به گزارش خبرگزاری ایران پرس، امام حسن عسکری علیه السلام (260-232 هجری قمری) یازدهمین امام شیعیان جهان است که به مدت ۶ سال امامت شیعیان را بر عهده داشت.
مشهورترین لقب ایشان، عسکری است که به اقامت اجباری‌اش درسامرا اشاره دارد. او در سامرا تحت مراقبت حکومت عباسی قرار داشت و برای فعالیتهای خود با محدودیت روبه‌رو بود. امام عسکری(ع) از طریق نمایندگان خود و نیز با نامه‌نگاری با شیعیان ارتباط داشت. عثمان بن سعید، نخستین نایب خاص امام زمان (عج) از نمایندگان خاص ایشان نیز به شمار می‌رفت.
حضرت امام حسن عسکری (ع) با تبیین اندیشه های شیعی و رد شبهه های دینی در حفظ و گسترش دین اسلام همت گماشتند و مسلمانان را برای دوره غیبت آخرین امام معصوم آماده کردند.
یازدهمین پیشوای شیعیان در دوران امامت خویش، شیوه صحیح تفسیر قرآن مجید را برای مردم روشن و با بشارت آمدن منجی موعود، مسلمانان را به دستیابی به آرمان های والای اسلام امیدوار کردند.
در پناه یازدهمین خورشید
کوچه‌های مدینه دوباره عطر یاس گرفته‌اند و صدای بال فرشتگان، روی شانه‌های شهر جاری است.
آسمان از آواز بال ملائک سرشار است. فوج فوج فرشته، از عرش به فرش نازل می‌شوند: مدینه یکپارچه شوق است و نور...خوش آمدی، ای خاک پایت توتیای چشم ما.
یازدهمین امام! تو از جمله آن جمال‌های آسمانی بوده‌ای که کنار دل‌های دوستان، دل‌های دشمنان نیز به تماشای تو می‌آمده، تو را تعظیم می‌کرده و بی‌اختیار، لب به ستایشت می‌گشوده‌اند...
در هشتمین روز از ماه ربیع الثانی سال 232 ه.ق ، خبر ولادت یکی از نوادگان پیامبردر شهر مدینه پیچید و موجب شعف و شادی مردم شد. صدای این نوزاد مبارک، شهر مدینه را مزین کرده بود؛ آری، آن کودک و ستاره کوچک، کسی نبود جز امام حسن عسکری که با کنیه «ابومحمد» از او یاد شده است. پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد (ص ) در سخنی می فرماید :« اهل بیت من همچون کشتی نوح هستند، کسی که به آنها پناه ببرد، نجات پیدا می کند و هرکس از آنها جدا شود غرق شده و نابود می گردد. » ما نیز به تاسی از این فرموده پیامبر به کشتی نجات یازدهمین پیشوا پناه می بریم و امیدواریم دنباله رو راه آن امام باشیم.
امام حسن عسگری (ع) در 28 سال عمر با برکت خویش، میراثی گرانبها وجاودانه برای جهانیان به ارمغان گذاشت؛ درحالیکه درسخت ترین شرایط زندگی می کرد. ایشان در اولین و اساسی ترین گام خویش به معرفی اسلام ناب محمدی (ص) و تبیین اندیشه های سازنده، پویا وحیات آفرین آن پرداختند. گام مهم بعدی؛ شبهه زدایی و پاسخگویی به اشکال ها و سؤالاتی بود که از سوی مخالفان و علمای دین به دنیا فروخته درباری مطرح شده بود که می توانست سیمای درخشان و عقلانی اسلام راخدشه دار سازد. برنامه ریزی، ساماندهی و مدیریت فعالیتهای سیاسی، با وجود تمام تهدیدها، گام دیگری بود که امام عسکری برداشت و در مقام عمل نشان داد که دین و سیاست از یکدیگر جدایی ناپذیرند.امام هادی (ع )؛ پدرگرامی امام حسن عسکری به یکی از یاران خود می فرماید :«پسرم حسن دارای صحیح ترین سرشت و استوارترین حجت است، او بزرگترین فرزند و جانشین من است، سرچشمه امامت به او می رسد .هرچه را از من می پرسیدی، از او بپرس زیرا هر چه مورد نیاز است، نزد او وجود دارد.»
امام برای پیشبرد اهداف خویش با شرایط و موانع سختی مواجه بود. سیاست خلفای عباسی براساس فریب و تزویر قرار داشت ایشان در چنین مقطعی می بایست پیروان اهل بیت پیامبر را سازماندهی کرده و به آینده امیدوار سازد. از سوی دیگر نیرومندی و گسترش تشیّع در دوران امامت یازدهمین پیشوای شیعیان، موجب شد دستگاه خلافت، امام را در حصر نگه دارد و اجازه هیچگونه فعّالیّتی به وی ندهد. امّا آن امام گرامی از هر فرصتی برای هدایت و رهبری نهضت شیعی استفاده می کرد و در همان دوران کوتاه امامتش، کارهای بزرگی را به انجام رساند؛ از جمله کوششهای علمی امام، ایجاد شبکه ارتباطی با شیعیان مناطق مختلف از طریق تعیین نمایندگان و اعزام پیکها و فرستادن پیامها بود.از جمله فعّالیتهای سرّی سیاسی نیز حمایت و پشتیبانی مالی از شیعیان، تقویت و توجیه سیاسی رجال و عناصر مهم شیعه در برابر مشکلات بود.
هم چنین ایجاد روحیه امید در مردم و انقلابیون در مورد آینده و آماده سازی افکارعمومی، بویژه شیعیان برای دوران غبیت فرزند خود حضرت مهدی (ع)، از اقدامات خاص امام عسگری(ع) بود، تا هیچگاه مردم دچار یأس و تردید نشوند و یقین داشته باشند که وعده تخلف ناپذیر الهی، تحقق یافته و عملی خواهد شد. همان نویدی که خدای بزرگ درباره آن می فرماید: «ما اراده کرده ایم که بر مستضعفان زمین، منت گزاریم و آنان را در جایگاه رهبری (جامعه بشری) و نیز وارثان قراردهیم .( قصص- 5)»
امام حسن عسگری (ع) از لحاظ حسن کردار، سرآمد مردم روزگار خویش بود. صاحب کتاب "الفصول المهمه"، «ابن صباغ مالکی» که از علمای قرن نهم و اهل مذهب تسنن است، درباره امام حسن عسکری (ع) می نویسد: «اوصاف و خصال برتری و فضیلت در او گرد آمده بود. او از تمام ویژگیهایی که برای منصب امامت و مقتضی زمامداری لازم وضروری است برخوردار بود و از نظر علم و زهد، کمال عقل و خرد و عصمت و شجاعت، کرم و بزرگواری و بسیاری از اعمال و رفتارهایی که انسان را به خدا نزدیک می سازد بر همه پیشی گرفته بود، یعنی ویژگیهایی که پدربزرگوارش درباره امامت او به صراحت و یا با اشاراتی درباره خلافت و جانشینی او مطرح ساخته بود .»
نه تنها ارادتمندان بلکه دشمنان با انصاف امام عسکری (ع) زبان به تمجید و تعریف آن حضرت گشوده اند. "معتمد عباسی" در زمان خود، امام عسکری(ع) را زندانی ساخت و پیوسته از وضع امام و رفتارهای او جویا می شد تا به خیال خام خود ببیند آیا در مواضع اصولی امام تغییری حاصل شده است یا آن که حضرت همچنان بر روی سازش ناپذیری خود، ایستادگی و مقاومت می کند. ولی هر بار مزدورانش به او گزارش می دادند که نه تنها در مواضع مکتبی امام تغییری ایجاد نشده بلکه روزها را به روزه و شبها را به نماز و عبادت سپری می کند؛ یکی از ماموران حکومت بنی عباس درمورد ملاقات خودبا امام در زندان چنین گفته است: «وقتی او به من نگریست - چنان مجذوب سیمای ملکوتی و معنویش شدم که گویی مالک نفس خود نبودم.» لذا در نهایت معتمد برای فریب افکار عمومی دستور آزادی حضرت را صادر کرد.در حقیقت الهام بخش حضرت عسگری این آیه قرآن بود که می فرماید: "ای کسانی که ایمان آوردید، از صبر و نماز یاری بجویید، همانا خداوند همراه و یاور صبرپیشگان است." (بقره -153)*
امام حسن عسکری (ع) در هنگام سختیها و دشواریها، مرجع مردم بود و با وجود محدودیت ها و موانعی که از جانب حکومت برای ارتباط آن حضرت با مردم ایجاد شده بود، کوشش می کرد گره از مشکلات مردم بگشاید. وسعت کرم و بخشش ایشان به حدی بود که بسیاری از توده های مردم از آن بهره مند می شدند. علی بن ابراهیم نقل می کند:
«مشکلات مالی، عرصه زندگانی را برایم تنگ کرده بود. نمی‌دانستم چگونه باید اژدهای فقر را از خانه خود بیرون کنم. شنیده بود م امام عسکری علیه السلام مردی بخشنده و غم‌خوار مستمندان است.به همراه پسرم ناراحت و پریشان به سوی خانه امام حرکت کردیم. میان راه به پسرم گفتم: «ای کاش امام پانصد درهم به من بدهد؛ دویست درهم آن را لباس بخرم، دویست درهم آرد، و بقیه را صرف مخارج دیگر زندگی‌مان کنیم». پسرم نیز گفت: «ای کاش سیصد درهم نیز به من بدهد. صد درهم آن را مرکبی می‌خرم، صد درهم لباس و صد درهم دیگر را خرج سفر کنم».
در همین فکر و خیال بودیم که به در منزل امام رسیدیم و در زدیم. غلام امام بیرون آمد و بدون مقدمه گفت: «اگر علی بن ابراهیم و پسرش محمد هستید وارد شوید».با تعجب وارد خانه امام شدیم. امام خطاب به من فرمود: «چرا تاکنون نزد ما نیامدی تا نیاز تو را برطرف سازیم؟» اظهار شرمندگی کردم. امام اندکی سخن گفت، ولی حرفی از پول به میان نیامد و ما نیز در مورد نیازمندی خود و مبلغ مورد نیازمان چیزی نگفتیم و از حضور امام مرخص شدیم.غلام امام ، ما را تا دم در بدرقه کرد و دو کیسه به ما داد و گفت: «در این کیسه پانصد درهم است برای تو (علی بن ابراهیم) تا مایحتاجت را فراهم کنی! و در این کیسه نیز سیصد درهم است برای تو (محمد پسر علی بن ابراهیم) تا به وسیله آن خرج مرکب، لباس و سفرت را فراهم کنی».ما مات و مبهوت از آنچه گذشته بود، کیسه‌های پول را گرفتیم و از غلام خداحافظی کردیم و درحالی که غرق در اندیشه و از این همه جود و سخاوت امام در شگفت بودیم، از آنجا دور شدیم.»
امام عسکری (ع) برای گسترش و نفوذ روزافزون تعالیم اسلام ناب محمدی (ص) همانند اجداد پاک خود از هیچ کوششی دریغ نکرد و در این راستا گذشته از روشنگری افکار عمومی به تربیت شخصیت های برجسته ای پرداخت. آن حضرت بعد از گذشت ۲۸ سال از عمر مبارکشان در سال ۲۶۰ هجری قمری در اثر زهری که خلیفه وقت به ایشان داد، به شهادت رسیدند. مرقد مطهرشان در شهر سامرا سالها زیارتگاه دوستان اهل بیت است.
با عرض تبریک مجدد سالروز ولادت امام حسن عسکری (ع) از درگاه خداوند بزرگ می خواهیم که به ما توفیق دهد در مسیر حق قرار گیریم و با تمسک به سیره مردان خدا، در جهت کسب رضایت الهی و آراسته شدن به فضیلتهای اخلاقی بکوشیم.
زینب مقدسی
112
بیشتر بخوانید:
امام حسن عسکری (ع)، هدایتگر راستین
