هفدهمین نشست بین المللی دوحه امروز 14 می 2017 با عنوان «توسعه، ثبات و مسایل آوارگان» و با شرکت صاحب نظران منطقه ای و شماری از سران کشورهای عربی برگزار شد.
آن گونه که از عنوان این نشست مشخص است، هدف اصلی آن درباره توسعه، ثبات و مسایل آوارگان عربی است. سوال این است که آیا کشورهای عربی از بستر مناسب برای توسعه اقتصادی برخوردار هستند؟
طی دو دهه اخیر کشورهای عربی به خصوص کشورهای حوزه خلیج فارس برنامه ریزی هدفمندی برای توسعه اقتصادی انجام دادند که کشورهایی نظیر امارات و قطر در دستیابی به این توسعه موفقیت های زیادی داشتند. با این حال، دو نکته در این خصوص وجود دارد. نخست اینکه؛ پیش شرط توسعه اقتصادی، ثبات و امنیت است و این کشورها طی دو دهه اخیر ثبات و امنیت بالایی داشتند. اگرچه درآمدهای انرژی نقش مهمی در کسب درآمدهای هنگفت اقتصادی و توسعه اقتصادی این کشورها داشته، اما، درآمدهای انرژی نیز بدون ثبات و امنیت امکان پذیر نبود.
آوارگان سوری در لبنان
دوم اینکه؛ به جز کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، دیگر کشورهای عربی شاهد توسعه اقتصادی نبودند. علت اصلی این موضوع نیز در این است که برخی از این کشورها نظیر یمن و سودان با درگیری های داخلی، برخی نظیر عراق با جنگ مواجه بوده و برخی دیگر نظیر مصر و اردن نیز ثبات و امنیت لازم را نداشتند.
اکنون، اما، فضا در اغلب کشورهای عربی به لحاظ دو مقوله ثبات و امنیت تغییر کرده است. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که پرچم دار توسعه اقتصادی در جهان عرب بودند، یا خود با بحران داخلی مواجه هستند نظیر بحرین، یا درگیر جنگ مستقیم وغیرمستقیم هستند نظیر عربستان سعودی و یا اینکه پایه های قدرت حکام در این کشورها به دلیل شدت گرفتن تمایلات مدنی و درخواست مردم برای توسعه سیاسی از ثبات و امنیت لازم برخوردار نیستند نظیر آنچه که در سال 2013 در اثر کودتای آرام در قطر رخ داد.
این در حالی است که وضعیت در کشورهای عربی فراسوی خلیج فارس به مراتب وخیم تر است. اغلب این کشورها با تهدیدهای تروریستی، بحران آوارگان و پناه جویان و بی سامانی سیاسی مواجه هستند و بیش از آنکه تدابیر اقتصادی بیندیشند در صدد کاهش تهدیدهای امنیتی هستند. این در حالی است که در تئوری های توسعه، پیش شرط اصلی توسعه اقتصادی، وجود ثبات سیاسی و نبود نگرانی ها و تهدیدهای امنیتی است. با توجه به این واقعیت های ملموس، «سعد الحریری»، نخست وزیر لبنان در سخنرانی خود در نشست بین المللی یک روزه دوحه قطر گفت: «ثبات مهمترین چیزی است که کشورهای عربی به آن نیاز دارند، زیرا بدون آن برقراری امنیت، توسعه و رونق اقتصادی امکان پذیر نخواهد بود.»
نکته پایانی این است که برتری بحران و تهدیدهای امنیتی و بی سامانی سیاسی بر امنیت و ثبات سیاسی در کشورهای عربی و تقویت آنارشی در جهان عرب طی حدود 7 سال اخیر بیش از هر چیز ناشی از نوع بازیگری دولت های عربی به خصوص دولت های عضو شورای همکاری خلیج فارس از جمله در حمایت از گروههای تروریستی است. به عبارت دیگر، آنارشی، تهدید و بحران های امنیتی کنونی در جهان عرب چیزی است که آل های سرمایه دار خلیج فارس به وجود آوردند.114/111
بیشتر بخوانید:
افزایش جمعیت منطقه کردستان عراق بر اثر هجوم آوارگان
بحران در روابط مغرب و الجزایر بر سر آوارگان سوری
بازگشت تدریجی آوارگان سوری به مناطق آزاد شده
تعداد آوارگان در عملیات موصل به 430 هزار تن رسید
برآورد سازمان ملل از تعداد آوارگان موصل
