وزیران خارجه پنج کشور بحرین، امارات، کویت، مصر و اردن به همراه وزیر مشاور در امور خارجه عربستان در آستانه برگزای نشست ورشو و نشست اتحادیه عرب در تونس در منطقه «بحر المیت» اردن نشستی را برگزار کردند که بیش از همه بیانگر تناقض‌های آشکار میان این شش کشور عربی درباره موضوع‌های منطقه‌ای از جمله ایران بود.
نشست «بحر المیت» با دستور کارهایی درخصوص سوریه، ایران و اختلاف کشورهای عربی برگزار شد. بازگشت سوریه به اتحادیه عرب از دستور کارهای نشست «بحر المیت» بود، در حالی که همچنان اختلاف زیادی در خصوص این موضوع وجود دارد.
قرار است نشست اتحادیه عرب مارس 2019 در تونس برگزار شود. اگرچه برخی از کشورها به خصوص امارات، سفارت خود را در دمشق بازگشایی کردند، اما سوریه شروط بازگشت به این اتحادیه از جمله کاهش روابط با جمهوری اسلامی ایران را رد کرده است.
به نظر می‌رسد که چگونگی برخورد با قطر یکی دیگر از محورهای اصلی نشست «بحر المیت» بود زیرا چهار کشور عربستان، امارات، بحرین و مصر که از ژوئن 2017 روابط خود را با دوحه قطع کردند، در این نشست حضور داشته‌اند.
در حالی که قطر و عُمان از غایبان نشست «بحر المیت» بود‌ه‌اند اما میان چهار کشوری که روابط خود را با دوحه قطع کردند و دو کشور کویت و اردن درباره تحت فشار قرار دادن قطر، اختلاف‌های آشکاری وجود دارد که در این نشست نیز این اختلاف‌ها دیده شد.
موضوع مهم‌تر در نشست «بحر المیت» موضوع ایران بود. این نشست دو هفته قبل از نشست ورشو در لهستان برگزار شد. اگرچه دولت آمریکا به همراه متحدان عربی‌اش در ایجاد اجماع جهانی علیه ایران ناکام بوده و مجبور شدند دستور کار نشست ورشو را از «نشست ضد ایرانی» به نشستی درباره صلح و ثبات در خاورمیانه تغییر دهند، اما بدون شک موضوع ایران یکی از مهمترین محورهای نشست ورشو خواهد بود. از این‌رو در نشست «بحر المیت»، ایران یکی از محورهای گفت وگو میان شرکت کنندگان بود.
با این حال، در این نشست درباره موضوع ایران نیز اختلاف زیادی میان شرکت کنندگان وجود داشت. «تامر الصمادی»، خبرنگار شبکه تلویزیونی الجزیره در امان، گفت: «وزرای امور خارجه شش کشور عربی که در «بحر المیت» تشکیل جلسه دادند، موضع مشترکی در برابر ایران ندارند. در حالی که امارات و عربستان دیگر طرف‌ها را تحت فشار قرار داده‌اند که ائتلاف یا ناتوی عربی علیه ایران تشکیل دهند، اردن و کویت تشکیل چنین ائتلافی را ضروری و همچنین دارای اولویت نمی دانند.»
اختلاف میان این شش کشور درباره موضوع ایران در حالی است که عربستان سعودی به جای اینکه «ابراهیم العساف» وزیر خارجه جدیدش را به نشست «بحر المیت» بفرستد، عادل الجبیر وزیر خارجه برکنار شده را که اکنون وزیر مشاور در امور خارجه عربستان است و ضدیت غیرقابل انکاری نیز با ایران دارد به این نشست فرستاد به امید اینکه الجُبیر بتواند اردن و کویت را برای اتخاذ موضع‌گیری ضد ایران متقاعد کند، اما در نهایت وی نیز نتوانست اجماع ضد ایرانی ایجاد کند.
اردن و کویت مسئله قدس و فلسطین را که دونالد ترامپ در قالب معامله قرن نقشه‌های شومی برای آن در نظر دارد از اولویت به مراتب بالاتری در مقایسه با رفتارهای ضد ایرانی می‌دانند. در همین راستا، عبدالله دوم پادشاه اردن در دیدار روز چهارشنبه (30 ژانویه) خود با شرکت کنندگان در نشست «بحر المیت» بر لزوم تشکیل کشور فلسطین به پایتختی بخش شرقی قدس تاکید کرد.
نکته پایانی این است که اختلاف و تضاد در نشست «بحر المیت» به حدی زیاد بود که حتی پس از برگزاری این نشست، کنفرانس مطبوعاتی نیز درخصوص نتایج آن برگزار نشد. 113/120
نویسنده: سیدرضی عمادی
