آمریکا تاکنون از چند نهاد وابسته به سازمان ملل متحد مانند یونسکو و شورای حقوق بشر سازمان ملل خارج شده و در عین حال واشنگتن آشکارا نهادهای قضایی بین المللی را نیز تهدید کرده است.
در اقدامی آشکار در این زمینه، «مایک پمپئو»، وزیر امور خارجه آمریکا 15 مارس تهدید کرد: "واشنگتن افرادی را که در تحقیقات احتمالی «دیوان بین المللی کیفری» ICC در ارتباط با مناقشات مسلحانه در جهان بر ضد نظامیان آمریکایی شرکت کنند، از صدور روادید آمریکا محروم خواهد کرد و اجازه ورود به خاک این کشور را به آنها نخواهد داد."
پمپئو تصریح کرد: "دولت آمریکا سیاست محدودکننده‌ای را در زمینه صدور روادید برای افرادی که به طور مستقیم در تحقیقات دیوان بین المللی کیفری ضد نظامیان آمریکایی دخیل هستند، به اجرا می گذارد."
وی همچنین هشدار داد: "اگر دیوان بین المللی کیفری رویه‌اش را تغییر ندهد با تحریم‌های اقتصادی مواجه می شود، چرا که آمریکا عضو دیوان بین المللی کیفری نیست."
واشنگتن سرانجام تهدید خود در این باره را اجرا کرد. در این راستا دیوان بین‌المللی کیفری مستقر در لاهه اعلام کرد که آمریکا روادید «فاتو بنسودا» Fatou Bensouda دادستان این دیوان را ابطال کرده است.
بنسودا خواستار تحقیق درباره ارتکاب جرایم جنگی نیروهای آمریکایی در افغانستان شده است. در مقابل پمپئو تهدید کرده است که در صورت اصرار دیوان بر تحقیق درباره جرایم جنگی آمریکا در افغانستان، روادید دیگر اعضای این نهاد نیز برای سفر به آمریکا تعلیق خواهد شد.
فاتو بنسودا در نوامبر 2017 برای دریافت مجوز تحقیق درباره جرائم ارتکابی در افغانستان اقدام کرد.
دفتر بنسودا در آن زمان با انتشار بیانیه ای اعلام کرد: "دلیل منطقی برای این باور وجود دارد که اعضای نیروهای مسلح آمریکا و سیا در افغانستان مرتکب جنایات جنگی شده اند."
دیوان بین المللی کیفری هنوز تصمیمی درباره صدور مجوز تحقیق در این باره را نگرفته است.
اقدام واشنگتن در زمینه لغو روادید بنسودا، با واکنش شدید اتحادیه اروپا مواجه شده است. سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا روز شنبه 6 آوریل با انتشار بیانیه‌ای، نگرانی این اتحادیه را در خصوص لغو روادید دادستان دیوان بین‌المللی کیفری اعلام کرد.
در این بیانیه آمده است که اتحادیه اروپا تاکید دارد حفاظت از بی طرفی و استقلال قضایی دیوان بین المللی کیفری، اصلی مهم در کارآمدی و عملکرد مناسب آن است.
تقابل اتحادیه اروپا و آمریکا بر سر تعهدات بین المللی
اتحادیه اروپا انتظار دارد، آمریکا تضمین کند که هرگونه اقدام این کشور در ارتباط با دیوان بین المللی کیفری بطور کامل مطابق با تعهدات بین المللی آنها و با در نظر گرفتن توافق رابطه سازمان ملل و دیوان بین المللی کیفری باشد.
به رغم خواسته اتحادیه اروپا، دولت ترامپ تدابیر تنبیهی علیه دیوان کیفری بین المللی را به اجرا گذاشته و قصد دارد همه افراد دخیل در تحقیقات احتمالی ضد نظامیان آمریکایی در جنگ افغانستان یا دیگر کشورها را از اعطای روادید آمریکا محروم کند.
دیوان بین المللی کیفری، نهادی قضایی است که مسئولیت رسیدگی به پرونده‌های جنایات جنگی و جنایات ضد بشریت را بر عهده دارد.
با این حال، در سپتامبر 2018 کاخ سفید در انتقادی بی سابقه از این مرجع قضایی بین المللی، قضات و دادستان‌های این نهاد را تهدید کرد، چنانچه بر ضد نظامیان آمریکایی یا اسرائیلی فعالیت کنند از طرف واشنگتن تحریم خواهند شد.
مخالفت دولت ترامپ با رسیدگی به جنایات نظامیان آمریکایی در افغانستان در دیوان بین المللی کیفری نشان دهنده آگاهی واشنگتن از عملکرد غیر انسانی نظامیان خود در افغانستان است.
آمریکا 18 سال پیش به بهانه تلافی حملات ۱۱ سپتامبر و مبارزه با تروریسم القاعده و طالبان، افغانستان را اشغال کرد. نظامیان آمریکایی در این مدت مرتکب اقداماتی شده‌اند که طبق قوانین بین المللی جنایت جنگی محسوب می‌شوند و باید در چارچوب صلاحیت دیوان بین المللی کیفری مورد رسیدگی قرار گیرند.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
141/116
بیشتر بخوانید:
تهدید دیوان بین المللی کیفری توسط آمریکا/ تحلیل
