هوش مصنوعی یا Artificial Intelligence شاخه‌ای از علوم رایانه است که هدف اصلی آن تولید ماشین‌های هوشمندی است که توانایی انجام وظایفی که نیازمند به هوش انسانی است را داشته باشد. هوش مصنوعی عصر جدیدی را موجب شده که در آن انسان ها اندیشه های خود را با ربات ها ادغام می کنند. هوش مصنوعی در حقیقت نوعی شبیه سازی هوش انسانی برای کامپیوتر است. منظور از هوش مصنوعی در واقع ماشینی است که به گونه ای برنامه نویسی شده که همانند انسان فکر کند و توانایی تقلید از رفتار انسان را داشته باشد.
سه سطح هوش مصنوعی
یک سیستم هوش مصنوعی بر اساس آن چه که از دنیای بیرون درک می‌کند و می‌تواند به آن پاسخ دهد، سه سطح دارد: هوش مصنوعی محدود، عمومی و سوپر هوش مصنوعی.
الف: هوش مصنوعی محدود
هوش مصنوعی محدود بسیار زودتر از انواع دیگر هوش مصنوعی پدید آمده است. این روزها نمونه های هوش مصنوعی محدود زیاد است. زمانی که در مورد هوش مصنوعی محدود صحببت می‌کنیم منظورمان سیستم‌های هوشمندی است که در انجام دادن یک وظیفه به خصوص بهتر از انسان عمل میکنند. برای مثال سیستم هوشمندی که می‌تواند به صورت خودکار گفتار را به نوشتار تبدیل کند یا سیستم‌های تشخیص چهره که قادرند هویت یک فرد را حتی در شلوغی و سیل عظیمی از جمعیت تشخیص دهند یا اتومبیل های خودران که به کمک هوش مصنوعی یاد می‌گیرند که چگونه رانندگی کنند و یا سیستم‌های هوش مصنوعی که به انجام فرآیندهای مالی در بانک‌ها و سایر کسب و کارهای مالی کمک می‌کند.
ب: هوش مصنوعی عمومی
منظور از هوش مصنوعی عمومی، ماشینی است که می‌تواند دنیای اطراف خود را همانند یک انسان درک کند و دارای ظرفیت و گنجایش مشابه برای انجام فعالیت‌ها و وظایفی است که یک انسان به طور معمول آنها را انجام می‌دهد. در حال حاضر هوش مصنوعی عمومی وجود ندارد اما رد پای آن را می‌توانیم در داستان های دارای ژانر عملی-تخیلی مشاهده کنیم.
با این سطح از آگاهی و دانش یک ماشین می‌تواند تمام کارهایی که زمانی بر انسان محول می‌شد را بدون نیاز به وجود انسان انجام دهد و با گذشت زمان بیشتر ماشین‌های دارای هوش مصنوعی عمومی می‌توانند در بسیاری از زمینه‌ها جای انسان را پر کنند. به کمک هوش مصنوعی عمومی که دارای توانایی‌ها و ظرفیت‌های زیادی برای کمک به بشریت می‌باشد، بسیاری از مشکلاتی انسان امروزی با آن سر و کله می‌زند، همانند تغییرات شدید آب و هوایی، حل خواهد شد.
سیستم‌های هوش مصنوعی عمومی می‌تواند از کارهای عادی تا کارهای بسیار مهم و خطیر را به بهترین شکل انجام دهند. در سطح عمومی آنها می‌توانند کارهایی مثل رانندگی، دستیار شخصی هوشمند با توانایی درک همه‌ی نیازهای کاربر، یک دستیار پزشک و یا سیستم تشخیص بیماری و… باشد.
ج: سوپر هوش مصنوعی
سوپر هوش مصنوعی در واقع عبارتی است که برای هوش مصنوعی استفاده می‌شود که سطح هوش و درک انسانی را پشت سر گذاشته و به نوعی دارای هوش فرا بشری خواهد شد. تا به حال هیچ جامعه‌ای نتوانسته به سوپر هوش مصنوعی دست پیدا کند. در حقیقت رسیدن یا نرسیدن و یا حتی زمان رسیدن به آن در حاله‌ای از ابهام می‌باشد. همچنین این مسئله که چنین هوش مصنوعی چه کارهایی انجام می‌دهد و یا این مسئله که آیا قرار است تهدیدی برای بشر باشد یا فرصتی برای او، هم مبهم است و بسیاری از صاحب نظران نظرات بسیار متفاوتی را در این مورد دارند. برای رسدن به این سطح از هوش مصنوعی، یک سیستم هوشمند باید تست تورینگ را پشت سر گذاشته باشد و هیچ ماشینی تا به حال به سطحی از درک و شعور و وسعت دانش یک انسان بالغ نرسیده است که از این تست سر بلند بیرون آمده باشد.
چت جی پی تی؛ نسل جدید هوش مصنوعی
ChatGPT یک «چت‌بات» (Chatbot) مبتنی بر هوش مصنوعی است که می‌تواند هر سوالی را جواب دهد. چت جی پی تی می‌تواند موضوع‌ها و مباحث پیچیده‌ای را در حوزه‌های تخصصی مختلف مثل فیزیک، ریاضی و برنامه نویسی درک کند. ربات پاسخگوی ChatGPT می‌تواند مسائل پیچیده در سطح دانشگاهی را حل کند، مطالب وبلاگی تولید کند، متن آهنگ بسازد، صفحات HTML ایجاد کند و سایر مواردی از این دست را انجام دهد.
چت جی پی تی قادر است با شما مکالمه کند، مثل اینکه شما با یک فرد هوشیار صحبت می کنید. چت جی پی تی می تواند با شما در مورد تاریخ، فلسفه، فرهنگ و غیره گفت و گو کند. علاوه بر این، می تواند اشعار خواننده مورد علاقه شما را نیز تولید کرده و به شما در نوشتن کد کمک کند و در بسیاری از کارهای دیگر دستیار شما باشد.
بسیاری از مردم از چت جی پی تی برای نوشتن کپشن های اینستاگرام ، مقالات دانشگاهی ، یا حتی پیشنهادات تجاری خود استفاده می کنند ؛ اخیرا نیز شاهد اخباری بوده ایم که خبرنگاران نیز برای تهیه اخبار تجاری و ورزشی و گاهی سیاسی از چت جی پی تی استفاده میکنند و سپس با استفاده از یکی دیگر از ربات های این فناوری جدید هوش مصنوعی ، نوشته های این ربات را به گونه ای تبدیل می کنند که گویی دست نوشته انسان است و دیگر قابل بررسی نیست که آیا این نوشته را چت جی پی تی نوشته است یا انسان!
هوش مصنوعی؛ تهدید یا فرصت؟
با وجود خدمات بسیاری که هوش مصنوعی به بشر ارائه می دهد، اما نگرانی ها درباره تاثیر هوش مصنوعی بر روی آینده بشر و شرایط کنونی آن هر روز بیشتر می شود. در آخرین موارد یک هزار و 100 تن از پژوهشگران و کارشناسان از جمله «ایلان ماسک» میلیارد آمریکایی نسبت به استفاده بیش از حد از هوش مصنوعی هشدار داده اند و گفته اند هوش مصنوعی پیشرفته می تواند تغییرات گسترده ای را در زندگی عادی بشر به وجود آورد.
«ویلیام هیگ» وزیر امور خارجه سابق انگلستان در این زمینه در گزارشی برای روزنامه «تایمز انگلیس» نوشت جهانیان باید سرعت تحولات مربوط به هوش مصنوعی را دنبال کنند. فناوری چت جی پی تی اکنون شبیه اندیشه غنی سازی اورانیوم است که آغازگر رقابت هسته ای بوده است. آنچه اکنون در نتیجه تنش میان آمریکا و چین و روسیه برای توسعه هوش مصنوعی در جریان است خطری برای بشریت است. وی افزود هوش مصنوعی جنگ و ژئوپلتیک و بسیار از شغل ها را تغییر خواهد داد و آغازگر عصر جدیدی می شود که در آن انسان ها اندیشه های خود را با ربات ها ادغام می کنند. همزیستی با این تغییرات گسترده برای جوامع و نظام های سیاسی چالش بزرگی خواهد بود.
پیش از این «فولکر تورک» کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل هشدار داده بود که پیشرفت اخیر در زمینه هوش مصنوعی تهدیدی جدی برای حقوق بشر است و در نتیجه آن کرامت انسان و همه حقوق بشر در خطر است.
با این وجود هوش مصنوعی در بسیاری از کارهایی که انسان قادر به انجام آنها نیست، مانند برخی از جراحی‌های انجام شده توسط ربات‌ها یا دسترسی به برخی مکان ها به جای انسان بسیار سودمند هستند. از این رو، نیاز به تعیین چارچوب اخلاقی و سقفی برای کاربردهای هوش مصنوعی احساس می شود تا نتواند بشریت را به ورطه نابودی بکشاند.
گردآوری: سید رضی عمادی
/ 114
