وحید مژده، خبرنگار و نویسنده سرشناس افغان با رادیو پشتو ایران پرس، درباره هفته مبارزه با مواد مخدر در افغانستان گفت و گو کرده است.
س/ درهفته مبارزه با مواد مخدر در افغانستان جلسات و مراسم مختلفی برگزار شده است، یکی از موضوعات مهم و نگران کننده که در این میان از سوی وزارت مبارزه با مواد مخدر بر آن تاکید شد، اعتیاد سه میلیون و ششصد هزار نفر از جمله زن و کودک بود. ملت افغانستان که سالها است با پدیده تروریسم روبرو است حال درگیر مواد مخدر و اعتیاد شده است. نظر شما دراین باره چیست ؟
ج/ هفته مبارزه با مواد مخدر هر سال در افغانستان برگزار می شود. این پدیده نه تنها افغانها بلکه تمام مردم جهان را رنج می دهد. یک مساله که هر سال به آن پاسخ داده نمی شود ای انست که چرا در چهارده سال گذشته نیروها و کشورهای خارجی که در افغانستان حضور دارند، به این مساله توجه نکردند. در حالی که امریکا و نیروهای خارجی قبل از سال ۲۰۰۱ به افغانستان بیایند، تبلیغ می کردند که طالبان از مواد مخدر استفاده کرده و بودجه خود را از این طریق تامین می کنند. من به این مساله نمی پردازم که این ادعا درست یا غلط است، اما جای سوال است که وقتی امریکا و کشورهای خارجی می گویند که طالبان مخالفان مخارج خود را از طریق مواد مخدر تامین می کنند، پس چرا نیروهای خارجی برای مبارزه با تروریسم به افغانستان آمده‌اند و با منبع در آمد تروریسم مبارزه نمی کنند.
مژده افزود در زمان طالبان یعنی در سال ۲۰۰۱ تولید مواد مخدر در افغانستان ۳۳ تن بود چون، ملا عمر آن را ممنوع کرده بود، اما در سال ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ به هشت هزار تن رسید و الان می گویند که امسال شاید شش هزار یا بیشتر از آن مواد مخدر در افغانستان تولید شود. این سئوال مطرح است که جامعه جهانی باید به آن پاسخ بگوید. اینها ادعا دارند که در 15 سال گذشته بودجه زیادی برای مبارزه با مواد مخدر صرف شده، اما در عمل می بینیم برای کشاورز و دهقان کشت جایگزین فراهم نشده است.
حال پاسخ آن است که خود جامعه جهانی و امریکا و سیا که مبارزه با مواد مخدر را مدیریت می‌کنند، نمی‌خواهند که این پدیده از بین برد، و حتی برخی عقیده دارند که وقتی طالبان کشت و تولید مواد مخدر را در افغانستان ممنوع کرد آن زمان بود که آمریکا تاریخ مصرف طالبان را پایان یافته دانسته و تصمیم به حمله به افغانستان گرفت و حتی اگر حادثه یازده سپتامبر بوجود نیامده بود باز هم امریکا قصد حمله به افغانستان را داشت.
همه اینها نشان می دهد که در گسترش مواد مخدر در افغانستان، کشورهای خارجی دست دارند و به ویژه مواد شیمیایی که برای ساخت هیروئن و سایر مواد مخدر لازم است از خارج می آید.مثلا اگر در سال ۶۰۰۰ ټن مواد مخدر درافغانستان کشت شود برای تبدیل کردن آن به هیروئن به دوازده هزار تن مواد شیمیایی نیاز است. این مواد از کجا می آید و از کدام راه ؟ همه اینها سوالاتی بی پاسخ است.
س/ شما می دانید که مواد مخدر درافغانستان برای خود یک تاریخ و سابقه دارد، اما افغانها به این ماده معتاد نمی شدند الان که همه افغانها به مواد مخدر معتاد شده‌اند علت چیست؟
پ/ عوامل مختلف وجود دارد، یکی از آن مهاجرت است. در کابل که من می بینیم تمام معتادان کابل از بیرون آمده اند. کسانی هم که درافغانستان معتاد شده اند بیشترشان بیکارند و کار ندارند بیکاری هم یکی از عوامل روی آوردن به مواد مخدر است. البته در این باره تحقیقات مختلف انجام گرفته که یک شخصی که کار و شغل نداشته باشد و در این کشور برای خود آیندهای تصور نمی کند و به مواد مخدر پناه می برد.
س/ خانم سلامت عظیمی، وزیر مبارزه با مواد مخدر افغانستان چند روز پیش گفت که در سال ۲۰۱۵ افغانستان حدودا هفتا و پنج درصد مواد مخدر جهان را تولید کرده است که هفتاد میلیارد دلار ارزش دارد. آقای احمدی، معاون این وزراتخانه گفت که تنها ۴۴ میلیون دلار از این پول به دست کشاورزان افغان رسیده است که این تنها چهار یا پنج درصد این پول را تشکیل می‌دهد. بفرمایید که ۹۵ درصد از سود مواد مخدر به جیب چه کسانی سرازیر می‌شود؟
ج/ مافیای بین المللی در این پدیده دست دارد، مافیای بین المللی تا زمانی که به محافل استخباراتی در ارتباط نباشند، نمی‌توانند به این تجارت بپردازند. دولت ها و رژیمها در این مساله دست دارد. ببنید در افغانستان هر سال ۶۰۰۰ تن مواد مخدر تولید می شود که مثلا ۶۰۰ تن آن به هیروین تبدیل می شود، این همه هیروئن تنها درافغانستان مصرف نمی شود شاید در صد اندک آن در افغانستان مصرف شود و عمده آن به کشورهای خارجی میرود.
افغانستان مرز آبی ندارد که بگوییم از راه کشتی این مواد صادر می شود. از راه زمینی هم این کار خیلی سخت است، تنها راههای هوایی می مانند که بخش عمده این مواد از راه هوایی به کشورهای دیگر منتقل می شود، راههای هوایی افغانستان در دست امریکا و کشورهای خارجی است آنها می توانند جلوی این کار را بگیرند، ولی این کار را انجام نمی دهند پس پر واضح است که آنها از این کار سود می برند.
اینها می گویند که تولید این مواد ۷۰ سالانه هفتاد میلیارد دلار سود دارد این پول زیادی است. ببنید استخبارات جهان مانند سازمان سیا در این مساله دست دارد شما اگر تاریخ را نگاه کنیم در گذشته یک پرونده ای به اسم ایران کنترا مطرح شده بود که در آن سازمان سیا دست داشت و در آن زمان کاملا مشخص شد که سیا در تجارت مواده مخدر دست داشت و از این راه برای چریکا نکاراگوا پول و سلاح فراهم می کرد. چون اینها نمی توانند از بودجه رسمی خود برای تضعیف و سقوط یک رژیم استفاده کنند. لذا از راه دیگر این کار را می کنند و آن راه، راه تجارت مواد مخدر است بنا بر این تا حدودی می توان گفت که جنگ افغانستان جنگ مواد مخدر هم است، و هر زمان طالبان توانستند جلوی مواد مخدر را بگیرد در آن زمان شاید کشورهای خارجی به این نتیجه برسند که ماندن اینها در افغانستان دیگر سودی ندارد ولی در شرایط حاضر کشورهای خارجی از این راه هزینه خود را فراهم می کنند.
س/ پس می توان نتیجه گرفت که جامعه جهانی و امریکا همانگونه که علی رغم شعار مبارزه با مواد مخدر، این مواد را از بین نبردند، بلکه آن را به منطقه گسترش دادند و همین‌طور مواد مخدر را نه تنها از بین نبردند، بلکه کشت و تولید آن را به هشت هزار تن رساندند؟
ج/ اگر اینها واقعا فکر می کنند که طالبان از طریق مواد مخدر مخارج خود را تامین می کنند پس منطقی اینست که اینها برای جلوگیری از مواد مخدر تلاش می کردند و اینها بجای اینکه روستاها را بمباران کنند باید مزارع کشت خشخاش را ویران می کردند. مثلا اینها در هلمند تمام مزارع کشت خشخاش را ویران می کردند ولی این کار را نمی کنند و دلیل آن روشن است.
س/ اینکه دولت افغانستان برای مبارزه با مواد مخدر وزارت تشکیل داده و سایر اداره ها هم در این کار مشغولند اینها تاکنون چه دستاوردهای داشته اند آیا اینها توانسته اند مهره های اصلی مافیای مواد مخدر را دستگیر و یا محاکمه کنند؟
ج/ یک زمانی آقای علی احمد جلالی که وزیر کشور بود گفت یک لیستی از اسامی قاچاقچیان عمده مواد مخدر در افغانستان دارد. در آن زمان قضیه داغ بود و همه می گفتند که این لیست را افشا کنند و این انتظار هم می رفت چون وزیر کشور بود اما وی تا پایان دوره وزارت خود نتوانست این لیست را افشا کند.
دلیل این بود که در این امر کسانی دست داشتند که آقای جلالی نمی توانست اسم آنها را بر زبان بیاورد. چون افراد مهمی بودند. این نشان می دهد که قاچاقچی های اصلی مواد مخدر درافغانستان افراد مهم بزرگ و قدرتمند هستند.
س/ در آن زمان گفته می شد که در لیست احمد جلالی اسامی یک سری وزراء و حتی افراد نزدیک به رییس جمهور قرار دارند که این موضوع باعث استعفای وی هم شد؟
ج/ بله، به همین خاطر وی مجبور به استعفا شد، چون این افراد عادی نبودند، بلکه افراد قدرتمند بودند که جلالی نمی توانست اسم آنها را بر زبان بیاورد. مساله دیگر اینکه هم اکنون کارخانه های مواد مخدر که در افغانستان خشخاش را به هروین تبدیل می کنند متعلق به افراد بزرگی هستند که در قدرت دست دارند و کسی نمی تواند اسمی از آنها ببرد.
