به گزارش خبرگزاری ایران پرس، خبرگزاری فرانسه در گزارشی به بیان ویژگی های منحصر به فرد بادگیرهای یزد و مکانیسم آنها برای کاهش دما در این شهر کویری پرداخته است.
در این گزارش آمده است؛ "سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو) یزد را در سال 2017 در فهرست میراث جهانی ثبت کرد و این شهر را «شاهدی زنده برای استفاده هوشمندانه از منابع محدود موجود در کویر برای بقا» توصیف کرد.
شهر یزد یکی از بهترین نمونه های بافت تاریخی و خشتی جهان است که در مرکز ایران قرار دارد.
بادگیر باغ دولت آباد یزد
بادگیرها، تنها یکی از شگفتی‌های مهندسی است که ساکنان در این شهر باستانی در مرکز ایران ساخته‌اند؛ جایی که دمای هوا در تابستان به بیش از 40 درجه سانتیگراد (104 فارنهایت) می‌رسد.
این تاسیسات برخلاف تهویه مطبوع، انرژی زا، بی هزینه و بدون کربن هستند.
عبدالمجید شاکری، معاون میراث فرهنگی و گردشگری ایران می گوید، قرن‌ها قبل از اینکه برق داشته باشیم، ایرانیان امکان خنک‌سازی خانه‌ها را فراهم کردند.
قدیمی‌ترین بادگیر شهر یزد از 700 بادگیر، به قرن چهاردهم باز می‌گردد، اما اعتقاد بر این است که ویژگی معماری آن به ۲۵۰۰ سال قبل باز می‌گردد، زمانی که امپراتوری ایران بر بسیاری از مناطق خاورمیانه حکومت می‌کرد.
سادگی
معماری زیست اقلیمی که آسایش حرارتی را برای مردم یزد فراهم می‌کند، اکنون در سایر نقاط زمین مورد توجه قرار گرفته است.
رولاند دهقان کمارجی، معمار ساکن پاریس، که بادگیرهای ایران را مطالعه کرده است، می گوید: «بادگیرها نشان می دهند که سادگی می تواند یک ویژگی اساسی برای پایداری باشد. این برخلاف تصور غلط رایج است که راه حل های پایدار باید پیچیده یا با تکنولوژی بالا باشند.
نحوه عملکرد بادگیر و قنات
با این حال، سنت های منحصر به فرد معماری یزد در زادگاه خود تا حد زیادی رها شده است.
شهر قدیمی یزد هزارتویی از خیابان‌های باریک و کوچه‌های مسقف است. بناهای چند صد ساله آن از خشت، آجر گلی و خشت ساخته شده است که همگی در برابر گرمای شدید عایق هستند.
اما این خانه های قدیمی در تضاد شدید با ساختمان های سیمانی مدرن و جاده های چند بانده قرار دارند.
امروزه معماری خانه‌ها شبیه آن در کشورهای دیگر است و ساخت و ساز با پایه سیمانی با اقلیم یزد همخوانی ندارد.
کمارجی میگوید، معماری زیست‌اقلیمی به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و روش‌های ساخت‌وساز مدرن که تا حد زیادی به نفع استفاده از انرژی و مواد پرمصرف سوخت فسیلی است، کاهش یافته است.
قنات ها؛ قدیمی اما موثر
یکی دیگر از ویژگی های «معماری پایدار یزد»، قنات های زیرزمینی آن به نام قنات است که آب را از چاه های زیرزمینی، سفره های زیرزمینی یا کوه ها منتقل می کند.
زهره منتظر، کارشناس سیستم آب میگوید: «این قنات‌های زیرزمینی کاربرد زیادی دارند. آنها منبع تامین آب هستند و خنک کردن خانه ها و نگهداری مواد غذایی در دمای ایده آل را ممکن می سازند.
تخمین زده می شود که ایران امروز حدود 33 هزار قنات عملیاتی دارد که کاهش قابل توجهی نسبت به 50 هزار قناتی دارد که در اواسط قرن بیستم شناسایی شدند.
یونسکو می گوید کاهش قنات ها تا حدی به دلیل خشک شدن منابع آب زیرزمینی به دلیل مصرف بیش از حد است.
مقامات ایرانی در سال‌های اخیر به دنبال بازسازی قنات زارچ بوده‌اند؛ که طولانی‌ترین و قدیمی‌ترین قنات با قدمت حدود 3000 سال است.
شبکه آب - که بیش از 70 کیلومتر در سراسر یزد امتداد دارد و در عمق 30 متری قرار دارد - یادآور چالش های پیش رو برای ساکنان یزد است.
خانم منتظر میگوید، روزی که سوخت های فسیلی تمام شود، باید به این روش ها برگردیم.
بیشتر بخوانید:
تلاش برای حفظ آداب و رسوم گذشتگان در شهر بادگیرها+ویدئو
بادگیرهای یزد، ابتکار معماران کویر/ ویدئو
بادگیرهای فراموش شده یزد
