قیام 15 خرداد 1342 (ژوئن 1963) نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی و سرآغاز نهضت اسلامی ملت ایران است.
عوامل رژیم پهلوی در روز پانزدهم خرداد سال 1342 در پی سخنرانی افشاگرانه امام خمینی (رضوان الله علیه) در مدرسه فیضیه قم (جنوب استان تهران) با تعرض به منزل امام راحل در این شهر مقدس، ایشان را دستگیر کردند.
امام خمینی (رضوان الله علیه) در روز عاشورای حسینی در مدرسه فیضیه قم طی سخنانی کوبنده از جنایات رژیم پهلوی و روابط شاه با رژیم اشغالگر اسرائیل پرده برداشتند.
مردم در شهرهای مختلف ایران در واکنش به دستگیری امام خمینی (رضوان الله علیه) تظاهرات گسترده ضد رژیم شاهنشاهی برگزار کردند.
در جریان این اعتراضات، نیروهای سرکوبگر رژیم پهلوی با یورش وحشیانه به تجمعات و مراکزی همچون مدرسه فیضیه قم جمع زیادی از مردم را شهید، مجروح و دستگیر کردند.
این خیزش تاریخی شروع رویارویی نهضت اسلامی در برابر حکومت استبدادی رژیم پهلوی بود و شرایط مناسبی را برای شکل گیری مبانی فکری، سیاسی و اجتماعی انقلاب اسلامی فراهم آورد.
امام خمینی (رضوان الله علیه) بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی ایران در روز 15 خرداد سال 1342 نهضت سیاسی ضد حکومت استبدادی رژیم شاهنشاهی را وارد مرحله حساسی کردند و در طول بیش از یک دهه متحمل سختی‌های فراوانی از جمله تبعید به خارج از کشور شدند.
نهضت امام خمینی (رضوان الله علیه) از سال 1963 آغاز شد و در سال 1979 انقلاب اسلامی ایران به پیروزی رسید و به یقین قیام 15 خرداد نقش انکارناپذیر و درخشانی در پیروزی این نهضت اسلامی ایفاء کرد.
22
