«علی باقری کنی» با اشاره به تجربه چند سال بدعهدی در اجرا و نهایتا خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام و بی عملی کشورهای اروپایی در عمل به تعهداتشان، تاکید کرد: آنچه برای ایران موضوعیت دارد، لغو موثر تحریم ها و عادی سازی روابط تجاری و اقتصادی با ایران است و هر توافقی باید خواسته های ایران در این‌خصوص را برآورده کند.
در این ملاقات دوطرف موانع اصلی مذاکرات پیش رو را مرور و توافق کردند، مذاکرات را در ماه نوامبرآغاز کنند.
پس از آنکه آمریکا 8 مه 2018 به صورت یکجانبه از توافق برجام خارج شد، تاکنون شش دور مذاکره با هدف لغو تحریم ها و بازگشت آمریکا به این توافق، در شهر وین برگزار شده که به دلیل تداوم فشارها و تشدید تحریم ها از سوی آمریکا، به نتیجه نرسیده است.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم در ایران، روند بررسی گفت‌وگوهای قبلی در دستور کار قرار گرفت تا درباره چگونگی مذاکرات آتی تصمیم گیری شود؛ در این مدت مقامات ایران بارها تاکید کردند که طرف های مذاکره نیز باید در جهت اجرای تعهدات و نشان دادن حسن نیت خود، اقدام کنند.
در همین ارتباط، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه ایران پیشتر در جریان دیدار با همتایان اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در نیویورک متذکر شد: "ایران به مذاکرات لغو تحریم ها بازمی‌گردد، اما اقتصاد خود را به این مذاکرات گره نمی‌زند و در صورتی که طرف‌های مقابل به اجرای تعهدات خود بازگردند، ایران نیز چنین خواهد کرد."
در پی توافق برجام و تصویب قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل در سال 2015، هر شش قطعنامه قبلی که علیه ایران صادر و منجر به تحریم‌هایی در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران شده بود، لغو شد؛ اما آمریکا و سه کشور اروپایی (بریتانیا، فرانسه، آلمان)، به ویژه در دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» به هیچ یک از تعهدات خود عمل نکردند.
با این حال، ایران از سال 2015 که توافق برجام نهایی شد، همه تعهدات خود را اجرا کرد و آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز در چندین گزارش خود،پایبندی ایران به تعهداتش را تایید کرد.
ایران همچنین تا 15 ماه پس از خروج غیرقانونی آمریکا از توافق هسته ای، به اجرای کامل تعهدات خود ادامه داد و پس از آنکه طرف های اروپایی به وعده های خود از جمله گشایش های مالی و بانکی عمل نکردند و دولت آمریکا نیز به سیاست فشار حداکثری ادامه داد، ایران به تدریج برخی تعهدات هسته ای خود را کاهش داد.
بدعهدی آمریکا در قبال دیگر تعهدات بین المللی
درباره بدعهدی های آمریکا باید در نظر داشت که این کشور در دیگر تعهدات بین المللی نیز سابقه درخشانی ندارد؛ خروج این کشور از سازمان جهانی بهداشت، شورای حقوق بشر سازمان ملل، پیمان اقلیمی پاریس و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) فقط چند نمونه ازعهدشکنی های آمریکا در عرصه بین الملل است.
«یانیس ووراس» Yannis Voras استاد اقتصاد دانشگاه یونان در این همین خصوص می گوید: "آمریکا خلاف تصمیمات بین المللی حرکت می کند و به اعتبار بین المللی این کشور که به اصطلاح منادی دمکراسی درجهان است، لطمه جبران ناپذیری وارد خواهد شد."
بنابراین، تجربه عملکرد نامناسب طرف های غربی برجام، به ویژه آمریکا نشان می دهد که باید در مذاکرات آتی، سازوکاری در نظر گرفته شود که هم متضمن منافع ایران و لغو همه تحریم ها باشد و هم به گونه‌ای تنظیم شود که اگر اینبار یکی از طرفین از توافق خارج شد و یا آن را اجرا نکرد، طرف مقابل نیز بتواند اقداماتی را برای مقابله انجام دهد.
سخنان معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در دیدار با معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز تاکیدی بر این رویکرد است که صرف مذاکرات برای جمهوری اسلامی ایران مهم نیست؛ بلکه باید همه تحریم ها لغو و مساله عدم تکرارعهدشکنی و رفتارهای غیرقانونی طرف های غربی برجام، تضمین شود.
نویسنده: حسن عقیقی
117
