در تحولی بی سابقه در دو دهه اخیر، قیمت نفت روز دوشنبه 30 مارس در بازارهای آسیا پس از فروپاشی سایر بازارهای مالی و بدتر شدن بحران شیوع ویروس کرونا در روزهای آخر هفته سقوط کرد تا پایین‌ترین سطح خود را در 17 سال گذشته ثبت کند.
قیمت نفت غرب تگزراش در آمریکا 5.3 درصد کاهش یافت تا هر بشکه این نفت به 20 دلار برسد در حالیکه هر بشکه نفت برنت دریای شمال با 6.5 درصد کاهش به 23 دلار برای اولین بار از سال 2003 تاکنون رسیده است.
به نظر می رسد تاکید وپافشاری عربستان سعودی برای ادامه جنگ نفتی با روسیه که موجب سرازیر شدن میلیون ها بشکه نفت اضافی به بازارهای جهانی شده است در کنار کاهش قابل توجه تقاضا برای نفت و رکود فعالیتهای صنعتی و اقتصادی به دلیل همه گیری کرونا در این کاهش بهای بی سابقه نفت نقش اساسی ایفا کرده است.
به گفته "ساتورا یوشیدا"، تحلیلگر بازارنفت: تا زمانی که شاهد پایان یافتن همه گیری کرونا باشیم، قیمت نفت تحت فشار کاهشی خواهد بود و می‌تواند به زیر 20 دلار در هر بشکه سقوط کند.»
در عین حال رژیم سعودی به‌رغم افزایش فشار واشنگتن برای توقف جنگ قیمت و تلاش مسکو برای حل‌وفصل اختلافات با ریاض، حاضر به عقب نشینی از موضع خود نیست واعلام کرده در حال انجام هیچ مذاکره‌ای با روسیه برای برقراری توازن در بازار نفت نیست.
وزیر انرژی عربستان روز جمعه 27 مارس مذاکرات با روسیه برای توازن بازار نفتی علی رغم افزایش فشارهای واشنگتن برای متوقف کردن این روند که قیمت نفت را بیش از 60 درصد کاهش داده است، رد کرد.
یک مقام وزارت انرژی عربستان در این باره گفت: «هیچ گونه تماسی بین وزرای انرژی عربستان و روسیه در مورد افزایش تعداد اعضای گروه اوپک پلاس، یا هرگونه بحثی در مورد یک توافق مشترک برای برقراری توازن در بازار نفت انجام نگرفته است.»
این اظهارات پس از آن بیان شد که "کریل دمیتریف"، رئیس صندوق ثروت ملی روسیه در اشاره‌ای غیرمستقیم به امکان همراهی آمریکا با تلاش‌های احتمالی برای کاهش تولید نفت گفت، تعداد بیشتری از تولیدکنندگان ممکن است با اوپک و روسیه همکاری کنند.
به گفته دمیتریف: «اقدامات مشترک از سوی کشورها برای ترمیم اقتصاد جهانی لازم است. این اقدامات همچنین در چهارچوب ساختار توافق اوپک پلاس امکان‌پذیر است.» این مقام روس نگفت که چه کشورهای دیگری ممکن است در توافق جدید به ائتلاف کاهش تولید اضافه شوند.توافق کنونی بین اوپک و روسیه در 31 مارس 2020 پایان خواهد یافت.
بدین ترتیب روسیه به دنبال همکاری با دیگر اعضای اوپک برای رسیدن به توافقی در باره میزان تولید و صادرات جهانی نفت است تا بار دیگر توازن در بازارهای نفتی برقرار شده و قیمت نفت روند افزایشی پیدا کند. مساله مهم این است که وضعیت عربستان در جنگ نفتی که به راه انداخته بسیار وخیم است، رژیم سعودی در حالی به کاهش بیشتر قیمت‌ها دامن می‌زند که بدون آنکه بداند برنده اصلی این جنگ، روسیه است.
سعودی ها مدام تاکید می کنند که هم چنان به افزایش تولید نفت ادامه می‌دهد تا بازارهای خود را حفظ کنند. عربستان می‌داند اگر برای افزایش دوباره قیمت نفت، اقدام به کاهش تولید کند، روسیه به همان میزان افزایش تولید می‌دهد تا سهم بیشتری از بازار را تصاحب کند. مسکو به دنبال افزایش تولید به منظور خنثی کردن برنامه آمریکا برای تصاحب بازارهای نفتی بین المللی روسیه است.
در حالی که عربستان به دلیل وابستگی شدید به درآمدهای نفتی نیازمند افزایش قیمت نفت با ابزار کاهش تولید است، اما روسیه که خواهان حذف نفت شیل آمریکا از بازار است به دنبال تحقق آن از طریق کاهش شدید بهای نفت و غیر اقتصادی شدن استخراج نفت شیل است.
بدین ترتیب اقدام سعودی ها در نهایت به نفع روسیه وبه وضرر تولید کنندگان نفت شیل در آمریکا تمام خواهد شد. در زمینه ذخایر ارزی روسیه و عربستان که پشتوانه مهمی برای مقاومت در برابر قیمت‌های پایین نفت است، باید گفت طی یک دهه اخیر برای نخستین بار میزان ذخایر ارزی روسیه از عربستان پیشی گرفته است.
ضمن اینکه روسیه برای حفظ تعادل در بودجه خود و جلوگیری از کسری بودجه، با نفت زیر 40 دلار هم می‌تواند کنار بیاید اما عربستان با قیمت نفت زیر 80 دلار دچار کسری بودجه می‌شود.118/117
نویسنده: سید رضا میرطاهر
بیشتر بخوانید:
جنگ نفتی روسیه و عربستان و هشدار سناتورهای آمریکایی/ تحلیل
