به گزارش خبرگزاری ایران پرس، با توجه به اینکه بخش مهمی از توانمندی نیروهای زمینی در جهان را قوای زرهی اعم از تانکها ، خودروهای رزمی زرهی ، نفربرها تشکیل میدهند لذا مقابله با ادوات زرهی که در نبرد‌های زمینی نقش اساسی را بر عهده دارند از جمله دغدغههای مهم ارتش ها محسوب می شود.
نبرد‌های زرهی و مقابله با تانکها و سایر تجهیزات زرهی با استفاده از انواع تسلیحات ضد زره از سابقه تاریخی طولانی برخوردار است. از این‌رو ارتش‌هایی که تمایل به ارتقای قابلیت ماندگاری در صحنه نبرد داشته‌اند در هر دو این عرصه ها سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی کرده‌اند. دراین راستا پس از تثبیت ادوات زرهی به خصوص تانک در ارتشها سلاحهای ضدتانک نیز توسعه یافتند.
هر چند در گذشته ادوات زرهی در مسیر توسعه میزان مقاومت زره‌ها، اغلب یک قدم جلوتر از تسلیحات ضد زره قرار داشته‌اند، اما این سلاح‌ها به دلیل هزینه‌های به نسبت کم در چرخه طراحی تا کاربری، در کشور‌های مختلف دنیا به سرعت متناسب با تهدیدات روز توسعه یافته‌اند و می‌توان گفت حداقل از سال ۲۰۰۰ به بعد روند بالعکس شده و در نتیجه سامانه‌های دفاع فعال و غیرفعال برای مقابله موشکهای ضد زره توسعه داده شده است.
موشک های ضد زره هوا پرتاب
موشکهای ضد زره هوا پرتاب باید تمامی قابلیت‌های مورد انتظار نیروی عملیاتی از جمله برد و میزان نفوذ در زره را در حجم و وزن پایینی داشته باشند که برای نمونه‌های پرتاب شونده توسط پهپاد این موضوع اهمیت دو چندان دارد. در نتیجه توسعه و ساخت این موشک‌ها دشواری بالاتری نسبت به موشکهای بزرگ‌تر دارد و معمولاً از فناوری‌های سطح بالاتری در نوع مواد و نیز جزئیات طراحی و بهینه‌سازی‌های حداکثری در سازه و سبک‌سازی زیرسامانه‌ها استفاده می‌شود که این توانمندی‌ها در اختیار هر کشوری نیست.در عین حال به کارگیری موشک های هوا به سطح ضد زره در هوانیروزهای ارتش های بزرگ جهان از اهمیت زیادی برخوردار است.
ایران نیز در این زمینه پیشرفت های زیادی صورت داده که موشک هوا به سطح آذرخش از جمله آنها محسوب می شود. موشک ضد زره آذرخش از جمله دستاورد های دفاعی ایران است که توسط مهندسان هوانیروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی شده است.
در 9 اسفند 1396نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حضور سردار سرلشکر محمدعلی جعفری، فرمانده کل وقت سپاه، و سردار محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه، از جدیدترین دستاوردهای دفاعی خود رونمایی کرد که موشک ضدزره هوا پرتاب آذرخش نیز از جمله این تسلیحات بود.
مشخصات و ویژگی ها
پروژه موشک ضدزره آذرخش با هدف انجام عملیات های هوایی ارتفاع کم و نیز علیه اهداف زمینی و استحکامات در سال ۱۳۹۶ و در جریان افتتاح جدیدترین مرکز آموزشی و تعمیراتی هوانیروز سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران رونمایی شد.
موشک ضد زره آذرخش هواپرتاب بوده و روی بالگردهای رزمی همچون بالگرد تهاجمی کبرا نصب می‌شود؛ حداکثر برد این موشک 10 کیلومتر و سرعتش نیز به 550 متر بر ثانیه می‌رسد که در شرایط استاندارد SI برابر با 1.86 ماخ است.
آذرخش 70 کیلوگرم وزن و 12.7 سانتی‌متر قطر دارد؛ موشک ضدزره آذرخش یک جستجوگر فروسرخ در دماغه خود دارد که با کمک آن روی هدف مورد نظر قفل کرده و به سمت آن می‌رود. این جستجوگر می‌تواند از فاصله ۶ کیلومتری روی هدف قفل کرده و موشک را به سمت آن هدایت کند. در عین حال آذرخش یک موشک شلیک کن-فراموش کن است؛ به این معنی که با توجه به سیستم هدایتی آن، پس از شلیک موشک، دیگر نیازی نیست تا بالگرد موشک را به سمت هدف هدایت کرده و یا هدف را تا لحظه برخورد برای موشک نشانه گذاری کند.
موشک ضد زره آذرخش دارای ۱۲۷ میلی متر قطر و ۳۰۹۶ میلی متر طول است.آذرخش موتور راکتی سوخت جامد دارد و برای پرواز و تغییر مسیر دارای ۴ بالک متحرک در سر موشک و ۴ بالک پایدار کننده ثابت در دم خود است که البته بخش انتهایی این ۴ بالک دمی نیز متحرک است.
موشک ضدزره آذرخش بر اساس موشک هوا به هوای« ایم 9 جی سایدوایندر »Sidwinder AIM-9J طراحی شده که ایران نیز از دارندگان آن است. این موشک بر پایه بدنه موشک سایدوایندر با جستجوگر جدید یعنی دوربین تصویرساز فروسرخ ، در نقش هوا به هوا و هوا به سطح ساخته شده است. آذرخش با دو نوع کلاهک خرج گود و استوانه‌ای ساخته شد که مدل ضد زره و ضد هوایی است. در واقع جز شکل بدنه، همه چیز آذرخش از موتور گرفته تا حسگر دماغه با سایدوایندر متفاوت است . در مقایسه با سایدوایندر، آذرخش سبک‌‌تر است و همچنین برد و سرعت کمتری نسبت به سایدوایندر دارد. البته سایدوایندر موشک هوا به هوا است و سرعت بالا برای آن ضروری است، اما آذرخش یک موشک هوا به سطح است و نیاز به آن سرعت بالا ندارد. درباره برد نیز باید گفت برد آذرخش برای یک موشک که از بالگرد پرتاب می شود کاملا مناسب و مطابق استاندارد است. کاهش وزن نیز حمل آن را برای بالگرد آسان‌تر می‌کند.البته وزن این موشک نسبت به سایر موشکهای ضد زره هوا پرتاب مانند الماس به میزان قابل توجهی بیشتر است.
اما دلیل برد و سرعت کمتر موشک ضدزره آذرخش چیست؟ ایم 9 جی سایدوایندر دارای سرجنگی 4.5 کیلوگرمی ترکش‌زا است که نوع سرجنگی و وزن آن برای یک موشک ضدزره مناسب نیست. پس به نظر می‌رسد متخصصان داخلی با افزایش وزن سرجنگی و تغییر نوع آن به سرجنگی ضدزره، از مقدار سوخت قابل حمل موشک کاسته‌اند تا بدین ترتیب موشک در برابر زره‌پوش‌ها مانند تانکها موثر باشد. از وزن و نوع سرجنگی موشک اطلاعاتی در دست نیست، اما نوع آن بایستی «به شدت انفجاری ضد تانک» یا همان HEAT، که نوعی سرجنگی خرج گود به شمار می‌رود، و وزنش نیز احتمالا در حدود 10 کیلوگرم باشد. این نوع سرجنگی به عنوان سرجنگی انرژی شیمیایی دسته‌بندی می‌شود و با ذوب کردن زره تانک، به آن نفوذ می‌کند.
ماموریت هوا به هوا
هر چند آذرخش به عنوان یک موشک هوا به سطح در سال 1396 رونمایی شد. اما قادر به ایفای نقش هوا به هوا برای نابودی هواگردهای دشمن است. در این راستا در دی ۱۳۹۹ در دومین روز از تمرین بزرگ رزم پهپادی ارتش و در اجرای مراحل عملیاتی این تمرین، پهپاد کرار رهگیر نیروی پدافند هوایی ارتش با موفقیت عملیات رهگیری هوایی و انهدام اهداف متخاصم را اجرا کرد.در این بخش از رزمایش، پهپاد کرار با شلیک موشک هوابه‌هوای آذرخش یک هدف هوایی با سطح مقطع راداری کم و در ارتفاع بالا را با موفقیت مورد اصابت و انهدام قرار داد./
نویسنده: سید رضا میرطاهر
