گیاه میخک با نام علمی AROMATICUM SYZYGIUM میخک درختی پایا به ارتفاع 10 تا 12 متراست منشاء اولیه این گیاه در اقیانوسیه بوده است، ولی امروزه به واسطه اینکه درخت مفیدی است و دارای برگهای سبز دائمی و گلهای زیباست در نقاط مختلف دنیا کشت می شود. در ایران نیز این گیاه در مراکز مختلف پرورش گیاهان دارویی کشت داده می شود.
درخت میخک دارای برگهائی متقابل بیضوی نوک تیزبا گلهایی کوچک و مجتمع به رنگ قرمز است. گیاه مذکور در5 تا 6 سالگی گل می دهد، ولی برداشت محصول آن باید ازسال دهم آغاز گردد.
غنچه های باز نشده میخک باید هنگامی چیده شود که جام گل رنگ گلی پیدا کرده باشد، پس از چیدن غنچه ها نیز معمولا آنها را در مقابل گرمای خورشید به صورت قشر نازکی می گسترانند تا به خوبی خشک شوند و رنگ قهوه ای تیره حاصل کنند. در این مرحله غنچه های خشک شده را جمع آوری نموده و مورد استفاده قرارمی دهند.
اسانس میخک از تقطیر برگ گل، غنچه و حتی شاخه های گلدار گیاه به وسیله آب و افزودن مقدار کمی کلرورسدیم تهیه می گردد، ولی بهترین نوع آن اسانسی است که از غنچه های ناشکفته گیاه بدست می آید. میخک نیز اثر ضد عفونی کننده و آرام کننده درد دهان و دندان دارد. از محلول رقیق یا لوسیون آن جهت درمان زخم های عفونی، سوختگیها و حتی درمان سرطانها استفاده به عمل می آید.
اسانس میخک را امروزه به وسیله تقطیر با بخار آب و با تکنیکهای جدید تهیه می کنند. اگر اسانس میخک منحصرا از غنچه های تحت اثر بخار آب تهیه می گردد، به صورت مایعی بی رنگ یا به رنگ روشن با بو و طعم میخک است. اگر این اسانس در مقابل هوا قرار گیرد تدریجا و به مرور زمان رنگ تیره وغلظت پیدا می کند.
میخک بوی مطبوع، طعم تند، معطر و سوزاننده دارد و تمام گیاه و گل آن دارای اثرات درمانی است. گیاه میخک از نظر درمانی اثر نیرو دهنده، محرک اشتها و ضدعفونی کننده دارد. این گیاه همچنین اثر مدر (ادرارآور) مسکن و ضد سرفه دارد.
جهت استفاده از خواص درمانی میخک قسمتهای مختلف گیاه میخک شامل برگ، گل و حتی ریشه آن را در آب جوش دم نموده و صبح و ظهر و شب با شکر میل می نمایند. از میخک و اسانس آن بعنوان چاشنی اغذیه نیز استفاده می شود.
در گذشته میخک نوعی ادویه گران قیمت بحساب می آمده، ولی امروزه به علت استفاده هایی که از آن در پزشکی به عمل می آید در ردیف داروهای موثر در درمان بعضی بیماریها قرار گرفته است.
116
