ابداع بمب‌های هدایت دقیق سبب شد که بمب‌های قدیمی نام بمب غیر هدایت شونده یا بمب کودن Dumb Bomb به خود بگیرند. بمب های هدایت شونده در ابعاد کوچک یا مینیاتوری، متوسط و بزرگ امروزه با انواع هدایت مادون قرمز، لیزری، اپتیکی و راداری موج میلیمیتری به صورت گسترده ای به ویژه در ارتش های بزرگ به کار گرفته شده اند.
این نوع بمب از نوع تسلیحات تاثیر گذار محسوب شده و کشورهای معدودی به تولید آن می پردازند.
بمب های هدایت اپتیکی
یکی از انواع بمب های هدایت شونده که در ابتدای پیدایش این گونه تسلیحات توسعه یافته بمب های هدایت اپتیکی است. در ایران نیز، جهاد خودکفایی نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران از زمان جنگ تحمیلی با توجه به نیازهای رزمی، تحقیق و توسعه در این زمینه را آغاز کرده و به تدریج انواع مختلفی از تسلیحات هدایت شونده به ویژه بمب های هدایت شونده با بردهای قابل توجه از جمله بمب دورایستای قاصد را تولید و عملیاتی نماید.
به گفته کارشناسان نظامی بمب هدایت شونده قاصد که کار ساخت آن پس از پایان جنگ تحمیلی آغاز شد و در اواخر دهه 1380 به تولید انبوه رسید، در زمره قوی ترین و پُرکاربردترین تسلیحات هوا به زمین و دورایستا در جهان محسوب می شود. همه مراحل تحقیق، طراحی و تولید این بمب هدایت شونده 2 هزار پوندی توسط متخصصان جهاد خودکفایی نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران و به صورت بومی انجام شده و تولید انوبه آن توسط صنایع دفاع وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح انجام می شود.
ساخت و تولید انبوه بمب «قاصد» ضمن نشان دادن قدرت طراحی و تولید صنایع دفاعی توان دفاعی ایران را به نحو چشمگیری افزایش داده است.
نگاهی کلی
موشک دور ایستای قاصد (به معنای پیک و فرستاده) یک بمب هوشمند 2000 پوندی (910 کیلوگرمی) ساخت ایران است. قاصد بمبی هوا به سطح، هدایت‌شونده و دارای بردی قابل توجه است که با بهره‌گیری از فناوری‌های روز جهان طراحی شده است و نیاز نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران را به یك سلاح توانمند «هدایت شونده» و «دور ایستا» تامین می‌كند.
نیروی هوایی ارتش در زمینه هدایت بمب و کشف اهداف، دستاوردهای خوبی داشته که به‌واسطه آن علاوه بر شناسایی اهداف از فاصله دور، می‌تواند بمب را به صورت دقیق به سمت اهداف دلخواه هدایت کند.
تاکنون سه نمونه از بمب‌های قاصد توسط نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران رونمایی شده‌است. خط تولید بمب هدایت شونده قاصد در سال 1388 رسماً با حضور سردار وحیدی وزیر دفاع وقت افتتاح و امیر خلبان «حسن شاه‌صفی» فرمانده وقت نیروی هوایی ارتش در سوم تیر همان سال و در پایان رزمایش هوایی میلاد نور ولایت، از تست موفقیت‌آمیز بمب‌های هدایت شونده قاصد در این رزمایش خبر داد و گفته بود: "این بمب‌ها می‌توانند بدون نیاز به کنترل خلبان، تا 40 کیلومتر پرواز کرده و به هدف مورد نظر اصابت کنند."
این بمب هدایت‌شونده 2 هزار پوندی، می تواند به صورت دور ایستا یعنی در فاصله دوری از هدف پرتاب شده وبا دقت به آن اصابت نماید. بمب هوایت شونده هواپایه قاصد می تواند از سد سیستم های پدافندی عبور کند و آخرین نوع آن یعنی قاصد 3 می تواند اهداف سطحی را از فاصله 100 کیلومتری مورد هدف قرار دهد.
این بمب دور ایستا که توسط جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد از فاصله ای دور می‌تواند اهداف خود را با دقت و قدرت تخریب بالا منهدم کند. این سلاح قدرتمند که عموماً از سوی جنگنده‌های اف 4 مورد استفاده قرار می‌گیرد، پس از رها شدن با پرواز به سوی هدف، در مرحله نهایی به سمت هدف شیرجه می‌رود تا در نهایت آن را با قدرت بالا منهدم نماید.
ویژگی ها
قدرت تخریب بسیار بالا، هدف‌گیری و دقت نقطه ای (Pin Point) علیه اهداف قابل دید مستقیم خلبان، کنترل و هدایت خودکار بمب تا لحظه برخورد، عدم توانایی دشمن در ایجاد اختلال هدایت بمب(هدایت تصویری - پسیو) از جمله ویژگی‌های مهم «بمب هدایت شونده قاصد» به شمار می‌رود.
این بمب همچنین دارای قابلیت‌های دیگری همچون شلیک از فاصله دور از دسترس پدافند دشمن و انهدام اهداف استراتژیک دشمن با حداقل درگیری است.
هدف‌گیری، کنترل و هدایت این بمب تا لحظه برخورد به صورت اتوماتیک و خودکار است و سیستم کنترلی آن به گونه‌ای طراحی شده است که سامانه‌های پدافندی دشمن قادر به ایجاد اختلال در هدایت آن نباشند.
استفاده از این بمب دورایستا علاوه بر بالا بردن امنیت برای جنگنده‌ها و خلبان‌ها، دقت هدف قرار دادن اهداف دشمن را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد و می‌توان با کمک آن دشمن را غافلگیر کرد.
بمب‌های قاصد از سیستم هدایت اپتیکی بهره می‌برند که امکان هرگونه اخلال و انحراف آن توسط سامانه‌های جنگ الکترونیک را منتفی کرده و دقت این بمب‌ها در اصابت به هدف را بالا می‌برد.نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران تاکنون سه نمونه از بمب قاصد را رونمایی کرده است که هر کدام با دارای بردهای مختلف برای برخورد با هدف هستند.
انواع بمب های هدایت شونده قاصد
بمب قاصد 1
بمب قاصد 1 که نخستین نمونه از این بمب هوشمند است، می‌تواند اهداف را در فاصله 40 کیلومتری منهدم کند. بمب قاصد 1 با سر جنگی 2000 پوندی بردی معادل 40 کیلومتر دارد و از یک سامانه هوشمند و اپتیکی پسیو برای هدایت آن استفاده می‌شود.
بمب قاصد 2
پس از ساخت قاصد 1 متخصصان دفاعی ایرانی کار ساخت قاصد 2 را آغاز کردند و توانستند در کنار حفظ سر جنگی 2 هزار پوندی برد این موشک را به 50 کیلومتر برسانند.
بمب قاصد 3
بمب قاصد 3 به دلیل داشتن یک پیشرانه راکتی بردی معادل 100 کیلومتر را پیدا کرد و بالک‌های آن نیز در مقایسه با دو نمونه قبلی کوچک تر شده‌است که این موضوع موجب افزایش برد دو برابری این بمب نسبت به نمونه‌های قبلی شده‌است.
در بهمن 1389 معاون نیروی هوایی ارتش از افزایش دقت عمل بمب هوشمند قاصد 3 همزمان با افزایش برد عملیاتی این سلاح برای مورد اصابت قرار دادن دقیق اهداف مورد نظر خبر داد و افزود: "هم‌اکنون این سلاح که از مهمات جنگنده‌های نیروی هوایی محسوب می‌شود، در حال آزمایش برای قطعی شدن مسافت و برد دقیق است."
همچنین بمب هدایت شونده قاصد 3 که توسط سازمان جهاد خودکفایی نیروی های مسلح و مطابق با نیاز عملیاتی درزمینه آفندی طراحی شده است در نمایشگاه «اقتدار 40» در بهمن 1397 در مصلای تهران به نمایش درآمد.
این بمب هدایت شونده قابلیت نصب بر روی جنگنده بمب‌افکن اف 4 را دارد و با بهره‌گیری از جستجوگر تصویری مختصات هدف را دریافت کرده و اطلاعات لازم را به کابین خلبان ارسال کند. خلبان می‌تواند از طریق این جستجوگر بر روی هدف، قفل تصویری انجام دهد و اهداف مورد نظر را تا شعاعی بیش از 100 کیلومتر مورد اصابت قرار دهد.این بمب هدایت شونده که در حال گذراندن مراحل تست نهایی خود است، کاملا بومی است و مشابه خارجی ندارد.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
