منطقه کردستان تنها منطقه فدرالی در عراق است. اگرچه منطقه کردستان بخشی از تمامیت ارضی عراق است اما طی سال های اخیر روابط بغداد با اربیل، "پر تنش" پیگیری شد.
علت اصلی این وضعیت، رفتارهای گریز از مرکز و تجزیه طلبانه دولت محلی اقلیم کردستان بود. این رفتارهای گریز از مرکز به حدی افزایش یافته بود که حتی دولت محلی کردستان در سپتامبر 2017 با وجود مخالفت همه جانبه عراقی ها، همه پرسی جدایی کردستان از عراق را برگزار کرده بود.
منطقه کردستان در زمینه های اقتصادی، انرژی، نظامی و جغرافیایی با دولت بغداد طی سال های اخیر اختلاف داشته است. به استثناء اختلاف جغرافیایی، اختلاف در سه حوزه دیگر طی ماههای اخیر روند کاهشی داشته است.
اختلاف اقتصادی در زمینه بودجه است. اربیل خواستار 17درصد از بودجه عراق بود، در حالی که از واریز درآمدهای نفتی به خزانه مرکزی بغداد نیز خودداری می کرد.
به نظر می رسد پس از روی کار آمدن "عادل عبدالمهدی"، اربیل و بغداد در خصوص حل اختلاف های بودجه ای توافق هایی داشته اند.
"احمد حاجی رشید"، عضو کرد پارلمان عراق از توافق اربیل و بغداد در خصوص بودجه اقلیم کردستان خبر داد.
"کاوه محمود"، عضو جنبش تغییر در پارلمان عراق نیز ضمن ابراز رضایت از بودجه سال 2019 اقلیم کردستان، از حل مشکل بودجه اقلیم کردستان خبر داد.
اختلاف در زمینه انرژی نیز با حل مسئله بودجه روند حل شدن را طی می کند زیرا مطابق برخی گزارش ها مقرر شد دولت محلی کردستان در مقابل تامین بودجه از عراق، بخش از درآمدهای نفتی این منطقه را به دولت بغداد واگذار کند.
اکنون در سومین گام، به نظر می رسد که اربیل و بغداد در زمینه نظامی نیز به توافق هایی دست یافته اند. اختلاف میان طرفین تاکنون درباره نیروهای نظامی منطقه کردستان موسوم به پیشمرگه بود.
به گفته "بشیر حداد"، نایب رئیس کردستان عراق، بغداد موافقت کرده است که ماهیانه 68 میلیارد دینار تحت عنوان بودجه نظامی در اختیار اقلیم کردستان قرار دهد. این نخستین بار است که اربیل و بغداد درباره بودجه نظامی اربیل به توافق هایی دست پیدا می کنند و در صورت اجرایی شدن این توافق، یکی از مهمترین چالش های میان طرفین حل خواهد شد.
کاهش تنش میان اربیل و بغداد بیش از همه ناشی از دو موضوع است: حسن نیت دولت مرکزی بغداد و درک واقع بینانه دولت محلی اربیل از شرایط داخلی در کردستان و شرایط ملی عراق.
دولت "عادل عبدالمهدی" از همان روزهای نخست، حل یا دست کم کاهش تنش با اربیل را به عنوان یکی از اولویت های خود برگزید.
در همین حال، منطقه کردستان پس از برگزاری همه پرسی جدایی از بغداد، با چالش های درونی متعددی به خصوص در حوزه اقتصادی مواجه و حتی مجبور شد حقوق کارمندان را کاهش دهد.
در سطح ملی نیز دولت کنونی عراق با چالش ها و بی ثباتی هایی که دولت "حیدرالعبادی" مواجه بود، مواجه نیست و اجماع ملی در عراق تقویت شده است. این وضعیت سبب شد اربیل و بغداد برای حل یا کاستن از تنش ها، اراده جدی داشته باشند. 139/118
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتر بخوانید:
نخست‌وزیر عراق: اربیل پایبندی خود به جدانشدن از عراق را اعلام کند
اربیل برای مذاکرۀ بدون پیش‌شرط با بغداد اعلام آمادگی کرد
اعلام آمادگی اربیل برای تحویل روزانه 250 هزار بشکه نفت به بغداد
