با این حال پس از خروج آمریکا از برجام در مه 2018 و تاخیر مکرر اروپایی ها در اجرای وعده های خود برای حفظ این توافق که واکنش متقابل ایران را موجب شده، اکنون اروپا با چالش بزرگی برای حفظ برجام مواجه شده است.
در این راستا نشست وزرای خارجه کشورهای اتحادیه اروپا روز دوشنبه 13 مه در بروکسل برگزار شد. فدریکا موگرینی پس از پایان این نشست در کنفرانس خبری گفت: در این نشست با طرف‌های اروپایی برجام درباره راهکارهای عملیاتی کردن اینستکس و انجام اولین تراکنش ظرف چند هفته آینده رایزنی کرده است.تمامی اعضای اتحادیه اروپا کاملا مصمم هستند که توافق هسته‌ای با ایران به طور کامل اجرا شود،اتحادیه اروپا تا زمانی که ایران به تعهداتش در برجام پایبند بماند از اجرای کامل برجام حمایت خواهد کرد.
موگرینی همچنین اضافه کرد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایبندی ایران را تأیید کرده و این تنها نهاد برای قضاوت درباره پایبندی ایران به برجام است. وی با اشاره به تنش‌های میان ایران و آمریکا بیان کرد: به حداکثر خویشتن‌داری نیاز است تا کار به درگیری نظامی نکشد.
موضع گیری این مقام ارشد اتحادیه اروپا که بیانگر خواست و اراده کشورهای عضو این نهاد اروپایی است، نشانگر اهمیت توافق هسته ای برجام برای اروپا است. اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی (آلمان ، فرانسه و بریتانیا) برجام را نمونه ای از یک توافق چند جانبه می دانند که کمک زیادی به حفظ صلح و امنیت بین المللی کرده است.
اروپایی ها بر خلاف آمریکا که ادعا می کند ایران به مفاد برجام عمل نکرده و آن را یک توافق کارا و موثر برای کنترل فعالیت های هسته ای ایران نمی داند، معتقدند که نه فقط ایران به همه تعهدات خود در چارچوب توافق هسته ای برجام عمل کرده، بلکه برجام در دستیابی به اهداف خود یعنی جلوگیری از بروز تنش و مناقشه در سطح منطقه ای و بین المللی نیز موفق عمل کرده است.
در عین حال از نگاه اروپایی ها، برجام دستاورد مهم دیپلماسی اروپا محسوب شده و شکست برجام در واقع ناکامی بزرگی برای موقعیت سیاسی و دیپلماتیک اتحادیه اروپا در سطح بین المللی خواهد بود.
اروپایی ها که از کارشکنی های دولت ترامپ در باره برجام و تلاش برای از بین بردن آن خشمگین هستند، با حضور غیر منتظره «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در نشست وزرای خارجه بسیار سرد برخورد کردند و با بی اعتنایی وزرای خارجه کشورهای اروپایی مواجه شد.
به نوشته پایگاه خبری روزنامه واشنگتن پست، "مایک پمپئو" وزیر خارجه آمریکا که در سفری بدون برنامه‌ریزی به بروکسل رفت تا شاید بتواند با وزرای خارجه سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه درباره ایران و برجام رایزنی داشته باشد، با کم محلی اروپایی‌ها مواجه شد. وزرای خارجه کشورهای اروپایی مذکور حتی حاضر به عکس گرفتن با پمپئو نیز نشده اند.
با این حال اروپایی ها در عمل نشان داده اند که حاضر به پرداخت هزینه چندانی برای حفظ این توافق بسیار مهم نیستند. همین تعلل طرف‌های اروپایی به اجرای تعهداتشان در قبال این توافق بین‌المللی، موجب شد تا ایران هفته گذشته اعلام کند که سطح پایبندی خود به تعهداتش در قبال برجام را کاهش می‌دهد. این موضع ایران با حمایت روسیه مواجه شده است.
سرگئی لاوروف وزیر امورخارجه روسیه گفت: ایران حق داشت برخی از تعهداتش ذیل توافق هسته‌ای برجام را کاهش دهد. ایران به برنامه جامع اقدام مشترک پایبند بوده، اما انتظار دارد که همتایان اروپایی هم همین کار را انجام دهند و تعهداتشان در این توافق را اجرا کنند.
بدین ترتیب ایران انتظار دارد که اروپا هر چه زودتر به وعده های برجامی خود عمل کند. اما اگر همچنان سیاست قبلی یعنی تاخیر و تعلل های مکرر را در پیش گیرد نباید از تهران انتظار ادامه تعهد به برجام را داشته باشد. 118
بیشتر بخوانید:
نویسنده: سید رضا میرطاهر
موگرینی: اولین تراکنش اینستکس در چند هفته آینده انجام می شود
وزیر خارجه بریتانیا: برجام توافقی مهم است
نشست سران سه کشور اروپایی درباره برجام
