پیش از پرداختن به نشانه‌ها، لازم است به این نکته اشاره شود که کُری‌ها در ورزش امری طبیعی است، اما گاهی می‌تواند سبب ایجاد انگیزه برای تیم رقیب شود و میل به تلاش برای بردن را افزایش دهد. به نظر می‌رسد این موضوع در پیروزی تیم ملی مقابل ژاپن نیز تأثیرگذار بود. واکنش بازیکنان تیم ملی در صفحات اجتماعی در پایان مسابقه تائید کننده این موضوع است.
- اغلب تحلیل‌ها حاکی از این بود که ایران در مقابل ژاپن حرفی برای گفتن ندارد
پیش از مسابقه ایران و ژاپن و حتی خیلی قبل‌تر از آن، تحلیل‌ها حاکی از این بود که ژاپن اصلی‌ترین مدعی قهرمانی در جام ملت‌های آسیا است. پس از قرعه‌کشی و مشخص شدن مسیر صعود احتمالی تیم ملی به فینال مسابقات، تحلیل‌ها حاکی از این بود که اگر اتفاق و نتیجه غیرمنتظره‌ای رخ ندهد، ایران و ژاپن تا فینال به هم نمی‌خورند. مسابقات دوستانه‌ای که ژاپن با تیم‌های مطرح جهان داشت و بردهای پرگلی که در این دیدارها کسب کرد، حاکی از این بود که اغلب تیم‌ها از جمله تیم ملی ایران از روبه‌رو شدن با ژاپن هراس دارند کمااینکه به نظر می‌رسد یورگن گلینزمن و تیم ملی کره جنوبی هم عامدانه مسیر دیگری را در پیش گرفتند تا با ژاپن برخورد نکنند.
این موضوع، اما برای بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران داستان دیگری بود زیرا از یک سو شکست 4 سال پیش مقابل ژاپن را فراموش نکرده بودند و از سوی دیگر غیرت ملی آنها نیز نادیده گرفته شده بود. بازیکنان تیم ملی فوتبال کشورمان روز شنبه نشان دادند که نه‌تنها مانند برخی از کارشناسان فوتبال که از قضا این روزها در رسانه ملی نیز جولان می‌دهند دچار خودتحقیری نشدند بلکه برای دفاع از هویت و غیرت ملی‌شان از همه توان برای پیروزی مقابل ژاپن بهره گرفتند. در واقع، هویت ایرانی بودن و غیرت ایرانی داشتن، انگیزه و فاکتور مهمی برای پیروزی مقابل ژاپن بود که البته با شناخت ضعف‌های این تیم به خصوص در دفاع و دروازه همراه شد و کارساز نیز بود.
تیم ملی کنونی که در قطر حضور دارد یکی از منسجم‌ترین و یکدل‌ترین تیم‌های ملی ایران است. کمتر نشانه‌ای دال بر اختلاف و نارضایتی در درون تیم وجود دارد. در بازی با سوریه، زمانی که مهدی طارمی اخراج شد، ملی‌پوشان انگیزه بیشتری پیدا کردند. اشک‌های طارمی در پایان بازی و دلداری دادن بازیکنان به وی یکی از صحنه‌های زیبایی بود که هم نشان از انسجام ملی داشت و هم نشان از «عِرق ملی» بود.
این انسجام ملی در بازی با ژاپن نیز دیده شد، جایی که طارمی برای ضربه پنالتی جهانبخش استرس زیادی را تحمل کرد و یا قدوس ضربه پنالتی را بدون هیچ واکنش منفی در اختیار جهانبخش قرار داد. یونس محمود، نایب رئیس فدراسیون فوتبال عراق، پیش از بازی ایران و ژاپن گفته بود ایران وابسته به چند ستاره است و شاخصه «تیم بودن» را ندارد. پایان بازی، اما ثابت کرد که مهم‌ترین عامل موفقیت ایران در «تیم بودن» بود. تردیدی نیست که اختلاف در هر حوزه‌ای عامل مهمی برای ناکارآمدی است و انسجام و یکپارچگی و همدل بودن نیز رمز اولیه موفقیت است.
پایان بازی ایران و ژاپن صحنه‌های به یاد ماندنی زیادی داشت که پایان بازی ایران و سوریه نداشت. بازیکنان تیم ملی از پیروزی مقابل سوریه خیلی خوشحالی نکردند چراکه از قبل هم انتظار می‌رفت این پیروزی به دست آید حتی با اختلاف چند گل. بازی با ژاپن، اما داستان دیگری داشت. پیروزی مقابل ژاپن به معنای حذف مهم‌ترین و اصلی‌ترین مدعی قهرمانی جام بود. ژاپن رقیبی بود که در 4 بازی که در جام ملت‌های آسیا مقابل ایران قرار گرفت هم هرگز شکست نخورد و هم هرگز هیچ گلی دریافت نکرد. لذا فشار سنگینی روی بازیکنان تیم ملی فوتبال قرار داشت. اشک‌های پس از بازی نیز حاکی از تحمل چنین فشار سنگینی بود. اشک‌های سردار آزمون و علیرضا جهانبخش و حتی سجده شکر امیر قلعه‌نویی نشان داد که تیم ملی فوتبال برای هویت ایرانی و برای اعتباربخشی به غیرت ایرانی مقابل ژاپن با همه وجود بازی کرد.
شعار «تا پای جان برای ایران» در بازی مقابل ژاپن معنا شد. حتی استرس تماشاگران در استادیوم اجوکیشن قطر نیز نشانه هویت ملی آنها بود. افتخار به هویت ملی و جان دادن برای هویت ملی ویژگی ممتاز و تاریخی ایرانی‌ها است. 8 سال جنگ تحمیلی نیز برای دفاع از هویت ایرانی و تمامیت ارضی ایران بود. تصاویری از شادی یک شهروند معلول ایرانی پای تلویزیون پس از گل پیروزیبخش جهانبخش مقابل ژاپن منتشر شد که این تصاویر هم به خوبی تعصب ایرانی‌ها به هویت ملی‌شان را به تصویر می‌کشد.
تأکید بر هویت ملی ایرانی زمانی برجسته‌تر می‌شود که یادآوری کنیم درد و مشکل برخی از کشورهای منطقه غرب آسیا، نداشتن هویت ملی تاریخی و عدم افتخار به این هویت ملی است.
هدف این نوشتار بزرگ‌نمایی پیروزی ایران مقابل ژاپن نبود، اگرچه با توجه به امکانات نابرابر دو تیم، واقعیت این است که پیروزی بزرگی رقم خورد. هدف این نوشتار بیش از همه توجه کردن به عنصر مهم هویت ملی و نقش آن در پیروزی‌های بزرگ است. مدافعان وطن صرفاً نظامی‌ها نیستند (اگرچه آنها نیز برای دفاع از وطن جان خود را کف گرفته‌اند). این وطن، سربازان زیادی در حوزه‌های مختلف دارد. ورزشکاران نیز سربازان مهمی هستند که از قضا نقش آن به طور گسترده‌ای دیده می‌شود. موفقیت‌ها در صحنه‌های ورزشی به معنای بالا رفتن پرچم عزیز ایران است. این موفقیت‌ها در بازی‌های بزرگ به مراتب بیشتر دیده می‌شود و تأثیرگذاری بیشتری نیز دارد و در داخل نیز با شادی اکثریت مردم با سن‌ها و اقشار مختلف می‌شود.
ملی‌پوشان ایران در بازی مقابل ژاپن، سربازان وطن بودند که به خوبی از هویت ایرانی دفاع کردند، دچار ضعف نشدند و در پرتو غیرت ایرانی، شعار «تا پای جان برای ایران» را معنا کردند. فراموش نکنیم عربستان سعودی برای موفقیت در فوتبال با هزینه سنگینی روبرتو مانچینی را استخدام کرد، اما بار دیگر ثابت شد موفقیت صرفاً با پول تضمین نمی‌شود. اگرچه پول و سرمایه برای موفقیت لازم و ضروری است، اما انگیزه موفقیت به مراتب از پول مهم‌تر است، فاکتوری که نزد تیم ملی ایران در پرتو دفاع از «هویت ایرانی» وجود دارد. تیم‌های ملی کره جنوبی و تاجیکستان نیز از جمله تیم‌هایی هستند که نقش هویت ملی در موفقیت‌های آنها نمود دارد. با عِرق به وطن و برای اعتلای نام ایرانِ عزیز و بزرگ، برای موفقیت تیم ملی فوتبال در دو مسابقه باقیمانده دعا می‌کنم و موفقیت را دور از دسترس نمی‌بینم.
نویسنده: سید رضی عمادی
/ 114
