سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری کشورمان روز شنبه گذشته به منظور دفاع از کابینه پیشنهادی دولت سیزدهم برای کسب رای اعتماد در صحن علنی مجلس حضور یافت و ضمن دفاع از کلیات کابینه، از تک تک وزیران نام برد و شاخصه های آنان برای برعهده گرفتن وزارتخانه های مختلف را برشمرد.
رییسی در بخشی از سخنانش در مورد وزیر پیشنهادی وزارت کشور، گفت: آقای دکتر وحیدی الان رئیس دانشگاه هستند، وزارتخانه‌های مختلفی را مدیریت داشتند و چهره‌ای هستند که علاوه بر دانش، حقیقتا، یک چهره راهبردی است. کسی که برای وزارت کشور مطرح می‌شود به عنوان کسی که می‌خواهد کشور را «تدبیر‌المُدُن» کند، بسیار اهمیت دارد...
استفاده از عبارت تدبیر المدن برای یک روحانی یا کسانی که با فلسفه و علوم سیاسی آشنایی دارند؛ شاید چندان غریب نباشد اما این بخش از سخنان رئیس جمهور در فضای مجازی به طور گسترده ای منتشر شد با این القای نادرست که گویا رئیس جمهوری دچار سهو لسان شده و بجای عبارت «تدبیر مدَوّن»، از واژه «تدبیر المُدُن» استفاده کرده است.
اما تدبیر المُدُن یا سیاست مُدُن به چه معناست؟
در متون کهن فلسفه یونانی و اسلامی حکمت را به دو بخش تقسیم کردند: حکمت نظری و حکمت عملی. حکمت نظری را شامل حکمت ریاضی، حکمت طبیعی و حکمت الهی می دانند و حکمت عملی را شامل تهذیب اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن می شناسند.
سیاست مدن به رابطه دولت با ملّت و نقش سیاستمداران و رهبران سیاسی بر زندگی شهروندان می پردازد. غایت سیاست مدن رفع خواسته ها و احتیاجات فردی، اجتماعی و معنایی در جامعه مدنی است.
بزرگترين فلاسفه جهان به بحث سياست مدن پرداخته‌اند و بلكه بحث‌ها‌ي اساسي خود را به اين مبحث اختصاص داده‌اند.
به گفته استاد غلامرضا اعواني، رئیس انجمن حکمت و فلسفهٔ ایران، بحث درباره سياست مدن، هميشه بحث بسيار مهمي براي فلاسفه بوده و حكماي الهي پا به پاي انبيا، به اين بحث توجه داشته‌اند.
در ميان فلاسفه يونان، افلاطون و ارسطو بسياري از آثار خود را به اين بحث اختصاص داده‌اند. در فلسفه اسلامي، حکیم ابونصر فارابی (۲۵۹ -۳۳۹ ق) را به جهت تالیف رساله فی السیاسه و السیاسه المدنیه به نام فيلسوف سياست، می شناسند اما حکیم ابوعلی سینا (۳۷۰ - ۴۲۸ ق) نیز بخشي از رساله خود را به سياست مدن اختصاص داده است.
خواجه نصیرالدین طوسی فیلسوف و متکلم قرن هفتم در کتاب «سیاست ملک و آداب ملوک» به اصول سیاست مدنی و مؤلفه های اخلاقی در حوزه سیاست پرداخته و فصل سوم اخلاق ناصری را به سیاست مدن اختصاص داده است. خواجه نصیر که راهکارهای سیاسی را بر اساس اصول اخلاقی تنظیم می کند؛ مهم ترین اصول سیاست مدنی را رعایت حال شهروندان مدینه می‌داند.
به تعبیر دکتر اعوانی در میان دیگر فلاسفه مسلمان نیز صدرالمتالهین حکیم ملاصدرا (ق 11) مؤسس يك حكمت سياسي به معناي الهي مطابق با حكمت متعاليه است و شیخ شهید سهروردي (۵۴۹–۵۸۷ ق) هم گرچه ظاهراً فلسفه سياسي ندارد ولي به حكمت خسرواني می پردازد که اساسا يك فلسفه سياسي است.
چرا وظایف وزیر کشور، تدبیر المدن است؟
با این وصف چرا رئیس جمهور در جلسه بررسی صلاحیت وزیران، ماموریت وزیر کشور را تدبیر المدن ذکر می کند؟
در شرح وظایف و اهداف وزارت کشور که از سوی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمهوری تدوین شده؛ «فراهم نمودن موجبات حفظ نظم و امنیت در سراسر کشور»، «تأمین آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در چارچوب قانون اساسی و سایر قوانین مملکتی»، «اجرای سیاست عمومی دولت به منظور پیشبرد برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی و عمرانی»، «نظارت بر اداره امور مناطق کشور از طریق استانداران، فرمانداران و بخشداران» و ... به عنوان شرح وظایف وزارت کشور ذکر شده است.
با توجه به آنچه در متون کهن بر مبنای رفع خواسته ها و احتیاجات فردی، اجتماعی و معنایی در جامعه مدنی به عنوان غایت سیاست مدن ذکر شده؛ بی جهت نیست که رئیس جمهور رئیسی که فقه و حقوق خوانده و با مبانی اندیشه سیاسی آشناست؛ وظیفه وزیر کشور را تدبیر المدن نامیده است.
رئیسی معتقد است؛ کسی که برای وزارت کشور مطرح می‌شود به عنوان وزیری که می‌خواهد کشور را تدبیر‌المُدُن، کند، بسیار اهمیت دارد و وزارت کشور نخ تسبیح بخش‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور است.
نویسنده: مرضیه زائری
