«محمد بن عبدالرحمن آل ثانی»، وزیر خارجه قطر گفت: شورای همکاری خلیج فارس به اصول و قوانین جدید نیاز دارد.
بحران شورای همکاری خلیج فارس با قطع روابط دیپلماتیک چهار کشور عربی مصر، امارات، بحرین و عربستان سعودی با قطر در پنجم ژوئن ۲۰۱۷ به اوج خود رسید.
شورای همکاری خلیج فارس با هدف یکپارچگی اقتصادی و نظامی و با عضویت شش کشور؛ عربستان ، بحرین، امارات متحده عربی، قطر، عمان و کویت در مه ۱۹۸۱ تشکیل شد.
اعضای شورای همکاری خلیج فارس در حالی این شورا را بنا نهادند که می پنداشتند در سایه آن می توانند اختلافات را کنار گذاشته و به یک اتحاد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی دست پیدا کنند.
اما در نهایت مانند اتحادیه عرب تبدیل به یک اتحادیه شکننده به دلیل اختلافات در دیدگاه و مواضع در قبال مسائل مختلف و تاثیرپذیری شدید از مداخلات غرب شده است.
در این میان نباید از نقش آمریکا در ایجاد اختلاف در میان کشورهای عربی و بهره برداری‌های خاص خود از این اختلافات غافل شد. بویژه آنکه نقطه آغازین این اختلافات به پس از سفر «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا به عربستان و امضای قرارداد کلان میان واشنگتن و ریاض موسوم به «معامله قرن»و همچنین سخنان مغرضانه و فتنه افکنانه ترامپ در نشست ریاض بر می گردد که در پی آن اختلافات قطر و عربستان و دیگر کشورهای عربی علنی تر شد.
تنش جدید در روابط ریاض و دوحه زمانی بالا گرفت که شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر زبان به انتقاد از اقدامات عربستان در دامن زدن اختلافات میان کشورهای عربی با ایران گشود.
در این میان مطالبی نیز از سناریوی جا به جایی قدرت در قطر با چراغ سبز آمریکا منتشر شد که این موضوع موجبات ناخشنودی مقامات قطری را از سیاست‌های توطئه آمیز عربستان که همواره درصدد سیطره و سلطه بر قطر است، فراهم کرد.
محافل رسانه ای بحران سیاسی حاکم بر شورای همکاری خلیج فارس را با توجه به گستره کنش و واکنش‌های طرفین بحران، بی سابقه توصیف کردند.
این مسأله نشان داد که داشتن اشتراکات اجتماعی، فرهنگی، طایفه ای و حتی زبانی و ریشه‌ای به تنهایی نمی تواند به اتحاد سیاسی موفق تبدیل شود.
بر اثر سیاست‌های انحصارگرایانه و مغرضانه آل سعود اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس به کانون اختلافات فراگیر و تسویه حساب های سیاسی میان اعضا و بطور کلی واگرایی در جهان عرب و بی ثباتی درمنطقه تبدیل شده است.
در چنین شرایطی اقدامات عربستان برای ائتلاف سازی‌های جنگ‌افروزانه نظیر آنچه علیه یمن مشاهده می‌شود و نیز صف‌بندی‌های سیاسی مُخرب به فروپاشی همگرایی‌ها در منطقه خاورمیانه منجر شده است و سرنوشت شورای همکاری خلیج فارس نیز از این قاعده مستثنی نیست.
دیدگاه انتقادی به عربستان بویژه در شورای همکاری خلیج فارس صرفاً مختص قطر نیست بلکه دو کشور کویت و عمان نیز با تصمیماتی که عربستان سعودی اتخاذ می کند، همراهی ندارند.
برای مثال؛ دولت‌های کویت و عمان در تنش اخیر میان عربستان و متحدانش با قطر حاضر نشدند روابط خود با دوحه را قطع کنند.
صف بندی‌های جدید میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس و نیز تشدید انتقادات اعضای این شورا به عملکرد آن بیانگر آن است که شکاف ایجاد شده در این شورا پرشدنی نیست و این شورا در وضعیت بحرانی‌تر قرار گرفته است.
نویسنده: بیژن نجفی
141/120
بیشتر بخوانید:
قطر: شورای همکاری خلیج‌فارس قدرت ندارد
پیامدهای تنش در روابط قطر و عربستان سعودی برای دوحه/ تحلیل
نخست‌وزیر پیشین قطر: «شورای همکاری» تاریخ گذشته است
