موشک «بالستیک خرمشهر»؛ دستاورد بزرگ صنعت موشکی کشور

سه شنبه 2 دی 1399 - 14:8:56 [ آخرین بروزرسانی: شنبه 12 شهریور 1401 - 14:32:36 ]

ایران پرس: جمهوری اسلامی ایران از زمان جنگ تحمیلی گام های خود برای توسعه و ساخت و ایجاد زرادخانه موشکی بالستیک را آغاز کرده و در سه دهه گذشته پیشرفت های چشمگیری در این زمینه با ساخت انواع موشکهای بالستیک در انواع کوتاه برد و میان برد و توانایی ساخت موشکهای بلند برد داشته است.

قدرت موشکی ایران اکنون یکی از دستاورد‌های بزرگ جمهوری اسلامی در عرصه فناوی‌های نظامی و قدرت دفاعی کشور است.

یکی از انواع اخیر موشکهای بالستیک ایرانی موشک خرمشهر است که آخرین محصول معرفی‌شده کشور در رده بالستیک‌های محسوب می شود. موشک بالستیک میان برد خرمشهر در 31 شهریور 1396 (22 سپتامبر 2017) نخستین بار در مراسم رژه سراسری نیروهای مسلح ایران در آغاز هفته دفاع مقدس به نمایش گذاشته شد. این موشک از جمله موشک های کاملا بومی و حاصل تلاش های محققان ایرانی است.

مشخصات کلی

سردار امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، برد موشک خرمشهر را دو هزار کیلومتر اعلام کرد. وزن موشک سوخت مایع خرمشهر 20 تن بوده و دارای کلاهک جنگی تا وزن 1800 کیلوگرم است که می‌تواند به جای یک کلاهک، کلاهک بارشی (حاوی تعدادی کلاهک کوچکتر چند صدکیلوگرمی) حمل کند.

مقایسه موشک خرمشهر با دیگر موشک‌های بالستیک ایران از جمله موشکهای قدر و سجیل، نشان می‌دهد که خرمشهر بیش از 2 تا 3 برابر میزان اعلام‌شده برای انواع موشک‌های بالستیک قبلی قابلیت حمل محموله جنگی دارد.

قطر بیشتر بدنه در موشک خرمشهر، به حمل کلاهک بارشی کمک می‌کند، زیرا فضای بیشتری برای جایدهی این نوع سر جنگی در اختیار طراحان قرار دارد. اولین نمونه موشک خرمشهر با کلاهک مخروطی ساده رونمایی شد اما با توجه به پیشرفت هایی که در زمینه کلاهک های موشکی به دست آمده است اکنون موشک خرمشهر در نمونه‌های ارتقاء یافته می‌تواند از کلاهک‌های بارشی استفاده کند.

تاکنون سه نوع کلاهک در موشک خرمشهر دیده شده است:

نوع اول کلاهک مخروطی ساده که در خرمشهر 1 بکار رفت. سپس موشک خرمشهر 2 دارای کلاهک بارشی در نمایشگاه اقتدار 40 به نمایش در آمد. این کلاهک دارای تغییر در سطح مقطع و زاویه سطوح و دارای بالک کنترلی در انتهای بدنه خود بود. اما مرحله بعد در رژه 31 شهریور 1398 موشک خرمشهر با کلاهک جنگی جدیدی به‌نمایش در آمد.

این کلاهک همانند کلاهک خرمشهر 2، اما فاقد بالک کنترلی بود. احتمالاً این سر جنگی جدید برای رسیدن به پایداری بیشتر برای افزایش دقت در سر جنگی فاقد هدایت تا لحظه آخر و همچنین بالاترین سرعت در فاز نهایی پرواز، بهینه شده است، به این ترتیب احتمال مورد اصابت قرار گرفتن آن توسط سامانه‌های پدافند ضدموشکی دشمن کمتر می‌شود.

سردار سرلشکر «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرد که کلاهک جنگی موشک خرمشهر با خطای 60 سانتی‌متر به هدف در برد 1300 کیلومتر در آزمایش‌های نهایی خود اصابت کرد، این امر نشان می دهد که این موشک از دقت بسیار بالایی برخوردار است و با این میزان بسیار اندک خطا، قابلیت نقطه‌زنی موشک‌های بالستیک ایران، بسیار بهبود یافته است.

مساله مهم دیگر اینکه موشک بالستیک خرمشهر دومین تجربه ایران در ساخت موشک بدون بالچه پس از موشک بالستیک قیام است و بدین ترتیب امکان شلیک آن هم از لانچر متحرک و هم از سیلو‌های زیرسطحی وجود داردو می‌تواند هر هدفی را با دقت بالا منهدم کند.

از طرف دیگر وزن بالای این موشک باعث می‌شود تا خرمشهر بتواند کلاهک‌های سنگین‌تری را با خود حمل کند که این بدان معنا است که یک فروند موشک خرمشهر با چندین کلاهک می‌تواند کار 2 تا 3 فروند موشک بالستیک را انجام دهد.

ویژگی های فنی:

شکل بیرونی سر جنگی موشک خرمشهر خصوصاً در بخش دماغه نشان‌دهنده سرعت بسیار بالای آن در مرحله ورود به جو است.

از دیگر ویژگی های خرمشهر افزایش قطر و کاهش طول آن است که به افزایش چابکی آن افزوده است.

این موشک، قطر بیشتر و طول کمتری نسبت به سایر موشک‌های ایرانی با برد مشابه دارد. لازمه این کار، طراحی مجدد، شبیه‌سازی و آزمایش تمام اجزاء سازه و بدنه موشک است.

طول کلی موشک خرمشهر نسبت به موشکهای قبلی به طور محسوسی کاهش داشته است زیرا موشک‌های قبلی طولی درحدود 15.5 متر و بالاتر دارند. به‌گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه این کاهش طول سبب بهبود قابلیت‌های تاکتیکی برای خرمشهر شده است.

کاهش نسبت طول به قطر موشک خرمشهر مزیت‌هایی برای استحکام بیشتر سازه این موشک به همراه دارد. نکته مهم دیگر این است که موشکی با نسبت طول به قطر کمتر، برای پرواز در سرعت‌های بالا مناسب‌تر است. البته قطر بیشتر سبب افزایش نیروی پسا نیز می‌شود که با پیشران قوی‌تر قابل جبران است، پیشرانی که بدنه بزرگتر موشک خرمشهر جای کافی برای قرار گرفتن آن را دارد.

پس از موشک قیام ‌1، خرمشهر دومین موشک بالستیک بدون بالک ایرانی است.

تفاوت اصلی ظاهری قیام و خرمشهر با سایر موشک‌های بالستیک بومی در حذف بالک‌های ثابت پایدارساز از انتهای بدنه است. این بالک‌ها که در تمام موشک‌های بالستیک خانواده شهاب، قدر و سجیل دیده می‌شوند نقش مهمی در ایجاد پایداری موشک دارند اما در دو موشک مذکور با عدم اتکا به بالک‌های فوق، تمام وظیفه ایجاد پایداری به‌عهده سامانه‌های کنترلی با همان عملگرهای نصب‌شده در خروجی پیشران سوخت مایع گذاشته شده است.

حذف بالک‌های پایدارساز، مزیت‌هایی از جمله کاهش وزن و بازتاب راداری را به‌همراه داشته، ذخیره و انبارداری، حمل‌ونقل و بارگذاری موشک را در پرتابگر ساده‌تر می‌کند. این ویژگی به‌واسطه دستیابی به سطح بالاتری از دانش و فناوری تأمین پایداری و کنترل موشک، تنها با استفاده از سامانه کنترل بردار رانش در خروجی موتور میسر کرده است.

در عین حال کاهش قابل توجه عوامل بروز خطا در این موشک‌ها از جمله استقرار دقیق موشک روی پرتابگر، بهبود سامانه‌های هدفگیری و هدایت، کاهش تلاطم سوخت مایع در مخزن و... نیز در این موشک مورد توجه قرار گرفته است.

همچنین با توجه به جدید بودن این موشک از فناوری‌های پیشرفته و سامانه‌های تمام دیجیتال در بخش‌های الکترونیکی آنها استفاده شده است.موشک خرمشهر از پیشران سوخت مایعی متفاوت با نمونه‌های به‌کارگرفته‌شده در موشک‌های نسل شهاب‌3 برخوردار است. تفاوت مشهود در بخش خروجی موشک خرمشهر با آنها شامل تفاوت قطر «نازل» nuzzle (خروجی پیشران) و نیز برخورداری پیشران موشک خرمشهر از دو" نازل" کوچکتر جانبی است.

مشخصات کلی موشک خرمشهر: