این توافقنامه پیش از پایان تعلیق یک ماهه دستورالعمل دولت کوزوو برای ابطال مدارک شناسایی صرب های ساکن در شمال این منطقه در اول ماه اوت به دست آمد. جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه ای گفت: صربستان موافقت کرده است که ثبت ورود و خروج اتباع کوزوو را لغو کند و کوزوو نیز موافقت کرده است برای دارندگان کارت شناسایی صرب، چنین اقدامی را انجام دهد.
بورل تصریح کرد، صرب های کوزوو و سایر شهروندان با استفاده از کارت های هویتی خود می توانند آزادانه بین کوزوو و صربستان تردد کنند.
دولت آلبانیایی تبارهای کوزوو برای اعمال حاکمیت خود بر منطقه صرب نشین میترویتسا در مرز صربستان، اول اوت دستوری را برای ابطال مدارک شناسایی صرب ها و جایگزینی آنها با مدارک دولت کوزوو، صادر کرد.
این دستور دولت کوزوو با مقاومت صرب های ساکن شمال این منطقه مواجه شد. آن ها با سنگر بندی خیابان ها و بستن جاده ها، خود را برای درگیری با نیروهای مسلح کوزوو آماده کردند.
وضعیت آن قدر مخاطره آمیز شد که ناتو برای به دست گرفتن کنترل منطقه، اعلام آمادگی کرد. متعاقب آن نیز، عملیات گشتی نیروهای ناتو در کوزوو موسوم به کفور، در منطقه افزایش یافت.
به دنبال تشنج درمنطقه صرب نشین کوزوو، تنش سیاسی میان مقامات صربستان و کوزوو نیز تشدید شد و دولت صربستان در مورد بروز بحران جدی به مقامات اروپایی و آمریکا هشدار داد.
در پی آن، اتحادیه اروپا به عنوان میانجی در مذاکرات میان صربستان و کوزوو، مقامات عالیرتبه دو طرف را به مذاکره در 18 اوت در بروکسل دعوت کرد. مذاکرات میان رئیس جمهوری صربستان و نخست وزیر کوزوو با حضور جوزپ بورل رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نتیجه ای در بر نداشت. اما رایزنی های مقامات اتحادیه اروپا برای رسیدن به توافق پیش از پایان ماه اوت ادامه یافت.
در فاصله پس از 18 اوت خبری منتشر شد که گویا در انعطاف مواضع دولت آلبانیایی تبار کوزوو در عقب نشینی از مواضعش برای اعمال حاکمیت بر منطقه صرب نشین با ابطال مدارک شناسایی صرب ها بی تاثیر نبوده است.
«آلبین کورتی» نخست وزیر کوزوو اعلام کرد که تا پایان سال 2022 خواستار عضویت کوزوو در اتحادیه اروپا خواهد شد.
آلبانیایی تبارهای کوزوو در سال 2008 ، 9 سال پس از حملات 78 روزه ناتو در سال 1999 و عقب نشینی ارتش صربستان از این منطقه اعلام استقلال کردند. تاکنون بیش از 100 کشور، استقلال کوزوو را به رسمیت شناخته اند.
صربستان، روسیه و چین از کشورهای مهمی هستند که استقلال کوزوو را به رسمیت نشناخته اند. کوزوو اکنون تصمیم گرفته است با ارائه درخواست رسمی، برای عضویت در اتحادیه اروپا تا اواخر سال جاری، تلاش کند.
اتحادیه اروپا در یک دهه گذشته کوشیده است با استفاده از اهرم مشوقی پذیرش صربستان و کوزوو برای عضویت در اتحادیه اروپا، دو طرف را به عادی سازی روابط ترغیب کند. مذاکرات عضویت صربستان در اتحادیه اروپا از چند سال پیش آغاز شده است.
به احتمال بسیار زیاد، سیاستمداران کوزوو با دریافت امتیازهایی برای ارائه درخواست عضویت در اتحادیه اروپا حاضر به امضای توافقنامه با دولت صربستان و آزادی رفت و آمد در مرز دو کشور شده اند.
مرتضی مکی
