در بخش سیاست خارجی، دولت رجب طیب اردوغان سیاست "نئوعثمانی گرایی" را در دستور کار قرار داد، اما به رغم صرف هزینه های بسیار گزاف، نتوانست خواسته های توسعه طلبانه مورد نظر خود را محقق سازد. بنابراین دولت اردوغان تا اندک زمان باقیماند به انتخابات ریاست جمهوری ترکیه باید مشکلاتی که پیش پای مردم این کشور قرار داده است، برطرف کند.
در غیر این صورت، نتایج نظرسنجی های یکسال گذشته در واقعیت نیز رقم خواهد خورد. دولت ترکیه در عین حال، باید بهانه ای برای خارج کردن نظامیان ترک از عراق نیز بیابد. زیرا ادامه حضور در این کشور نیز با اعتراضات دولت و مردم عراق مواجه است و می تواند مشکلات دولت آنکارا را هر چه بیشتر افزایش دهد.
نویسنده: محمد علی طالبی خاکیانی
113
