بمب هواپرتاب دورایستای بالابان؛ تجلی اقتدار و عزت ایران

پهپادها امروزه به یکی از مولفه‌های تعیین کننده و موثر در جنگ‌های مختلف تبدیل شده اند، علت آن هم ابعاد کوچک تر، هزینه کم‌تر و قابلیت حمل انواع مهمات هواپرتاب دقیق اعم از بمب ها و موشکها با انواع سیستم های هدایتی بر علیه مواضع دشمن است. یعنی دقیقا همان کاری که پیش‌تر بر عهده هواپیماها و بالگردهای رزمی بود. متخصصان ایرانی چند سالی است که بمب‌های هوشمند و دقیق و قدرتمندی را برای پهپادها می‌سازند. یکی از  مهمات هواپرتاب ساخت صنایع دفاع بمب هدایت شونده دور ایستای بالابان است که قابل نصب و پرتاب از انواع پهپادهای رزمی در خدمت نیروهای مسلح است.

رونمایی

در 15 خرداد  1398 در آستانه 31 مرداد روز صنعت دفاعی،  بمب های پیشرفته هوشمند هدایت شونده یاسین، بالابان و بمب های هوشمند اپتیکی نسل جدید نقطه زن خانواده «قائم» ساخته متخصصان سازمان های  صنایع دفاع و صنایع الکترونیک ایران در وزارت دفاع با حضور امیر سرتیپ حاتمی وزیر دفاع وقت رونمائی شد.

امیر حاتمی با بیان اینکه مجموعه دفاعی کشور با بهره گیری از ظرفیت های دانشگاهی برجسته و سازمان های تخصص محور در عرصه های مختلف توانسته است به نحو شایسته نیاز نیروهای مسلح را در عرصه های رزم زمینی، دریایی، هوایی و ...  تأمین نماید گفت:  اقدام مشترک دو سازمان صنایع دفاع و صنایع الکترونیک ایران(صا ایران) در ساخت بمب های هوشمند هدایت شونده وپیشرفته نقطه زن «یاسین»، «بالابان» و سری «قائم»، برگ زرین دیگری از اقتدار و عزت را برای جمهوری اسلامی ایران به ارمغان آورد.

وزیر دفاع در ادامه با تشریح مشخصات بمب هوشمند بالان گفت: این بمب دارای بال های تاشو جهت افزایش برد و همچنین سیستم هدایت مبتنی بر INS&GPS جهت افزایش دقت است. وی در خصوص نحوه عملکرد بمب هوشمند بالابان گفت: بمب بالابان مجهر به مکانیزم بال های تاشونده جهت نصب در زیر پهپادحامل کرار در نظر گرفته شده است. مشخصات هدف قبل از پرواز، طرح ریزی و به مجموعه هدایت و کنترل منتقل می شود. پس از رهایش بال های تاشو باز شده و با کمک سیستم هدایت، به سمت هدف حرکت می کند.

مشخصات

بمب هوشمند بالابان از انواع بمب‌های هوشمند ساخت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است. بمب هدایت‌شونده برد بلند «بالابان» یک بمب هوشمند و دارای بال‌های تاشو و قادر است از فاصله 25 کیلومتری به سمت هدف پرتاب شده و تا مرحله انهدام، پرواز خودکار داشته باشد. تجهیز این بمب هوشمند به  بال‌های تاشو به منظور افزایش برد آن صورت گرفته است. بالابان با وزنی در حدود  ۱۴۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم که ۴۱ کیلوگرم از آن مربوط به کلاهک جنگی آن است می‌تواند پس از پرتاب از پهپاد حامل اهداف ترسیمی را تا مرحله انهدام دنبال کند. نوع ماده سر جنگی این بمب برد بلند، اچ 6 است.

بمب هوشمند و هدایت شونده «بالابان» جهت افزایش دقت و برد، از سیستم‌های هدایت تلفیقی مبتنی بر INS، GPS، GLONASS بهره می‌برد. اپراتور شلیک کننده بمب بالابان مختصات نقطه هدف بر روی کامپیوتر پرواز بمب را بارگذاری کرده و  پهپاد و یا هواگرد حامل پس از رسیدن به نقطه رهایی اقدام به رهاسازی بمب می‌کند و بمب بالابان با بالک‌های کنترلی خود، اصلاح مسیر کرده و به سمت هدف حرکت می‌کند. این بمب هدایت‌شونده که تعداد بال‌های آن در طرفین دو عدد و بالک‌های آن در انتها نیز چهار عدد است، از زمان پرتاب قابلیت حفظ تعادل خودکار دارد. هرچند تاکنون برد دقیق بمب بالابان اعلام نشده، اما بر اساس ساختار آن احتمال می رود که این بمب بردی در حدود ۶۰ تا ۸۰ کیلومتر داشته باشد.

این بمب هوشمند که به لحاظ شکل ظاهری به بمب هدایت‌شونده آمریکایی اس دی بی (مخفف بمب کم قطر) SDB شباهت دارد، قادر به انهدام اهداف ثابت در زمین و دریا بوده و در کمترین سطح از دقت اصابت، تا شعاع ۳۰ متری هدف را مورد اصابت قرار می‌دهد. به گفته فرماندهان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ، بمب بالابان بر روی پهپاد «کرار» نصب و تست شده است.

مزیت هدایت ماهواره ای

بمب بالابان با برخورداری از سیستم هدایت سامانه موقعیت یاب جهانی (جی پی اس) GPS عملاً به یک بمب هدایت ماهواره ای بدل شده که تجهیز این بمب به چنین سیستمی مزیت های فراوانی همراه خود دارد.این بمب  پس از پرتاب، با باز شدن بالها، اصطلاحاً روی هوا گلاید می کند و به سمت هدف می رود. استفاده از بال های بازشونده موجب پایداری بمب به هنگام شیرجه و پرواز به سمت هدف و همچنین افزایش برد آن می شود، زیرا با وجود بال های بازشونده امکان پرتاب از ارتفاع های بالاتر و مسافت های دورتر به سمت هدف وجود دارد.علاوه بر این، استفاده از سیستم هدایت ماهواره ای مزیت های بهتری نسبت به سیستم های هدایت اپتیکی و لیزری دارد.

در سیستم های هدایت اپتیکی و لیزری اگر شرایط آب وهوایی مساعد نبوده و یا گرد و غبار غلیظ در منطقه نبرد وجود داشته باشد، امکان استفاده از این نوع هدایت به دلیل اخلال در انتقال پرتو های لیزر از هواپیما به بمب و یا دریافت تصاویر در سیستم هدایت اپتیکی وجود ندارد، اما برخورداری از سیستم های هدایت ماهواره ای امکان استفاده از این نوع بمب ها را در هر نوع شرایط آب وهوایی فراهم می کند.سیستم هدایت ماهواره ای هم چنین این امکان را فراهم می کند که بتوان هر بمب  بالابان را به صورت مستقل به سمت یک هدف هدایت کرد.

علاوه بر این، انسان در هدف گیری بمب های هدایت ماهواره ای نقشی ندارد و این بمب با اطلاع از موقعیت خود توسط سیگنال های ماهواره ای و مقایسه با موقعیت هدف و اصلاح مسیر، به سمت آن حرکت می کند که خطا های ناشی از هدفگیری خلبان نیز در این سیستم برطرف شده و موجب افزایش دقت بمب های هدایت ماهواره ای در اصابت به اهداف می شود.

استفاده در پهپاد کرار

اما نکته ای که در بمب بالابان وجود دارد، استفاده از این بمب ها در پهپاد کرار است، تا پیش از این این گونه  بمب های  هدایت شونده در ایران تنها برای استفاده از جنگنده ها ساخته شده بودند. اما اکنون امکان استفاده از آنها در پهپادها نیز وجود دارد. بدین ترتیب بمب بالابان مجهز به مکانیزم بال‌های تاشونده جهت نصب در پهپاد «کرار» در نظر گرفته شده است. با تجهیز کرار به بمب های هدایت ماهواره ای، این پهپاد قابلیت حمله به اهداف زمینی با دقت بالا و بدون ورود به رینگ پدافندی دشمن را به دست آورده و به راحتی می تواند با حمله به مسافت های دوردست اهداف مهم دشمن را با دقت بالا و در هر شرایط آب وهوایی مورد اصابت قرار دهد و به سلامت به پایگاه خود بازگردد.

نویسنده: سید رضا میرطاهر

116