به نوشته روزنامه قطری العربی الجدید، به دنبال انتقاد «طارق خوری» نماینده پارلمان اردن از عربستان سعودی که چندی پیش، پایان دادن به مدیریت و نظارت ریاض بر حج را خواستار شده بود، روز گذشته نیز «خالد رمضان عواد» دیگر نماینده اردنی، در اظهاراتی از «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان و «محمد بن زاید» ولیعهد امارات انتقاد کرد.
اخیرا روابط اردن و عربستان سعودی به دلایل سیاسی سرد شده است، مهم ترین دلیل آن، موضعگیری های عربستان درباره طرح «معامله قرن» به ویژه درخصوص پرونده قدس اشغالی و اداره اماکن مقدس اسلامی است.
البته سردی روابط اردن با عربستان سعودی دلایل اقتصادی نیز دارد زیرا اردن در فهرست کمک های عربستان به بسیاری از کشورها، جایی نداشته است. اردنی ها معتقدند که کشورشان بهای حمایت از مواضع عربستان را می پردازد.
«خالد رمضان عواد» در سمیناری در دانشگاه اردن گفت، اردن مقابل پول ولیعهد عربستان سعودی و همپیمان منطقه‌ای وی (محمد بن زاید) فروخته نمی‌شود.
این نماینده پارلمان اردن با بیان این که اکنون سرنوشت اردن و آینده این کشور، مورد بحث است، ضمن مخالفت با توافق درباره آینده اردن، تصریح کرد، اردن دارای اهمیت خاصی است و اساس آن نیز امان و قدس است.
«رمضان» در حالی از عربستان سعودی و امارات انتقاد کرده است که خبرهایی مبنی بر فشارهای شدید این دو کشور بر اردن برای پذیرفتن طرح آمریکایی معامله قرن با هدف حذف مسأله فلسطین، به گوش می رسد.
عبدالله دوم
پادشاه اردن تاکید کرده است که برای چشم پوشی از قدس اشغالی، پیشنهاد کمک های مالی و نیز هیچ فشاری را نخواهد پذیرفت.
این نماینده پارلمان اردن پیش از این نیز به اظهارات شاهزاده «خالد بن فیصل بن ترکی» سفیر عربستان سعودی در امان، واکنش نشان داده بود.
سفیرعربستان سعودی از شهروندان این کشور خواسته بود تا از نزدیک شدن به راهپیمایی هایی که دسامبر گذشته در حمایت از قدس در خیابان های «امان» برگزار شده بود، خودداری کنند.
«طارق خوری»، دیگر نماینده اردنی است که چندی پیش با انتشار بیانیه ای در صفحه فیس بوک، پایان مدیریت مناسک حج از سوی عربستان سعودی را خواستار شده بود، دراین باره گفت، طرفدار بین‌المللی شدن مدیریت مراسم حج در مکه مکرمه نیستم اما به طور کلی باید در این مراسم تجدید نظر شود؛ عربستان سعودی حق ندارد این اصلِ مهمِ دینِ اسلام را ابزاری برای اهداف تجاری و سیاسی خود قرار دهد.
«طارق خوری» تشکیل کمیته ای از علمای مسلمان سراسر جهان را برای نظارت بر این مراسم و نیز تعیین اصولی روشن برای اعطای روادید حج به زائران را به نحوی که مغایر با اخلاق و ارزش‌های اسلامی نباشد و شرایط اقتصادی مسلمانان را نیز در نظر داشته باشد، خواستار شد.
به گفته خوری، بخشی از حج باید متعلق به مسلمانان مستمندی باشد که به خاطر هزینه های سنگین حج، قادر به انجام فرایض آن نیستند.
مسوولان سیاسی رسمی اردن می کوشند تا احساس ضد سعودی مردم اردن را به ویژه در رابطه با مواضع ریاض نسبت به درگیری کشورهای عربی با اسرائیل، کنترل کنند؛ زیرا از نظر مردم اردن، نزاع عربی- اسرائیلی، دارای جایگاهی مشابه امنیت ملی و حاکمیت اردن است.
گاهی در شبکه های اجتماعی نیز شاهد ابراز خشم کاربران اردنی علیه سیاست های عربستان سعودی بوده ایم اما اخیرا نمایندگان و شخصیت های سابق دولت اردن، در خط مقدم حمله به سیاست های عربستان سعودی قرارگرفته اند.
در نشست مکه که ژوئن گذشته با حضور «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان، شیخ «صباح الاحمد الصباح» امیر کویت، شیخ «محمد بن راشد آل مکتوم» معاون رییس دولت امارات و نیز «عبدالله دوم» پادشاه اردن برگزار شد، کمک هایی برای اردن در نظر گرفته شد اما این اقدام نیز نتوانسته است تغییری در موضع اردن نسبت به عربستان سعودی ایجاد کند.
به اعتقاد مردم اردن، این کمک مالی، بیش از آن که کمک نقدی و یا نجات اقتصاد اردن باشد، باری مالی بر دوش این کشور است زیرا بیشتر این کمک ها، در قالب وام به اردن پرداخت می شود. شیوه این کمک ها نیز یکی از موارد مورد انتقاد اردنی هاست.
«محمد حلایقه» معاون نخست وزیر سابق اردن نیز آوریل گذشته به دنبال اظهارات «عادل الجبیر» وزیر خارجه عربستان سعودی درخصوص اعزام نیروهای عربی به سوریه به عنوان نیروهای جایگزین ارتش آمریکا، از وی انتقاد کرده بود.
همچنین اواخر سال گذشته سؤال «حسنی الشیاب» نماینده پارلمان اردن خطاب به سفیر عربستان سعودی در «امان»، نزدیک بود بحران دیپلماتیک دو کشور را به دنبال داشته باشد.
این نماینده اردنی خطاب به شاهزاده «خالد بن فیصل» پرسیده بود: چرا شاهزادگان، وزیران و بازرگانان در عربستان سعودی زندانی می شوند؟
این پرسش، ناراحتی سفیر عربستان سعودی را در پی داشت.
«خلیل عطیه» دیگر نماینده اردنی نیز دسامبر گذشته هشدار عربستان سعودی و بحرین به اتباع این کشورها را در خصوص نزدیک شدن به اعتراضات مردمی ضد تصمیم آمریکا برای انتقال سفارت این کشور از تل آویو به قدس، محکوم کرد.
«عطیه» در صفحه اجتماعی فیس بوک نوشت، هشدار سفارت عربستان سعودی و بحرین به شهروندان این کشورها در اردن، پذیرفتنی نیست زیرا اتباع عرب، برادران ما هستند و فراموش نمی کنند که ما جان خود را فدای آنها می کنیم.
«مصطفی یاغی» دیگر نماینده پارلمان اردن نیز به هشدار سفارتخانه‌های عربستان و بحرین به شهروندان خود، واکنش نشان داده بود.
کاملا روشن است که موضعگیری‌ها نسبت به نزاع عربی- اسرائیلی سنگ بنای اختلاف میان اردن با عربستان سعودی است.
«امان» معتقد است که درگیری با اسرائیل و در صدر آن، مساله قدس، اولویت مهم این کشور است درحالی که به اعتقاد ریاض، پیش از هر چیز نزاع با ایران، اولویت این کشور است.
انتشار شایعاتی درباره تلاش‌های عربستان سعودی برای براندازی نظام حکومتی اردن نیز در بروز موضعگیری‌های مردمی این کشور علیه عربستان سعودی و سیاست‌های آن در منطقه، موثر بوده است.139/120
مترجم: زهرا محب‌احمدی
بیشتر بخوانید:
المنار: نشست مکه؛ نجات اردن و یا تحمیل رهبری بن سلمان؟!
روی گردانی یک کشور عربی دیگر از سیاست های سعودی ها؛
توطئه کودتا ضد شاه اردن با کمک عربستان و امارات
العهد: تلاش عربستان برای براندازی نظام اردن
