در این نشست دو روزه، وزیران امور خارجه جمهوری آذربایجان و ارمنستان در شهر آلماتی قزاقستان، گفتگوهای متقابل را در زمینه توافقنامه نهایی صلح در دستور کار قرار خواهند داد. در همین ارتباط، وزارت امور خارجه قزاقستان با انتشار بیانیه ای، علام کرد: "جیحون بایراموف" وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان و "آرارات میرزویان" همتای ارمنستانی وی، وارد خانه دوستی آلماتی شده اند.
روسای دستگاه های دیپلماسی باکو و ایروان، همچنین در سخنانی ضمن تشکر از طرف قزاقستانی برای فراهم کردن بستر مذاکرات دو جانبه و سطح بالای سازماندهی این رویداد، مذاکرات متقابل را آغاز کرده اند. چندین نکته قابل تامل در ارتباط با مذاکرات جاری صلح قره باغ وجود دارد. نخستین و مهمترین موضوع، تلاش رهبران جمهوری آذربایجان و ارمنستان به منظور حذف روسیه از روند گفتگوهای صلح قره باغ است.
دولت الهام علی اف از دو سال پیش به منظور حذف روسیه تلاش های فرعی متعددی را در دستور کار قرار داده بود. به عنوان مثال، مقام های باکو به ویژه شخص الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان مدام تاکید می کردند که پس از اتمام قرارداد استقرار نیروهای صلح بان روسیه در منطقه در سال 2025 میلادی، مقام های باکو تمایلی به تمدید قرارداد با روسیه ندارند. در مقابل ، به منظور استقرار نیروهای نظامی ترکیه در منطقه همه تلاش خود را به کار خواهند گرفت.
در این زمینه حتی موضوع تغییر قانون اساسی جمهوری آذربایجان نیز در دستور کار قرار گرفته است. در این روند چنین به نظر می رسد که رئیس جمهوری آذربایجان در تلاش است ابتدا توافقنامه نهایی صلح با ارمنستان را به نتیجه برساند و سپس برای تغییر قانون اساسی و استقرار نیروهای نظامی ترکیه یا دیگر اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در اراضی جمهوری آذربایجان اقدام کند. در حقیقت، تلاش دولت باکو کاستن از تعداد دشمنان سیاست های غربگرایانه شخص الهام علی اف در شمال ارس است.
در مقابل، دولت نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان نیز سیاست مشابهی در زمینه مقابله با استقرار نیروهای صلح بان روسیه در اراضی این کشور در پیش گرفته است. به عبارت دیگر، هم رهبران جمهوری آذربایجان و هم رهبران ارمنستان در تلاش هستند تا به حضور نظامی روسیه در قفقاز جنوبی پایان دهند. هر دو کشور به منظور استقرار نیروهای ناتو در منطقه تمایل دارند و تلاش مضاعفی به کار گرفته اند تا روسیه را از منطقه قفقاز جنوبی اخراج کنند.
در این زمینه، کارشناسان وابسته به دولت های باکو و ایروان دیدگاه های روشنی را ابراز داشته اند. به عنوان مثال، "الخان شاهین اوغلو" تحلیلگر سیاسی وابسته به نهاد ریاست جمهوری آذربایجان، تاکید کرده است: "توافق اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان و تعیین چارچوب مرزهای مشترک، برخلاف منافع روسیه است. زیرا توافقات بین باکو و ایروان خارج از کنترل روسیه و از طریق مذاکرات مستقیم دو جانبه به دست می آید."
در همین زمینه می توان به بیانیه رئیس جمهوری آذربایجان اشاره کرد که در آن بیانیه، تاکید کرده است که باکو و ایروان نیازی به میانجی ندارند. در واقع، بیانیه هفته گذشته رئیس جمهوری آذربایجان تاکید جدی بر عقب راندن روسیه و حذف این کشور از جریان میانجیگری بر سر صلح قره باغ است. "شاهان گانتهاریان" کارشناس بین المللی ارمنستان نیز در گفتگو با رسانه های ایروان، گفته است:"الهام علی اف با خودش تناقض دارد. در یک مناسبت او در مورد اجرای توافق سه جانبه ماه نوامبر صحبت می کند و در فرصتی دیگر، در مورد ترتیبات دوجانبه جدید اظهارنظر می نماید. من فکر می کنم که هدف از ایجاد قالب دوجانبه صرفا" به منظور برکناری روسیه از روند مذاکرات صلح قره باغ در دستور کار قرار گرفته است." در این زمینه حتی می توان به مشورت سران باکو و ایروان با سران ناتو در نشست پیشین دو کشور اشاره کرد.
ناگفته نماند که که "جیحون بایراموف" و "آرارات میرزویان" وزیران امور خارجه دوکشور همسایه و متخاصم، آخرین دیدار خود را در روزهای 28 و 29 ماه فوریه سال جاری میلادی در برلین پایتخت آلمان برگزار کردند. با وجود این ، به نظر می رسد نگاه رهبران باکو و ایروان در زمینه حذف روسیه تا حدود زیادی متفاوت باشد.
در حقیقت، بر اساس یک توافقنامه نظامی 55 ساله، روسیه در ارمنستان نیروی نظامی مستقر کرده است. در عین حال، باید گفت که در شرایطی که بخش اعظم افکار عمومی جمهوری آذربایجان تحست تاثیر رسانه های وابسته به صهیونیسم بین الملل و جریان خطرناک ترک گرایی، به شدت مواضع ضد روسی دارند، در ارمنستان اکثر احزاب مخالف دولت پاشینیان و حتی کلیسا و رهبران دینی برای گسترش رابطه با روسیه اولویت قائل هستند.
نویسنده: طالبی
بیشتر بخوانید:
توافق ایروان و باکو درباره تمامیت ارضی و مرزهای دو طرف
