این سفر سه روزه یکشنبه (25 شهریور - 15 سپتامبر) با دیدار از شهر تاریخی سمرقند ازبکستان آغاز شد. صدراعضم آلمان پس از امضای چندین قرارداد و توافقنامه همکاری در حوزه های مختلف عازم قزاقستان شد.
شولتس در آستانه پایتخت قزاقستان با رهبران پنج کشور آسیای مرکزی قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، قرقیزستان و تاجیکستان در چارچوب همکاری‌های منطقه ای آلمان با کشورهای آسیای مرکزی ملاقات می کند.
یکی از توافقنامه های امضا شده میان شولتس با «شوکت میرضیایف» رئیس‌جمهور ازبکستان توافقنامه ای در خصوص مهاجرین بود. یکی از این توافق‌ها شامل تسهیل مهاجرت نیروی کار ماهر ازبک به آلمان و بازگرداندن اتباع مهاجر غیرقانونی ازبک به کشورشان است.
آلمان با هدف کنترل بحران مهاجرت درصدد جذب نیروی کار ماهر و اخراج مهاجران غیر قانونی است.
در همین راستا، دولت آلمان می کوشد با کشورهای مبدا مهاجرت به آلمان به توافقی برای بازگرداندن مهاجران غیر قانونی دست یابد. البته ازبکستان از این جهت برای آلمان یک اهمیت دیگر نیز دارد؛ با توجه به هم مرزی ازبکستان با افغانستان، برلین امیدوار است بتواند با تاشکند به توافقی برای بازگرداندن افغانهای پناهنده دست یابد.
کشورهای مهاجرپذیر اروپایی این سیاست را به عنوان سیاست کمترین تنش کنترل مهاجران به اروپا مدنظر قرار داده اند.
دیدار شولتس از قزاقستان از اهمیت بیشتری برخوردار است. صدراعظم آلمان در آستانه، با رهبران پنج کشور آسیای مرکزی ملاقات می کند. نشستی که کرملین آن را از نزدیک رصد می کند. کشورهای آسیای مرکزی جزو حوزه نفوذ روسیه محسوب می شوند و روابط ویژه ای میان این کشورها با روسیه وجود دارد. این کشورها اتحادیه گمرکی را با روسیه تشکیل داده اند. هم اکنون گفته می شود یکی از راههای روسیه برای دور زدن حلقه تحریم‌های غرب کشورهای آسیای مرکزی است.
اولاف شولتس پس از ورود به ازبکستان در کنفرانس خبری گفت: "باید بگویم که ما در حال مذاکره با بسیاری از کشورهای جهان درباره تحریم‌ها و نحوه جلوگیری از دور زدن آن توسط روسیه هستیم."
صدراعظم آلمان ادامه داد: "برای ما این یک اصل است و بارها و بارها درباره آن بحث می‌کنیم تا به عملکرد خوب دست یابیم که مانع از دور زدن تحریم‌ها شود."
سخنان شولتس که به شدت به دنبال بستن راههای دور زدن تحریم های روسیه هستند و در عین حال روابطشان را با شرکای استراتژیک روسیه توسعه می دهند سیاسی و تبلیغاتی بودن سخنان صدراغظم آلمان را نشان می دهد.
هیچ کشوری برای بستن راههای تحریم یک کشور با کشورهایی که شریک استراتژیک کشور مورد تحریم هست روابطش را گسترش نمی دهد. آلمان بعد از حمله روسیه به اوکراین و قطع صادرات نفت و گاز روسیه به اروپا با بحران تامین انرژی مورد نیاز مواجه است. با وجود برنامه هایی که برای توسعه انرژی های تجدید پذیر وجود دارد آلمان حداقل تا دو دهه دیگر به انرژی های فسیلی به خصوص گاز نیازمند است.
منابع نفت و گاز آسیای مرکزی به خصوص قزاقستان یکی از گزینه های مورد توجه آلمان است. در سال ۲۰۲۳، قزاقستان ۸.۵ میلیون تن نفت به آلمان صادر کرد که ۱۱.۷ درصد از کل واردات نفت آلمان را به خود اختصاص داد و از ۶.۵ میلیون تن قبل از جنگ اوکراین افزایش داشت.
داده‌های اداره آمار فدرال آلمان نشان می‌دهد که این جهش قزاقستان را به سومین تامین کننده بزرگ انرژی آلمان پس از نروژ و ایالات متحده تبدیل کرده است.
البته دیگر کشورهای بزرگ اروپایی نیز در حال افزایش مناسبات خود با کشورهای آسیای مرکزی به خصوص ازبکستان و قزاقستان هستند. این سیاست اتحادیه اروپا است که از شرایط درگیر بودن روسیه در اوکراین حداکثر استفاده را در جهت تقویت مناسبات خود با آسیای مرکزی بکنند. آنها امیدوارند از این طریق نفوذ خود را در حوزه نقود روسیه گسترش داده و و روسیه را هرچه بیشتر در مرزهایش مهار کنند.
نویسنده: مرتضی مکی
117
