«نیکولای پاتروشف» ضمن بیان مخاطرات همکاری های نظامی مشترک برخی از اعضای سازمان همکاری شانگهای با آمریکا، در نشست دبیران شورای امنیت کشورهای عضو این سازمان در تاشکند، همچنین تصریح کرد: "واشنگتن از تلاش های خود به منظور دستیابی به توافق با همسایگان افغانستان برای ایجاد زیرساخت‌های موقت در این کشورها دست بردار نیست."
دبیر شورای امنیت روسیه خاطر نشان کرد: "مسکو تمرینات نظامی «همکاری منطقه‌ای-2022» را که در 10 اوت به فرماندهی آمریکا در خاک تاجیکستان و با مشارکت نظامیان کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، ازجمله قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، پاکستان و همچنین مغولستان برگزار شد، بررسی می‌کند."
اقدام اخیر برخی از اعضای سازمان همکاری شانگهای علی الخصوص تاجیکستان، نشان می دهد که این دسته از کشورهای منطقه همزمان با همکاری با روسیه، ایران و چین، همکاری با دولت های غربی به رهبری آمریکا را نیز در دستور کار دارند.
در این میان، تردیدی نیست که همکاری های نظامی این دسته از دولت ها با آمریکا ممکن است این کشورها را به ورطه نابودی بکشاند، زیرا بروز ناامنی در بخش هایی از مرزهای مشترک کشوری نظیر تاجیکستان با افغانستان به طور بالقوه وجود دارد و می تواند ناامنی های شمال افغانستان را به جمهوری های آسیای مرکزی منتقل نماید.
با وجود این، دولت «امامعلی رحمان» رئیس جمهوری تاجیکستان اخیرا، اجرای سیاست «درهای باز» را در این کشور در دستور کار قرار داده است. به همین دلیل، دولت دوشنبه، تلاش می کند با بسیاری از کشورهای جهان از جمله آمریکا و اتحادیه اروپا در بخش نظامی همکاری داشته باشد.
بدیهی است که اجرای این سیاست که هدفی جز نزدیکی به دولت های غربی به رهبری آمریکا ندارد، می تواند مشکلاتی برای دولت دوشنبه ایجاد کند.
در همین ارتباط، «آندری کورتونوف» کارشناس روس در خصوص رزمایش های آمریکا در تاجیکستان گفته است: "بدون شک، هر یک از کشورهایی که در رزمایش های نظامی «همکاری منطقه ای- 22» مشارکت کردند منافع خودشان را دنبال می کنند. نفع آمریکا در برگزاری رزمایش های نظامی در آسیای مرکزی نیز کاملا معلوم است. آمریکایی ها یک سال پیش نیروهای خود را از افغانستان خارج کردند و این مساله، بازتاب جدی روی مواضع آن ها در منطقه داشته است. حالا آن ها نیاز دارند که جایگاه خود را در منطقه احیاء کنند."
در حقیقت، آمریکا به منظور استقرار نیروهای نظامی خود در آسیای مرکزی، تلاش مضاعفی را در دستور کار قرار داده است، زیرا آمریکا پس از اخراج از افغانستان، از سوی دولت ها و ملت های منطقه تحقیر شده است. در عین حال، بسیاری از دولت های جهان نیز از اقدام آمریکا به شدت انتقاد کردند.
به هر حال باید گفت، این نخستین بار نیست که مقام های دولت روسیه درباره همکاری های جمهوری های آسیای مرکزی با آمریکا علی الخصوص در امور نظامی هشدار می دهند. جمهوری های آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان عضو سازمان همکاری شانگهای هستند. به همین دلیل، اجرای تمرینات نظامی با آمریکا برای این کشورها ضرورتی ندارد.
با وجود این، به نظر می رسد سران آسیای مرکزی از جمله تاجیکستان به تصور اینکه درصورت همکاری نظامی با آمریکا می توانند سیاست مستقل از آمریکا و روسیه را در افکار عمومی اشاعه دهند، تلاش می کنند در این زمینه گام هایی بردارند.
چنین به نظر می رسد که مقامات آمریکا با تقدیم مبالغ اندکی پول به رهبران تاجیکستان، هرگاه بخواهد از این کشورها در جهت منافع خود بهره برداری می کند. به همین دلیل، سران کشورهایی نظیر تاجیکستان می بایست در سیاست های منطقه ای و جهانی خود و انتخاب متحدان واقعی، تجدیدنظر کنند.
به ویژه که امامعلی رحمان تلاش می کند تا با موروثی کردن حکومت در تاجیکستان، نام خود را در تاریخ معاصر این کشور زنده نگاه دارد. در حالی که با ادامه این روند، یعنی همکاری های نظامی مشترک با آمریکا، این کشورها بیشترین خسارت را خواهند دید، زیرا با وجود وعده وعیدهای دیپلمات های آمریکایی به سران آسیای مرکزی، مقام های واشنگتن هرگاه که منافع آمریکا ایجاب کند، از زیر بار تعهد در قبال این کشورها شانه خالی می کنند.
نویسنده: محمدعلی طالبی
117
