به گزارش ایران پرس، شهرکرد، مرکز استان چهارمحال و بختیاری و یکی از سردسیرترین شهرهای ایران است که با 2066 متر ارتفاع از سطح دریا معروف به بام ایران است.
در این استان که می‌توان آن را در گروه یکی از کهن‌ترین مناطق سکونت بشری نامید، آثار تاریخی، جاذبه‌های گردشگری و زیبایی‌های طبیعی متعددی وجود دارد. براساس سفالینه‌ها و ابزارهای سنگی ابتدایی کشف شده بروی تپه های باستانی و آثار کهن تاریخی شهر «هفشنجان» در فاصله بیست کیلومتری شهرکرد، قدمت این استان به هزاره هفتم قبل از میلاد بر می‌گردد و بیانگر پیشینه ۹۰۰۰ ساله چهارمحال و بختیاری است.
انباشت برف در ارتفاعات زاگرس و آب حاصل از ذوب برف کوههای بلند منطقه، سبب شده معروفترین رودخانه‌های دایمی جنوب غربی و مرکزی ایران یعنی «کارون»، «زاینده رود» و «دز» از ارتفاعات این استان سرچشمه گیرند. جنگلهای بلوط، زالزالک و برخی دیگر از گیاهان پهن برگ و نیز آبشار‌ها، تالاب ها، غارها، چشمه سارهای با آب فراوان، مناطق حفاظت شده، گردشگاهها و گردابها از جاذبه های شگفت انگیز طبیعی این استان بشمار می روند و این استان را به بهشت طبیعت گردان تبدیل کرده اند.
مردم استان چهار محال و بختیاری به دو قسمت چهارمحالی ها و بختیاری ها تقسیم می‌شوند.
چهار محالی‌ها عموماً به زبان فارسی و ترکی و با لهجه خاص خودشان صحبت می‌کنند و بختیاری‌ها هم به گویش بختیاری که شاخه‌ای از زبان لری است صحبت می‌کنند. منطقه بختیاری از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ بختیاری بوده و هست.
مسجد جامع یا مسجد خان
«مسجد جامع» یا «مسجد خان» در بافت قدیمی شهرکرد و تقریباً در مرکز شهر قرار دارد. این مسجد با قدمتی متعلق به اواخر قرن ۱۳ هجری قمری از جمله عمارات تاریخی و مذهبی شهرکرد است که به فرمان «حاج محمدرضاخان ستوده» در مساحتی حدود ۲۵۰۰ متر مربع احداث شده است.
این مسجد دارای سه ورودی در جهات شمال، شرق و غرب است و تزیینات و کاشی‌کاری های هفت رنگ و زیبا، از جمله نکات قابل توجه در آن است که توجه هر بازدیدکننده‌ای را به خود جلب می کند. این مسجد دارای صحنی بزرگ، چهار ایوان، غرفه های متعدد، مناره و شبستان های مختص تابستان و زمستان است و در سال 1356 به شماره ی 1543 به ثبت مجموعه ی آثار ملی ایران رسیده است.
در جنوب غربی مسجد جامع شهرکرد «حمام خان» قرار دارد که ساخت آن همزمان با مسجد در سال ۱۲۷۰ هجری قمری است. این بنای تاریخی نیز به همت «حاج‌محمدرضا خان» احداث شده و معماری زیبا و استحکام بنا از جمله ویژگی های آن به شمار می رود. قرارگیری این بنای تاریخی در کنار مسجد جامع شهرکرد، مجموعه ای ارزشمند و تاریخی را رقم زده است.
موزه باستان شناسی شهرکرد
یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شهرکرد، موزه باستان شناسی این شهر است که به دلیل حضور اشیای قدیمی با پیشینه ای متعلق به دوران نوسنگی در بین علاقه‌مندان به تاریخ، از اهمیت و ارزش بسیاری برخوردار است. همچنین در این موزه، می توان کهن ترین میراث باقی مانده از تاریخ چهارمحال و بختیاری را مشاهده کرد که دارای قدمتی نزدیک به ۹ هزار سال دارند.
ابزاری از جنس استخوان، وسایل سنگی در ابعاد کوچک و بزرگ و مجسمه هایی ساخته شده از گِل، ظروف سفالی نخودی مزین به نقش های هندسی و به رنگ سیاه، کاسه، لیوان، برخی از اولین ساخته های بشر در دوران نوسنگی است که در این موزه نگهداری می شود، ابزار و وسایلی که در ساخت آن از تکنیک و مهارت خاصی استفاده شده و معرف فرهنگ و تمدن در آن دوران است. همچنین کتیبه ای به خط میخی که متعلق به دوران پادشاهی هخامنشیان است، در این موزه قرار دارد.
قلعه چالشتُر
در فاصله هشت کیلومتری از شهرکرد در شهر چالشتر مجموعه‌ای ارزشمند از تاریخ ایران کهن قرار دارد که به «قلعه چالشتُر» شهرت یافته است.
معماری این اثر تاریخی را می‌توان نوعی الگوبرداری از معماری اروپایی و تلفیق آن با معماری دوران حکومت قاجاریان معرفی کرد.
خانه ستوده چالشتری، قسمتی از قلعه یا ارگ چالشتر است که در اواخر دوران حکومت قاجاریان احداث شده و به‌عنوان بخش اندرونی و حاکم نشین قلعه چالشتر ساخته شده است.
به نظر می رسد که در اوایل سال ۱۳۲۳ هجری قمری، ازبنای اصلی این قسمت از قلعه بهره برداری شده که تزیینات و معماری انجام شده در آن زیبا و قابل توجه است. نقاشی های گرانبها با موضوعات افسانه‌ای و اسطوره ای و ازاره های سنگی که به هنرمندی تراش خورده، از تزیینات این اثر تاریخی ارزشمند است.
در این مجموعه تاریخی، سه موزه به نام‌های «موزه کار و زندگی»، «موزه مردم شناسی» و «موزه آثار سنگی» دایر شده که اشیایی همچون وسایل زندگی، ابزارآلات کشاورزی، لباس های روستایی، سنگ نبشته‌ها و کتیبه در معرض نمایش قرار دارند.
قلعه امیر مفخم (قلعه دِزَک)
یکی دیگر از مکان های دیدنی شهر کرد، مجموعه قلعه امیر مفخم (قلعه دِزَک) است که به عنوان یکی از آثار ممتاز تاریخی، فرهنگی و هنری در روستای دزک و در 32 کیلومتری شهرکرد واقع شده است. این قلعه در سال ۱۳۲۵ هجری قمری توسط لطفعلی خان معروف به امیر مفخم ساخته شده که دارای دو طبقه و چهار برج است و بیش از ۵ هزار متر مربع وسعت دارد.
در این بنا، انواع هنرهای تزئینی معماری قابل ملاحظه می‌باشد که عموماً در طبقه اول به کار برده شده است.
تزیینات این قلعه شامل نقوش سنگی، گچ بری های زیبا در اتاق سفره خانه، آیینه کاری، درب های چوبی معرق و مرصع کاری شده، سر بخاری های تزیینی، قاب بندی چوبی سقف اتاق ها، قاب های کاشی معرق و آجر کاری های زیبا است.
تالار سفره خانه و اتاق آیینه در طبقه فوقانی از جالب‌ترین و زیباترین قسمت های این بنا است. درب چوبی ورودی این قلعه ضخیم و بزرگ است و با دو کوبه نسبتاً سنگین، به هشتی گشوده می شود.
قلعه دِزَک در طول حیات خود حوادث فراوانی را شاهد بوده که مهم ترین آنها، ایفای نقش در جریان مشروطیت است.
«علی اکبر دهخدا» در هنگام جنگ جهانی اول، مدتی را در این قلعه به سر برده و با بهره‌گیری از منابع ارزشمند کتابخانه‌ای موجود در آن، که نشانگر توجه و علاقمندی ساکنانش به علم و ادب بوده، تألیف لغت نامه خود را بنا نهاده است.
در سال های اخیر، به منظور استفاده مطلوب تر از فضای موجود در کاخ قلعه دزک، موزه پوشاک و موزه سنگ هم در این مجموعه تاریخی فرهنگی راه اندازی شده است. موزه پوشاک این قلعه، پوشاک شهرها، روستاها و مناطق شاخص و خاص چهارمحال و بختیاری را در معرض نمایش گذاشته است. موزه سنگ نیز در محوطه این مجموعه تاریخی گشایش یافته که آثار تاریخی و فرهنگی سنگی، شامل ستون، سرستون، شیرسنگی، سنگ آسیاب، سنگ های عصارخانه و ... را در معرض دید گردشگران، مسافران و عموم مردم قرار داده است.
شهر سامان
شهر «سامان» در فاصله ۲۲ کیلومتری شهرکرد، شهری کوچک و خوش آب و هوا، زادگاه شاعران معروفی چون «دهقان سامانی» و «عمان سامانی» که زاینده رود چون شریان اصلی زندگی، در آن جریان دارد و به پیکرش روح و جان می بخشد.
گرچه نام زاینده رود با اصفهان و به خصوص سی و سه پل گره خورده است ولی بد نیست بدانیم که زادگاه زاینده رود در چهارمحال و بختیاری است و از اینجاست که زاینده رود راهش را از دل کوهها و دره ها می پیماید تا به اصفهان برسد.
زاینده رود در مسیر پر پیچ و خم خود میزبان پل های متعددی است که دارای ارزش تاریخی می باشند.
پل زمان خان
«زمان خان» نام یکی از این پلهای تاریخی است که با عبور از روی آب خروشان زاینده رود، دو ساحل این رود را به هم متصل می کند. قرارگیری این پل در یک منطقه خوش آب و هوا و مملو از باغ‌های فراوان با درختان گوناگون میوه در نزدیکی شهر سامان، و وجود امکانات مناسب اقامتی و تفریحی این منطقه را به قطب گردشگری استان چهارمحال و بختیاری تبدیل کرده است و سالانه بسیاری از گردشگران و مسافران داخلی و خارجی برای دیدار از این پل تاریخی و بهره گیری از طبیعت بسیار زیباو مطبوع پیرامونش، به این منطقه سفر می کنند .
پل زمان خان ۳۲ متر طول و ۴.۵ متر پهنا دارد و در ارتفاع ۱۲ متری از سطح رودخانه به دست یکی از روسای عشایر به‌نام «زمانخان نفر ایل بیگی» در زمان صفویه، جهت عبور عشایر منطقه زاگرس در هنگام کوچ، ساخته شده است.
البته برخی عقیده دارند که از قبل، بقایای یک پل ساسانی در این مکان وجود داشته است. پل زمان خان دو دهانه قوسی شکل دارد که بر روی سه پایه سنگی آن قرار گرفته اند. پایه میانی درست در مرکز رودخانه قرار دارد و بر بلندای آن دریچه ای توخالی به منظور کاهش وزن پل تعبیه کرده اند. به منظور استحکام بیشتر، پل زمان خان را بر روی یک صخره که در پیچ رود قرار دارد ساخته اند. آجر نمای اصلی پل و گچ و ساروچ ملات به کار رفته در آن هستند.
گردشگاه پیرغار
در سفر به استان چهارمحال و بختیاری بازدید از گردشگاه «پیرغار» در روستای «ده چشمه» برای علاقه مندان به طبیعت و تاریخ معاصر ایران تجربه جالبی است.
گردشگاه پیرغار در ارتفاعات جنوب روستای ده چشمه به فاصله ۶کیلومتری شهر فارسان و ۳۸ کیلومتری جنوب غربی شهرکرد قرار دارد.
بر روی قسمتی از تپه سنگی مشرف به این گردشگاه سه کتیبه به خط نستعلیق به دستور خسرو خان سردار ظفر بختیاری حک شده است. متن این کتیبه ها مجملی از شرح لشگر کشی بختیاری ها به اصفهان و تهران و نقش سرداران بختیاری در سرکوبی استبداد صغیر و سقوط محمد علی شاه در واقعه مشروطیت است.
در قسمت زیر سنگ نبشته ها غاری آهکی وجود دارد و از زمین های اطراف آن چشمه های آب از زمین می جوشد. از ارتفاعات بالای غار نیز آبشاری بسیار زیبا و بلند جاری است. مهمترین سوغات روستای ده چشمه، عسل، فرآورده‌های لبنی، خشکبار و میوه جات و ماهی قزل آلای پرورشی است.
ایل بزرگ و اصیل بختیاری
چهارمحال و بختیاری سرزمین افسانه‌ای ایران و دارای فولکلور بسیار غنی است. بخشی از این استان محل اقامت ایل هفت لنگ بختیاری است.
بختیاری بزرگترین و اصیل‌ترین قوم در میان اقوام متعدد ایران زمین به شمار می‌آید. بختیاری‌ها از نظر نژادی جزء تبار لر‌ها هستند و گویش آنها نیز از قدیمی‌ترین و شناخته‌ترین گویش‌های زبان فارسی است.
جمعی از پژوهشگران و مردم‌شناسان، خاستگاه نژادی بختیاری‌ها را ایرانی الاصل می‌دانند. زبان و برخی از عادات و رسوم، سند روشن ادعای این جمع است.
مردمان بختیاری با آداب و رسوم خاصی که دارند به جذابیت منطقه‌ای خود می‌افزایند. منطقه بختیاری نیز که از دیر باز کوچ گاه ایل بزرگ بختیاری بوده و هست، هم اکنون شامل شهرستانهای کوهرنگ، فارسان، اردل و لردگان در استان چهارمحال و بختیاری می‌باشد.
مجموعه ایل بختیاری همراه با سنن و شیوه‌های خاص زندگی، به تنهایی یکی ازجاذبه‌های بی‌نظیر و چشم گیر این منطقه است. زندگی ایلی با الگوی سکونت و آداب ورسوم ویژه، مورد علاقه سیاحان و دیدار کنندگان داخلی و خارجی است.
برای دیدار از عشایر بختیاری بهتر است بطرف شهرستان کوهرنگ و شهر چلگرد مرکز این شهرستان برویم، که بزرگترین جامعهٔ ایلی ایران یعنی ایل هفت لنگ بختیاری را در خود جای داده‌است.
وجود ارتفاعات پر برف زاگرس و چشمه های آب فراوان، آبشارهای متعدد، جنگل های سرسبز بلوط این منطقه را به بهشت طبیعت گردان تبدیل کرده است.
یکی از چشمه های معروف این منطقه، چشمه کوهرنگ است که با آب زیاد از دامنه‌های «زردکوه» سرچشمه می‌گیرد و پس از گذر از پیچ و خم فراوان به دریاچهٔ سد کوهرنگ می‌ریزد و از تونل اول کوهرنگ وارد زاینده رود می‌شود.
مناظر بسیار زیبای طبیعیِ اطراف چشمه و حضور عشایر در منطقه، زیبایی آن را دوچندان کرده است.
عشایر بختیاری، زمستان را در دشت‌های شرق خوزستان و تابستان را در بخشهای غربی منطقه چهارمحال و بختیاری به سر می برند.
آنها هر ساله از اواخر اردیبهشت‌ماه از پنج مسیر مختلف همراه با مبارزه‌ای خستگی ناپذیر با سختی های طبیعت، ضمن عبور از رودخانه‌ها، دره‌ها و پشت سر گذاشتن بلندی های زرد کوه در مناطق معینی از دامنه‌های زاگرس پراکنده می‌شوند و نزدیک 4 ماه در این منطقه میمانند و با چرای دام‌ها در مراتع سرسبز به رمه‌داری مشغول می‌شوند. نحوه معیشت و زیست، الگوی سکونت و باورها، سنت‌ها و آداب و رسوم از جمله جاذبه‌های دیدنی این شیوه زندگی است.
دیدار با زنان و مردان بختیاری با لباس های رنگارنگ وآداب و سنن خاص آنان، اقامت درسیاه چادر هایشان و پذیرایی آنان از مسافران با نان و لبنیات محلی، خاطره دلنشین سفر به این منطقه را برای همیشه در ذهن ماندگار می کند.
دشت لاله های واژگون
شهرستان کوهرنگ در هر فصل جذابیت و گردشگری خاص خود را دارد. هر سال بهار، دشت لاله های واژگون، میزبان بسیاری از علاقه‌مندان است.
این دشت در 12 کیلومتری چلگرد و در نزدیکی روستای بنواستکی واقع شده است. وسعت زیاد پوشش گیاهی بسیار زیبا و ارزشمند، لاله‌های واژگون در دو نوع قرمز و زرد و نیز نزدیکی به دیگر جاذبه های قطب سیاحتی کوهرنگ از این منطقه تفرجگاه بسیار مناسبی ساخته است.
چشمه دیمه
در نزدیکی این دشت در کنار روستای دیمه، یکی از سرشاخه‌های اصلی رودخانه زاینده رود به نام «چشمه دیمه» قرار دارد که بسیار دیدنی است.
بر اساس بررسی‌های به عمل آمده آب این چشمه از لحاظ املاح و مواد معدنی، بسیار غنی بوده و از گوارا‌ترین آب‌های جهان است و خواص درمانی از قبیل جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ کلیه دارد.
آب این چشمه به کارخانه‌ی آب معدنی کوهرنگ روانه می گردد تا هم مورد استفاده‌ی داخلی قرار گیرد و هم به خارج از ایران صادر شود. کیفیت عالی آب چشمه دیمه، مناظر چشمگیر و فضاسازی اطراف چشمه، این مکان را در ردیف زیباترین گردشگاه‌های شهرستان کوهرنگ قرار داده‌است.
پیست اسکی چلگرد
«پیست اسکی چلگرد» نیز یکی از شناخته شده ترین پیست های اسکی واقع در زاگرس است. این پیست در شهر چلگرد در مجاورت تونل اول کوهرنگ در قسمت شرقی کوه کارکنان قرار گرفته است و طول آن حدود ۸۰۰ متر با شیب ۲۰% می باشد.
انباشت حجم فوق العاده برف، راه دسترسی مناسب، قرار گرفتن در منطقه مستعد توریستی کوهرنگ و نیز هوای آفتابی و آرامش اکثر روزهای فصل زمستان از دلایل انتخاب این پیست نزد ورزشکاران و گردشگران است. با حضور در این منطقه می‌توان از تونل زیبای کوهرنگ هم که در نزدیکی پیست قرار دارد دیدن کرد. آبشار تونل کوهرنگ بسیار باصفا و تماشایی است.
غار یخی چما
در فاصله ۲۵ کیلومتری چلگرد در نزدیکی روستای شیخ علیخان، یکی از نادرترین و اعجاب انگیزترین غارهای منطقه به نام «غار یخی چما» با قندیل های فراوان یخی واقع شده است.
از زیر یخ های این غار، چشمه ای با آب سرد در جریان است که نهایتا به سد کوهرنگ می ریزد. قرار گرفتن در دره های عمیق و انباشت حجم برف های چندین ساله در این مکان سبب شده قندیل های یخ و توده های عظیم برف به صورت دائمی و در تمام فصول سال باقی بمانند.
سطح وسیع برف در غاریخی چما محلی برای تفریح و سرگرمی جوانان و نوجوانان عشایری منطقه چما شده و علاوه بر این، در سال‌های اخیر مسابقات اسکی تابستانه کشور نیز در این محل برگزار شده است. غار یخی چما به بزرگترین منبع آب شیرین ایران نیز شهرت دارد.
116
