«آنتونیو گوترش» در آخرین روز نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل گفت: "مسابقه تسلیحاتی جدید نگران‌کننده‌ای در راه است و تعداد سلاح‌های هسته‌ای ممکن است برای اولین بار در دهه‌های گذشته، افزایش یابد."
گوترش با «دیوانگی» توصیف کردن مسابقه تسلیحات هسته‌ای جدید در جهان گفت: هرگونه استفاده از سلاح هسته‌ای، در هر زمان و مکان و در هر زمینه‌ای، فاجعه‌ای انسانی را به دنبال خواهد داشت و ما باید مسیر خود را تغییر دهیم."
دبیر کل سازمان ملل متحد با اشاره به اینکه جهان مدت زیادی زیر سایه سلاح‌های هسته‌ای سپری کرده است، از کشورهای جهان خواست که «بیایید از لبه پرتگاه فاجعه عقب‌نشینی کنیم.»
افزایش زرداخانه های هسته ای در جهان و رقابت فزاینده بر سر توسعه هر چه بیشتر تسلیحات اتمی و استفاده از آنها، امنیت جهانی را در معرض مخاطره جدی قرار داده است.
هشدار هسته ای دبیر کل سازمان ملل با توجه به رویارویی بی سابقه روسیه و آمریکا در پی جنگ اوکراین و قدرت نمایی هسته ای مسکو برای نشان دادن عزمش در زمینه مقابله با تهدیدات غرب به سرکردگی آمریکا معنا پیدا می کند.
در واقع پس از جنگ اوکراین، جهان برای اولین بار در دوره پسا جنگ سرد با کابوس جنگ هسته ای مواجه شده است. روسیه بارها درباره وقوع فاجعه هسته ای به دلیل رویکرد جنگ افروزانه غرب به ویژه ناتو به سرکردگی آمریکا در جریان جنگ اوکراین هشدار داده است.
در آخرین موضع گیری در این زمینه «دیمیتری مدودف» معاون شورای امنیت روسیه و رئیس‌جمهور پیشین این کشور از تبدیل ناتو «به یک بلوک فاشیستی آشکار شبیه به هیتلر با ابعادی بزرگتر» سخن گفت و افزود: روسیه آماده است در صورت لزوم با آن مقابله کند.وی هشدار داد که نتیجه این اقدامات، خسارات بسیار سنگین تری نسبت به سال 1945 (جنگ جهانی دوم) برای بشریت خواهد داشت.
پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای (ان پی تی) که از سال 1970 اجرایی شده، در بین توافقات کنترل تسلیحاتی موجود در جهان بیشترین امضاکننده را دارد و بالغ بر 191 کشور به آن پیوسته‌اند.
از زمان اجرایی شدن پیمان ان پی تی، مساله خلع سلاح هسته ای و تلاش برای امحای این تسلیحات مرگبار در دستور سازمان ملل قرار داشته است.
با این حال این پیمان مورد بی توجهی زیادی بویژه از سوی دارندگان زرادخانه های هسته ای قرار گرفته است. در واقع یکی از چالش های اجرای پیمان «ان پی تی» پایبند نبودن کشورهای دارای سلاح هسته ای به محتوای اصلی و روح این پیمان است.
به رغم وجود این پیمان با هدف کاهش و در نهایت امحای این گونه تسلیحات مخرب که استفاده از آنها تاثیرات غیر قابل جبرانی بر جوامع انسانی و نیز محیط زیست بر جای می گذارد، اما قدرت های هسته ای بدون توجه به مخاطرات این امر به توسعه این تسلیحات کشتار جمعی می پردازند.
ضمن اینکه افزایش تنش ها بین این قدرتها همانند تقابل هسته ای بین روسیه و ناتو پس از جنگ اوکراین، موجب افزایش احتمال کاربرد تسلیحات اتمی در منازعات احتمالی بین آنها شده است.
با این حال مسکو بر لزوم پرهیز از جنگ هسته ای تاکید کرده است. «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه پیش از این در نامه ای به شرکت کنندگان در کنفرانس بازبینی پیمان ان پی تی هشدار داد: "جنگ هسته‌ای هیچ برنده‌ای وجود ندارد و چنین درگیری هرگز نباید آغاز شود."
در واقع جهان بیش از هفتاد وهشت سال است که با کابوس جنگ هسته ای سر می کند. قدرت های بزرگ هسته ای هم چنان در حال مدرن سازی زرادخانه هسته ای خود هستند.
پنج کشوری که به عنوان کشورهای هسته‌ای به رسمیت شناخته شده‌اند یعنی آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا و نیز کشورهایی که در چند دهه اخیر به انحاء مختلف، به باشگاه کشورهای هسته ای پیوسته اند، در حال ساخت، استقرار و به روزرسانی تسلیحات و سیستم‌های پرتاب کننده هسته‌ای هستند.
در این راستا، گوترش با انتقاد از قدرتهای هسته‌ای تاکید کرده که آنها زرادخانه‌های خود را سریع‌تر، دقیق‌تر و شناسایی آنها را دشوارتر کرده‌اند و از سوی دیگر ساختاری که برای جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای و پیشبرد خلع سلاح هسته‌ای در گذشته استقرار یافته بود، امروزه ناکارآمد است.
در این میان آمریکا از دوره زمامداری «دونالد ترامپ» رئیس جمهور پیشین این کشور گوی سبقت را از دیگر قدرتهای هسته ای ربوده و درچارچوب دکترین هسته ای جدید خود، اقدامات گسترده و بسیار پر هزینه ای را برای نوسازی و تجهیز زرادخانه هسته ای آمریکا برداشته است.
این روند در دوره زمامداری جو بایدن رئیس کنونی آمریکا نیز ادامه یافته است.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
