همین موضوع به همراه توانمندی اقتصادی و جاه‌طلبی‌های «محمد بن زاید» سبب شد امارات در تحولات جهان عرب رویکرد تهاجمی در پیش گیرد که از جمله آن مشارکت در جنگ ضد یمن است.
امارات مساحت زیادی ندارد، اما از کشورهای کوچک عربی نیز محسوب نمی‌شود. این کشور حوزه خلیج فارس حدود 84 هزار کیلومتر مربع مساحت و کمتر از 10 میلیون نفر جمعیت دارد که یک هفتم این جمعیت اصالت اماراتی دارند و مابقی را اتباع خارجی تشکیل می‌دهند. با این حال، امارات به واسطه در اختیار داشتن منابع غنی انرژی به خصوص نفت از اقتصاد قوی برخوردار است و همین قابلیت اقتصادی نیز سبب شد امارات بلندپروازی‌هایی در سیاست خارجی داشته باشد.
امارات در بحران‌های مصر، لیبی و سوریه مداخله کرده که در بحران سوریه مداخله جدی‌تر و فعال‌تری داشته است. در عین حال، امارات از سال 2015 در جنگ علیه یمن نیز مشارکت کرده است تا برای نخستین بار این کشور عربی، جنگ را نیز تجربه کند.
پیش از این، امارات علیه هیچ کشوری وارد جنگ نشده بود. محمد بن زاید از این سیاست خارجی تهاجمی اهدافی داشته که از جمله آن داشتن جایگاه در نظم‌سازی منطقه غرب آسیا، گسترش حوزه نفوذ در جهان عرب با بهره‌گیری از قابلیت اقتصادی و همچنین رقابت با قدرت‌های بزرگ منطقه شامل عربستان سعودی، جمهوری اسلامی ایران و ترکیه است.
دلایل تغییر رویکرد سیاست خارجی امارات
با این حال، امارات پس از یک دهه مداخله از سال 2020 به مصالحه و تنش‌زدایی روی آورده است. مصالحه را با رژیم صهیونیستی در قالب توافق موسوم به آبراهام در سپتامبر 2020 انجام داد. در تازه‌ترین اقدام، سازمان امنیت داخلی رژیم صهیونیستی (شاباک) اعلام کرد، این رژیم و امارات به توافق امنیتی دست یافته‌اند که به خطوط هوایی رژیم اسرائیل اجازه می‌دهد برنامه کامل پروازهای خود به دوبی را از سر بگیرند.
تنش‌زدایی در سیاست خارجی امارات نیز در روابط این کشور با جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و سوریه انجام شده است.
واقعیت این است که اقتصاد امارات، سیاست خارجی این کشور را هدایت می‌کند. امارات که اتصال بنادر این کشور به‌ویژه بندر راهبردی جبل‌علی به بنادر خلیج عدن در جنوب یمن، تسلط بر جزایر راهبردی سقطری و میون در باب المندب، حضور در بنادر دریای سرخ و همچنین مدیترانه را به عنوان اهدافی برای مشارکت در جنگ یمن در نظر گرفته بود، پس از 7 سال به این برداشت رسید که حضور در یمن هدف آسانی برای این کشور نخواهد بود.
در ماه‌های اخیر، نیروهای دولت نجات ملی یمن در چند نوبت مناطق راهبردی امارات از جمله مناطق صنعتی و فرودگاه ابوظبی را هدف حمله‌های موشکی و پهپادی خود قرار دادند. این موضوع سبب هراس مقامات امارات شد چرا که اقتصاد این کشور شدیداً به امنیت وابسته است و در صورتی که امنیت آن با موشک‌ها و پهپادهای یمنی‌ها تضعیف شود عملاً اقتصاد آن آسیب زیادی متحمل خواهد شد.
یکی دیگر از دلایل تغییر رویکرد سیاست خارجی امارات این است که این کشور صرف‌نظر از اقتصاد قوی، ابزاری برای تقابل با قدرت‌های منطقه غرب آسیا از جمله ایران و ترکیه ندارد. تداوم تنش با این قدرت‌ها در راستای منافع و امنیت امارات نیست. به همین دلیل به تنش‌زدایی با این کشورها روی آورده است.
تغییر دولت در آمریکا نیز عامل مهمی در تغییر رویکرد سیاست خارجی امارات است. «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا حوزه گسترده‌ای به کشورهایی نظیر امارات و عربستان برای نقش‌آفرینی در منطقه به خصوص در قبال جمهوری اسلامی ایران داده بود. با این حال، جو بایدن که از ژانویه 2021 وارد کاخ سفید شد، مذاکره با دولت ایران برای بازگشت به برجام را در دستور کار قرار داد.
بر همین اساس، دولت‌هایی نظیر امارات و عربستان سعودی نیز به مذاکره با جمهوری اسلامی ایران روی آورده و تلاش دارند تنش‌ها با تهران را کاهش دهند.
نویسنده: سیدرضی عمادی
117
