پس از اقدام جنایتکارانه نظامیان آمریکایی در 3 ژانویه 2020 که سردار سپهبد «قاسم سلیمانی» فرمانده فقید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و «ابومهدی المهندس» نایب رئیس حشد الشعبی را نزدیک فرودگاه بغداد ترور کردند، موضوع اخراج نظامیان آمریکایی از منطقه به عنوان یک مطالبه عمومی در اغلب کشورها مطرح شد. این مطالبه به خصوص در عراق و سوریه بیشتر بود.
با این حال، جرقه خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان زده شد و سرانجام نیز روز 31 اوت همه نظامیان آمریکایی از افغانستان خارج شدند. اگرچه «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد، هزینه سنگین نظامی عامل خروج نظامیان این کشور از افغانستان است، اما بی‌نتیجه بودن حضور در افغانستان و شکست در اهداف در نظر گرفته شده از جمله مبارزه با تروریسم، ارتقاء حقوق بشر و دولت‌سازی عامل اصلی خروج غیرمسئولانه از افغانستان بود.
این خروج باعث بی‌اعتبار شدن آمریکا شد، زیرا پس از انفجار نزدیک فرودگاه کابل که به کشته شدن 13 نظامی آمریکایی انجامید، این کشور حتی درصدد انتقام سربازانش نیز بر نیامد و آخرین نظامیان خود را نیز از کابل خارج کرد.
آمریکا تا پایان سال جاری میلادی نیز نظامیان رزمی خود را از عراق خارج خواهد کرد و مطابق توافق بایدن و «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق تنها مستشاران نظامی با هدف آموزش نظامیان عراقی در این کشور باقی خواهند ماند.
شکست تلاش های آمریکا برای ضعیف دولت مرکزی دمشق
تخلیه سه پایگاه نظامی در سوریه نیز نشان می‌دهد دولت آمریکا احتمالاً شکست در سوریه را نیز پذیرفته و درصدد است نظامیان خود را از سوریه نیز خارج کند یا دست کم شمار پایگاه‌ها و نظامیان خود را در این کشور کاهش دهد.
موضوع سوریه متفاوت از افغانستان و عراق است. آمریکا از دو دهه پیش در افغانستان و عراق حضور دارد، اما حضور آن در سوریه به کمتر از یک دهه می‌رسد. با این حال، تظاهرات ضدآمریکایی و مطالبه خروج نظامیان آمریکایی در سوریه، قوی‌تر از دو کشور است.
آمریکا در سوریه به دنبال نظام‌سازی بود و تلاش کرد با حمایت از شبه‌نظامیان کُرد در شمال و شمال شرق سوریه، نظام فدرالی در این کشور ایجاد کند و در جهت تضعیف دولت مرکزی دمشق گام بر دارد.
علاوه بر این، با حمایت آمریکا، شبه‌نظامیان کرد بخشی از منابع انرژی سوریه را قاچاق کرده و دولت دمشق دسترسی به این منابع ندارد. این الگوی رفتاری عامل مهمی در قوی بودن تمایلات ضد آمریکایی در سوریه است.
نکته مهم این است که آمریکا 13 پایگاه نظامی در سوریه دارد که تنها سه پایگاه را تخلیه کرده است. هنوز نمی‌توان گفت آمریکا درصدد خروج کامل از سوریه است. اساسی‌ترین دلیل این مساله هم مربوط به امنیت رژیم صهیونیستی است که در مجاورت سوریه و لبنان قرار دارد و آمریکا نیز به طور سنتی به تامین امنیت این رژیم متعهد است.
آمریکا در حالی سه پایگاه نظامی را در سوریه تخلیه کرده که دو پایگاه در شمال شرقی و یک پایگاه در شمال این کشور قرار دارد. به عبارت دیگر، پایگاه‌های تخلیه شده در مناطقی قرار دارد که شبه‌نظامیان کُرد در آن مناطق حضور دارند و بر حمایت آمریکا برای ایجاد نظام فدرالی حساب کرده بودند. به نظر می‌رسد آمریکا بار دیگر کردها را رها کند.
از سوی دیگر، اقدام آمریکا در حالی است که تروریست‌های داعش در ماه‌های اخیر در شمال سوریه تحرکات خود را افزایش داده و در ماه میلادی گذشته فقط در استان دیرالزور دست‌کم 18 عملیات مسلحانه و حمله تروریستی انجام داده‌اند. به نظر می‌رسد دولت آمریکا شکست در مبارزه با داعش را تلویحاً پذیرفته است.
صرف‌نظر از اینکه آمریکا به طور کامل از سوریه خارج شود یا صرفاً به دلیل هزینه‌های مادی در صدد کاهش پایگاه‌های نظامی خود در این کشور است، اعتبار نظامی آمریکا زیر سوال رفته است، موضوعی که اخیراً ژنرال‌های بازنشسته آمریکایی نیز به آن اذعان کردند. 90 ژنرال بازنشسته آمریکایی با انتشار نامه‌ای خطاب به بایدن، رئیس جمهوری آمریکا ضمن اعلام اینکه، با این شکل فرار، اعتبار آمریکا بین متحدانش لطمه‌ای جبران‌ناپذیر خورد، خواستار استعفای وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا شدند.
نویسنده: سيدرضی عمادی
117
