بر اساس مفاد این یادداشت تفاهم، طرفهای امضا کننده برای افزایش تجارت، ترانزیت و انبار کالا در مسیر کریدورهای بین المللی به ویژه کریدور شمال - جنوب با یکدیگر همکاری می کنند.پ
طرفهای امضا کننده این تفاهم نامه همچنین بر تبادل اطلاعات، انجام پروژه های مشترک و تبادل هیاتهای تخصصی برای دستیابی به این اهداف تاکید کردند.
برنامه راهبردی ایران برای رشد ترانزیت
برنامه راهبردی جمهوری اسلامی ایران برای رشد ترانزیت، بر پایه رونق کریدورهای حمل و نقل به ویژه کریدور شمال - جنوب قرار دارد.
کشورهای مختلفی در این کریدور فعالیت می کنند چرا که این کریدور از سه شاخه اصلی ترانس خزر، یک شاخه غربی در امتداد ساحل غربی دریای خزر و یک مسیر آسیای مرکزی از طریق ترکمنستان تشکیل می شود.
همچنین، این کریدور مسیر پیوندی به آسیای مرکزی و بنادر بالقوه جمهوری آذربایجان و گرجستان در دریای سیاه است. البته مهم ترین کشور از نظر میزان نقل و انتقال کالا از کریدور شمال - جنوب، روسیه است و با وجود اینکه در گذشته این کریدور برای مسکو چندان مهم نبود و روسیه علاقه کمتری به تجارت با جنوب داشت اما اکنون به دلیل تحریم های غرب ضد این کشور و همچنین جنگ اوکراین، این کریدور برای روسیه نیز بسیار با اهمیت است.
به همین دلیل در سفر ژوئیه 2022، «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه به ایران دو طرف متعهد شدند که تکمیل این کریدور را دنبال کنند.
اکنون نیز موضوع توسعه ترانزیت بین ایران و روسیه و فعال‌سازی کریدور شمال - جنوب از پروژه های مهم دو کشور محسوب می شود. این مسیر تجاری، دو کشور را قادر می سازد انواع تولیدات را از راههای زمینی و دریایی که دور از دسترس غرب است به خریداران در اقتصادهای در حال رشد آسیا منتقل کنند.
بنابر توافق ایران و روسیه ترانزیت دو کشور تا سال 2030 به ظرفیت 50 میلیون تُن می رسد، در حالی که اکنون تنها امکان حدود هشت میلیون تُن ترانزیت کالاهای روسیه از مسیر ایران وجود دارد.
در این‌باره «کاظم جلالی» سفیر ایران در روسیه گفته است: "کشور روسیه سالانه بالغ بر 300 میلیون تن کالا به اروپا صادر می کرده است، اما اکنون این رقم قرار است از مسیر ترکیه و ایران عبور کند و تصور روسیه هم این است که حداقل 50 میلیون تن کالا را از طریق ایران صادر کنند."
یکی از موانع موجود برای راه اندازی این کریدور در خاک ایران، تکمیل بخش راه آهن آستارا - رشت است. در این راستا، روسیه، ایران و جمهوری آذربایجان در حال آماده سازی یک توافقنامه بین دولتی برای ساخت این بخش هستند و قصد دارند در سال 2023 آن را منعقد کنند.
در این باره، «دیمیتری زورف» معاون حمل و نقل روسیه با اشاره به توافق دو کشور در احداث راه آهن رشت - آستارا، ابراز امیدواری کرده است که اجرای این پروژه بزودی آغاز شود.
بدیهی است، همکاری های سیاسی، اقتصادی، امنیتی و نظامی ایران و روسیه در حال گسترش است و اعمال تحریم های گسترده غرب علیه ایران و روسیه، به رغم به وجود آوردن برخی مشکلات اقتصادی، عزم این دو کشور را برای تقویت مناسبات از جمله روابط تجاری و اقتصادی بیشتر کرده است.
نمونه بارز آن، اهتمام مقامات ایران و روسیه برای تکمیل پروژه کریدور شمال - جنوب است و یادداشت تفاهم اخیر در زمینه حمل و نقل نیز که با هدف افزایش تجارت، ترانزیت و انبار کالا در مسیر کریدورهای بین المللی به ویژه کریدور شمال - جنوب امضا شده است در همین چارچوب قابل ارزیابی است.
نویسنده: حسن عقیقی
117
