در این راستا «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه 7 نوامبر در واکنش به تحولات هسته‌ای اخیر از جمله اجرای گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران و همچنین لغو پذیرش یک بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، خواستار افزایش فشار بر ایران شد.
گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران ازصبح چهارشنبه با گازدهی به سانتریفیوژهای نصب‌شده در تأسیسات فردو و غنی‌سازی 4/5 درصدی در این تاسیسات (از نیمه شب پنجشنبه) آغاز شد.
پمپئو با متهم کردن ایران به انجام حملات و اقدامات تحریک‌آمیز، افزود: "اعضای جامعه جهانی... باید تصور کنند که ایران بعد از دستیابی به سلاح اتمی چه رفتاری خواهد داشت. ایالات متحده هرگز اجازه رخ دادن چنین اتفاقی را نمی‌دهد."
ادعای بی پایه در حالی ابراز می شود که آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکنون در 16 گزارش، پایبندی کامل ایران به توافق هسته ای برجام و عدم انحراف در برنامه هسته ای صلح آمیز را تایید کرده و حتی اعضای گروه 1+4 نیز ادعاهای آمریکا و رژیم صهیونیستی درباره تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای را باور نکرده اند.ضمن اینکه سیاست فشار حداکثری آمریکا علیه ایران عملا هیچ تاثیری بر تغییر سیاست های ایران در زمینه هسته ای، موشکی و منطقه ای نداشته است.
وزیر امور خارجه آمریکا ضمن ادعای اینکه ایران با انجام دادن اقدامات حساس اشاعه‌ای به دنبال دستیابی سریع به سلاح اتمی است، اظهار داشت: "اکنون زمان آن است که تمام کشورها با باج‌گیری هسته‌ای رژیم [ایران] مخالفت کرده و گام‌های جدی برای افزایش فشارها [بر این کشور] بردارند."
به رغم ناموثر بودن این سیاست، اکنون دولت ترامپ خواهان آن است که دیگر کشورها نیز با سیاست شکست خورده "فشار حداکثری" همراه شوند.
در حالی که اعضای گروه 1+4 به ویژه روسیه و چین بارها بر ناکامی این سیاست تاکید کرده و خواهان بازنگری آمریکا در رویکرد ضد برجامی اش شده اند.
این در حالی است که اتحادیه اروپا در واکنش به گام چهارم کاهش تعهدات برجامی هر چند خواهان توقف این روند و بازگشت کامل ایران به تعهداتش شده، اما برخلاف سیاست فشار حداکثری واشنگتن، خواهان در پیش گرفتن سیاست مذاکره حداکثری با ایران شده است.
روزنامه فایننشال‌تایمز در گزارشی نوشت: "مقام‌های اروپایی هنوز معتقدند که شانسی برای نجات توافق هسته‌ای از طریق پیشبرد طرح «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهور فرانسه وجود دارد."
یک مقام ارشد اتحادیه اروپا به این روزنامه گفت: "این اتحادیه راهبرد «دیپلماسی حداکثری و نه فشار حداکثری» را در خصوص ایران دنبال می‌کند."
حفظ برجام نیازمند اقدامات عملی اتحادیه اروپاست
به رغم تاکید بر نقش غیر قابل انکار توافق هسته ای برجام در حفظ صلح و امنیت بین المللی از سوی گروه 1+4، اعضای اروپایی این گروه یعنی تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا عملا اقدامات موثری برای اجرای تعهدات خود در چارچوب حفظ برجام انجام نداده اند.
اروپایی ها به دلیل وابستگی گسترده به آمریکا عملا نشان داده اند که به رغم برخی تلاش ها مانند ایجاد سازو کار ویژه تعامل مالی و تجاری با ایران موسوم به اینستکس، قادر به اجرایی کردن آن نیستند.
نکته عجیب اینجاست که اروپایی ها خواسته ای غیر منطقی از تهران داشته و بارها بر لزوم ماندن و ادامه اجرای تعهدات توافق هسته ای برجام از جانب ایران تاکید کرده اند.
گویا از خود نمی پرسند که چرا بدون اقدامی از جانب آنها برای کاهش تاثیرات منفی تحریم های آمریکا، از ایران می خواهند که به طور یک جانبه به تعهداتش وفادار باقی بماند.
اکنون برجام بیش از هر زمان دیگری در معرض مخاطره است. دلیل این مساله علاوه بر سستی اروپایی ها در انجام تعهدات خود، کارشکنی های مکرر آمریکا است، ضمن اینکه ایران نیز به دلیل بدعهدی اروپا، تاکنون در 4 مرحله تعهدات برجامی خود را کاهش داده و در واقع چیز زیادی از برجام باقی نمانده است.
اگر اروپا واقعا خواهان حفظ برجام است به جای حرف باید عمل کرده و اقدامات موثری برای حفظ برجام انجام دهد.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
133/116
بیشتر بخوانید:
تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران؛ تلاش بی ثمر واشنگتن/ تحلیل
گزارش: سیاست متناقض امریکا در قبال ایران
گام چهارم ایران؛ شکست فشار حداکثری آمریکا/ تحلیل
