آشیش کومارسن Ashish Kumar Sen نویسنده و تحلیلگر شورای‌آتلانتیک در گزارشی تحلیلی و مفصل به رویدادهای سوریه پرداخت و ضمن تاکید بر این نکته که جنگ در سوریه، راه حل نظامی ندارد، نوشت: هم‌اکنون کشتی‌ها و ناوهای جنگی روسیه در دریای مدیترانه موضع گرفته‌اند و نیروهای ارتش سوریه هم از سمت جنوب حلقه محاصره را در ادلب تنگ‌تر می‌کنند. از دیدگاه روش شناختی این بهترین مسیری است که می‌توان کارها را جلو برد.
آنچه که در گام آتی اتفاق خواهد افتاد، بستگی به (بشار اسد رئیس جمهور سوریه)، ایران، روسیه و ترکیه دارد. پس جای هیچ شگفتی نبود که همه نگاه‌ها به دیدار روز هفتم سپتامبر سران کشورهای ایران، روسیه و ترکیه در تهران دوخته شده بود. اما به نظر می‌رسد تلاش‌های ترکیه برای فروکش کردن بحران با مانعی به نام «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه برخورد کرده باشد.
چرا ادلب اهمیت دارد؟
استان ادلب برای دولت بشار اسد به منزله آخرین مرز مقاومت است. از این‌رو؛ فرونشاندن و خاموش کردن این چالش در اولویت قرار دارد. روسیه و ایران، حامیان درازمدت بشار اسد، طبیعتاً از این موضع‌گیری حمایت می‌کنند.
استان ادلب در شمال غرب سوریه با ترکیه هم‌مرز است و به همین علت برای آنکارا اهمیت دارد. دولت ترکیه به شدت در جهت تنش‌زدایی اقدام می‌کند، زیرا درگیری نظامی همه جانبه می‌تواند پیامدهای جدی برای این کشور داشته باشد. نخست، خطر تهدید تروریستی در مرز سوریه با ترکیه و دوم احتمال بسیار قوی بروز بحران انسانی که در نتیجه فرار مردم به‌سوی مرز ترکیه اتفاق خواهد افتاد. هم اکنون بیش از سه میلیون پناهجوی سوری در ترکیه سکونت دارند.
دولت اسد، روسیه و ایران گفته‌اند می‌خواهند ادلب را از شر تروریست‌ها خلاص کنند. پوتین و حسن روحانی رئیس جمهوری ایران در نشست روز هفتم سپتامبر در تهران بر نیاز به ریشه‌کن کردن تروریست‌ها در ادلب تاکید کردند.
برآوردها نشان می‌دهد نزدیک به 30 هزار شورشی و تروریست در ادلب مستقر شده‌اند. این استان جمعیتی بالغ بر سه میلیون نفر دارد.
مسلط‌‌‌ترین این گروه‌ها، گروهی به نام "تحریر الشام" است که قبلاً یکی از زیرشاخه‌های القاعده در سوریه بود. تحریر الشام در پایان سال 2017 آشکارا با القاعده قطع ارتباط کرد. در نتیجه، گروه‌های بسیار کوچک‌تر و کم اهمیت‌تری تشکیل شدند که رویدادها و حقایق ویژه جنگ را پیچیده‌تر ساختند.
رویارویی و برخورد آمریکا – روسیه
شدت گرفتن تنش و حضور نظامی در اطراف ادلب پتانسیل رویارویی و برخورد بین نظامیان آمریکایی و روسی مستقر در سوریه را افزایش داده است.
شبکه تلویزیونی «سی ان ان» گزارش داده است: روس‌ها به ارتش آمریکا هشدار داده‌اند که نظامیان روسی مستقر در سوریه قصد دارند به منطقه‌ای حمله کنند که نظامیان آمریکایی در آنجا حضور دارند. به گزارش سی ان ان: "اعلامیه مسکو نگرانی فرماندهان ارتش آمریکا را بیش از حد افزایش داده و تا جایی پیش رفته که می‌گویند اگر روسیه حمله کند، نیروهای آمریکایی هدف قرار خواهند گرفت. آمریکا هم به مسکو هشدار داده که حضور نیروهای آمریکایی را در سوریه به چالش نکشد."
چند مقام دفاعی آمریکا به «سی ان ان» گفتند که نگرانی‌ها مربوط به پایگاهی نظامی در منطقه «التنف» می‌شود. وظیفه نظامیان آمریکایی کمک به نظارت و کنترل دقیق بر محدودۀ 34 مایلی اطراف این پایگاه است.
به گزارش سی ان ان؛ «با توجه به مکان استقرار پادگان التنف در نزدیکی مرزهای سوریه، اردن و عراق، این پادگان مکانی راهبردی و کلیدی به شمار می‌آید، چرا که آمریکا، روسیه و ایران برای به دست آوردن نفوذ در منطقه با همدیگر رقابت می‌کنند.»
تهدید سلاح‌های شیمیایی
تهدید سلاح‌های شیمیایی سال‌هاست بر سر جنگ در سوریه سایه انداخته است. یک بار دیگر و این بار با شدت گرفتن ناآرامی‌ها در ادلب، این موضوع اهمیت پیدا کرده است.
جیم جفری Jim Jeffrey نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا برای تعامل با سوریه مدعی شده است: آمریکا شواهد فراوانی در دست دارد که نشان می‌دهد نظام سوریه خود را برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی و این بار در ادلب آماده می‌کند.
دولت اسد و روسیه اما این ادعاها را رد کردند. سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه و همتای سوری او ولید المعلم بر این باورند که تروریست‌ها در ادلب برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی آماده می‌شوند تا واکنش غرب را برانگیزند.
روز سیزدهم آوریل آمریکا، انگلیس و فرانسه در واکنش به حملات مشکوک شیمیایی که به دولت اسد نسبت داده بودند، چند نقطه را در سوریه بمباران کردند. حملات شیمیایی مشکوک به منطقه دوما در حومه ی دمشق که روز هفتم آوریل اتفاق افتاد، هفتاد نفر را کشت و 500 نفر دیگر نیز زخمی شدند.
منطقه کاهش تنش
در ماه مه سال 2017 بر اساس توافق حاصله بین ایران، روسیه و ترکیه، استان ادلب در شمال غرب سوریه با نام منطقه کاهش تنش و درگیری شناسایی و فهرست شد. جمعیت ادلب به علت تخلیه افرادی که بر اساس توافقنامه‌های مختلف آتش‌بس با دولت اسد، به این استان منتقل شدند، تقریباً دو برابر شد و به نزدیک سه میلیون نفر افزایش یافت. ده‌ها هزار نفر از گروه‌های مسلحی که در دیگر مناطق سوریه گرفتار شده بودند، بر اساس توافقنامه‌های دو جانبه به ادلب منتقل شدند.
رئیسان جمهوری ایران، روسیه و ترکیه در نشست تهران تصریح کردند که جنگ و بحران در سوریه هیچ گونه راه حل نظامی ندارد. در همین حال؛ روسیه درخواست ترکیه را برای برقراری آتش‌بس در ادلب رد کرد و ایران هم بر اقدام نظامی ضد تروریست‌ها و بیرون راندن نظامیان آمریکایی از سوریه تاکید داشت.
مترجم: مرتضی لطفی
بیشتر بخوانید:
توافق تروریست‌ها بر انجام حمله شیمیایی ساختگی در «ادلب» سوریه
روسیه: وضعیت کنونی ادلب قابل قبول نیست؛ تروریست‌ها باید بروند
نشست سه‌جانبه تهران؛ عزم جدی برای نابودی تروریسم در ادلب/ تحلیل
