میلاد فرخنده پسر مریم؛ إِنَّ اللَّـهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ

حضرت عیسی مسیح (ع) در دین اسلام و میان مسلمانان نیز از احترام ویژه ای برخوردارند و  در ۴۵ جای قرآن نام «عیسی» ذکر گردیده و در پانزده جا با لقب «مسیح» یاد شده است.

حتی سوره ای از سوره های قرآن کریم به نام مادر گرامی ایشان، حضرت مریم (ع) نامگذاری شده است. بر اساس آموزه های قرآن کریم، حضرت عیسی(ع) آخرین پیامبر قبل از پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و از بشارت دهندگان به ظهور آن حضرت بود که دارای کتاب آسمانی «انجیل» نیز هست.

از اینرو با این که این مناسبت، عیدی مسیحی است اما نزد مسلمانان نیز بسیار گرامی است.

در قرآن خداوند عیسی مسیح را «کلمة الله» خوانده است، وجیه در دنیا و آخرت و از جمله مقربین معرفی کرده است: إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّـهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِّنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ ﴿آل عمران ٤٥﴾ «(به یاد آورید) هنگامی را که فرشتگان گفتند: ای مریم! خداوند تو را به کلمه‌ای [وجود باعظمتی‌] از طرف خودش بشارت می‌دهد که نامش «مسیح، عیسی پسر مریم» است؛ در حالی که در این جهان و جهان دیگر، صاحب شخصیّت خواهد بود؛ و از مقرّبان (الهی) است.»

در رابطه با چگونگی تولد حضرت عیسی(ع) قرآن کریم در آیات شانزده تا سی و سوم سوره مریم داستان بسیار زیبایی را مطرح می‌کند که بر اساس آن حضرت عیسی در گهواره شروع به سخن گفتن کرد و مردم را شگفت زده کرد.

بر اساس آیات قرآن کریم زمانی که مردم حضرت مریم (ع) را بابت اینکه چگونه بدون اینکه شوهری داشته باشد، فرزندی به دنیا آورده، سرزنش می کردند، آن حضرت رو به کودک درون گهواره کرده و می فرماید از او بپرسید. مردم تعجب زده به همدیگر نگاه کرده و می پرسند ما چگونه با طفل گهواره‌ای سخن گوییم؟ آن گاه حضرت عیسی از درون گهواره ندا داد "قَالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتَانِیَ الْکِتَابَ وَجَعَلَنِی نَبِیًّا/وَجَعَلَنِی مُبَارَکًا أَیْنَ مَا کُنْتُ وَأَوْصَانِی بِالصَّلَاةِ وَالزَّکَاةِ مَا دُمْتُ حَیًّا/وَبَرًّا بِوَالِدَتِی وَلَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّارًا شَقِیًّا/وَالسَّلَامُ عَلَیَّ یَوْمَ وُلِدْتُ وَیَوْمَ أَمُوتُ وَیَوْمَ أُبْعَثُ حَیًّا"*(آیات 30 تا 33 سوره مریم).

این گزارش زیبای تولد حضرت عیسی را وقتی در کنار گزارش اناجیل قرار می‌دهیم می‌بینیم، فقط انجیل متی وانجیل لوقا از تولد حضرت عیسی سخن گفته اند که بر اساس آن زمانی که حاکم منطقه اعلام می‌کند می‌خواهیم از مردم سرشماری کنیم بنابراین کسانی که به شهرهای دیگر هجرت کرده اند برای شرکت در سرشماری به محل تولد خودشان باز گردند.

از جمله این افراد یوسف نجار است که به شهر خودش بیت لحم باز می‌گردد و به گفته اناجیل به تازگی با حضرت مریم(ع) نامزد کرده است و بنابراین نامزد خود حضرت مریم را به همراه می‌برد و در بین راه متوجه می‌شود حضرت مریم باردار است و از این قضیه بسیار ناراحت می‌شود.

در این هنگام، در حالت خواب یا بیداری فرشته ای بر او حلول می‌کند و به او می‌گوید، همسر تو پاکدامن است، لذا وقتی یوسف نجار از خواب بیدار می‌شود از مریم عذرخواهی می‌کند و به همراه هم وارد بیت لحم می‌شوند و جایی برای زایمان حضرت مریم پیدا نمی شود مگر در آغلی که حضرت مریم(ع) حضرت عیسی(ع) را در آنجا به دنیا می‌آورد.

در انجیل لوقا (Gospel of Luke) و انجیل متی (Gospel of Matthew) آمده است، زمانی که یوسف نجار و حضرت مریم به بیت‌ لحم رسیدند، هوا رو به تاریکی گذاشته بود. این دو به تمام اقامتگاه ها سر زدند اما در هیچکدام شان جایی خالی وجود نداشت. سرانجام مجبور شدند به آغلی بروند و شب را در آن جا بگذرانند. در نیمه های همین شب بود که حضرت مریم درد زایمان را حس کرد و وقت تولد عیسی مسیح فرا رسید. در همین حین، چند چوپان که تازه از چرای گوسفندان شان بازگشته بودند، در راه با یکی از فرشته های خداوند مواجه شدند و این فرشته، به آن ها خبر تولد موعودی را داد که  در شهر به دنیا می آید. این فرشته از آن ها خواست تا به شهر بروند و مردم را از تولد موعودشان آگاه کنند.

دقیقا در همین برهه زمانی، سه مرد خردمند نیز به سوی شهر حرکت می کردند که متوجه درخشش ستاره ای در آسمان شدند. در داستان های کهن عقیده بر آن بوده که با تولد هر پادشاه در آسمان یک ستاره روشن می شود؛ پس به قصر پادشاه رفتند و آنچه دیده بودند را با وی در میان گذاشتند. پادشاه از این خبر، اصلا خوشحال نشد چرا که برای مقام و جایگاهش احساس ترس و نگرانی می کرد. اما وانمود کرد خوشحال شده است و خواست کودک موعود را ملاقات کند؛ پس سه مرد خردمند را به دنبال کودک فرستاد. این سه نفر، حضرت مریم، جوزف، کودک تازه متولد شده را یافتند و با روی گشوده به کودک و مادرش ابراز احترام کردند.

این سه فرزانه، برای تولد نوزاد، کُندر، طلا و مُرّ حجازی (صمغ رزینِ معطر درختچه مُر) هدیه آوردند؛ در بسیاری از نقاشی های طرفداران آیین مسیحی می توانید این اشیا را در دست آن سه مرد فرزانه در حین ملاقات با حضرت مریم و نوزادش ببینید. با وجود ارسال این هدایا، پادشاه دستور قتل همه پسران کمتر از دو سال را در بیت لحم  صادر می کند، اما این خانواده راهی مصر می شوند و در ناصره سکنا می گزینند. 

در مقابل این روایت، روایت قرآن کریم قرار دارد که ذکر آن پیشتر آمد. در قرآن کریم به دفعات واژه عیسی یا مسیح آورده شده است و هر بار که نام "عیسی" آمده به صورت "عیسی بن مریم" است تا روایت برخی از فرقه های مسیحی ‌درباره وجود پدری به نام "یوسف نجار" را رد کند.

همچنین قرآن کریم، محل تولد حضرت عیسی مسیح(ع) را جایی با عنوان "مکان شرقی" معرفی می‌کند:

"وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ مَرْیَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِها مَکاناً شَرْقِیًّا". همچنین بر اساس تعالیم اسلامی، حـضـرت مـریـم، عـیـسـی را از تـرس "مـیـرودس" پـادشـاه یـهـود بـه مـصـر بـرد و دوازده سـال در آنـجـا بود و با شنیدن خبر مرگ "میرودس" به شام بازگشته و در موطن خود (ناصره) اقامت گزیدند. به دلیل همین انتساب به قریه ((ناصره))، پیروان آن حضرت را نصاری می گویند.

قرآن کریم همچنین همانطور که بحث تولد حضرت عیسی را به روشنی بیان کرده است، بحث به صلیب رفتن حضرت عیسی را نیز در آیه 55 سوره آل عمران و آیات 157 و 158 سوره نساء به زیبایی عنوان نموده و بیان می کند که آن حضرت نه به صلیب رفته و نه کشته شده است.

طبق گفتهٔ قرآن این عیسی(ع)  نبود که مصلوب شد، بلکه خداوند صورت عیسی را بر یکی از دشمنان وی (شخصی که به طمع جایزه حاکمان مخفی گاه عیسی را لو داد) افکند و وی به جای عیسی مصلوب شد و در نهایت عیسی به آسمان عروج کرد و از نظرها غایب شد. به اعتقاد شیعیان حضرت عیسی مسیح (ع) در آخرالزمان همراه حضرت مهدی (ع) ظهور خواهد کرد و دجال یا ضد مسیح به دست عیسی کشته خواهد شد.

بدین سان به عقیده مسلمانان عیسی از پیامبران اولوالعزم و صاحب شریعت است. مادرش یکی از چهار زن برگزیده بهشت است و او خود از سلاله پاکان است که با خود، مهربانی و رأفت را به ارمغان آورد. او آمد تا جهل و جور را بزداید و نور ایمان و آگاهی  بر آسمان دلها بتابد. مسلمانان برای عیسی مسیح (ع) معجزاتی قائل‌اند، از جمله سخن گفتن در گهواره در دفاع از مادر و نیز زنده‌ کردن مردگان و شفای بیماران و کوران مادرزاد، و دمیدن حیات در گِلِ بی جان. با این حال قرآن کریم، عیسی مسیح(ع) را فقط «عبد الله» یعنی بنده و فرستادهٔ خدا می‌شناسد و هرگونه اعتقاد به تثلیث یا تجسد خدا در عیسی را نفی می کند. 

احترام و جایگاه ویژه حضرت عیسی (ع) در تعالیم و آموزه های قرآن کریم و دین اسلام، فراهم کننده امکان و فرصتی است که با استفاده از آن  می توان به مبانی مشترک اسلام و مسیحیت بیشتر توجه نمود وبه غنای کارکرد آن افزود. حضرت مریم(س) یک مبنای مشترک و بزرگ میان اسلام و مسیحیت به شمار می رود. همچنین، حضرت عیسی (ع) در اسلام یک منجی و هدایتگر است که بنا بر روایات هنگام ظهور آخرین حضرت الهی، آن حضرت یار و همراه ایشان خواهد بود و لذا، تمام رهنمودهای آنان، مبانی مشترک اسلام و مسیحیت محسوب می شود که با تکیه بر آنها می توان گره بسیاری از مشکلات را در جوامع بشری باز کرد.

از آن جمله دقت در آیه های مشترک قرآن کریم و کتاب مقدس درباره حضرت مسیح(ع) و حضرت مریم(س) است که همگی مبانی هستند که می توانند به جای توسعه روز افزون خشونت، زمینه نزدیکی بیشتر جوامع را فراهم آورند. مبارزه با کفر و ظلم، آسیب های اجتماعی، کنترل فقر، کمک به مظلومان و تلاش برای ایجاد صلح و امنیت و بویژه همکاری و تعامل هر چه بیشتر کشورهای مختلف جهان اعم از مسیحی یا مسلمان و ... درمبارزه با همه گیری ویروس کرونا این روزها مسایلی به شمار می روند که با وحدت ادیان الهی قابل چاره جویی خواهند بود.

صلوات و سلام خداوند بزرگ بر حضرت عیسی (ع ) و بر مادر عظیم الشان ایشان حضرت مریم(ع) که چنین شخصیتی را به تشنگان رحمت الهی تقدیم نمود. 

*(ناگهان عیسی زبان به سخن گشود و) گفت: «من بنده خدایم؛ او کتاب (آسمانی) به من داده؛ و مرا پیامبر قرار داده است!/و مرا -هر جا که باشم- وجودی پربرکت قرار داده؛ و تا زمانی که زنده‌ام، مرا به نماز و زکات توصیه کرده است!/و مرا نسبت به مادرم نیکوکار قرار داده؛ و جبّار و شقی قرار نداده است!/و سلام (خدا) بر من، در آن روز که متولّد شدم، و در آن روز که می‌میرم، و آن روز که زنده برانگیخته خواهم شد!»

لیدا مکتبی