نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز برای تحقق ماموریت‌ها و تامین امنیت آب های ایران و ماموریت های فرا سرزمیی نیاز به تجهیزات و تسلیحات بومی دارد.
از جمله تسلیحات دریایی ضروری برای یگان های دریایی انواع توپ های دریایی در کالیبرهای مختلف است. به رغم وجود گستره متنوعی از موشک‌ها به خصوص موشک‌های ضد کشتی و ضد هوایی، انواع مختلف راکت اندازها و اژدرها، اما همچنان توپ های مستقر بر روی ناوها و ناوچه ها نقش مهمی در نبردهای دریایی و مقابله با تهدیدات هوایی ایفا می کنند. در بسیاری از ناوهای جنگی امروزی، توپ‌های اصلی در بخش جلویی ناو حفظ شده‌اند.
نگاهی کلی
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیز سالهاست از توپ 76 میلیمتری در شناورهای رزمی خود بهره می‌برد. نمونه‌های اولیه توپ مورد استفاده در شناورهای نیروی دریایی ارتش ساخت شرکت ایتالیایی «اتوملارا» OTO Melara است.
تاکنون فقط آمریکا و ایتالیا تکنولوژی ساخت این پیشرفته ترین توپ دریایی جهان را در اختیار داشتند، ولی با مهندسی معکوس این توپ توسط متخصصان وزارت دفاع انحصار ساخت آن از این دو کشور خارج شد.
توپ 76 میلیمتری تمام خودکار فجر 27 مهمترین توپ دریایی کالیبر بالا در حال خدمت در کشور است که توسط متخصصان داخلی و با الگو برداری از توپ‌های 76 میلیمتری اوتوملارا ساخت ایتالیا موجود در ناوچه‌های نیروی دریایی ارتش و با تلاشی 6 ساله ساخته شده است.
اولین قبضه توپ دریایی فجر 27 در جریان بازدید فرماندهی معظم کل قوا از پایگاه دریایی نوشهر توسط نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بر روی ناوچه موشک انداز جوشن نصب و مورد بازدید ایشان قرار گرفت.
اکنون بیش از پانزده سال است که در ایران توپ دریایی «فجر 27» ساخته شده و اکنون بر روی تقریباً تمامی شناورهای رزمی ساخت داخل به ویژه ناوهای کلاس موج نصب شده است.
این توپ مدرن و کارآمد، هم اکنون در کشورهای مختلف دنیا از جمله آمریکا نیز استفاده می‌شود و متخصصان ایرانی بدون هیچ‌گونه کمک و در اوج تحریم ها، برای شناورهای مختلف کشورمان این توپ را طراحی و ساختند.
مشخصات و ویژگی ها
توپ دریایی فجر 27 یک سلاح تدافعی مدرن است که قابلیت انهدام هدفهای سطحی و هوایی را دارد و متخصصان گروه صنعتی جدید وابسته به صنایع دفاع پس از تلاشی 6 ساله موفق به ساخت آن شده و در سال 1385 از آن رونمایی شد.
این توپ، یک سلاح تمام اتوماتیک است که به شیوه الکتروهیدرولیک هدایت می‌شود. توپ دریایی فجر 27 قابلیت درگیری با انواع شناورهای سطحی را داشته و می‌تواند علیه اهداف هوایی نیز بکار گیری شود.
این توپ امروزه به عنوان سلاح اصلی اکثر شناورهای سنگین و نیمه سنگین نیروی دریای ارتش حمهوری اسلامی نصب و بکارگیری می‌شود. توپ دریایی فجر 27 از گلوله‌هایی باکالیبر 76 میلیمتری بهره می‌برد و نواخت تیر آن 120 تیر در دقیقه است.
این سلاح قدرتمند یک توپ دو منظوره است و منظور از دو منظوره بودن آن این است که این توپ دریایی علاوه بر هدف قرار دادن ناوها، ناوچه ها، قایق های تندرو و موشک های سطحی، بالگردها و موشک های ضد کشتی را نیز منهدم سازد و اهداف هوایی تا 23 هزار پا معادل حدود هفت هزار متر در تیر رس آن قرار دارند. این سلاح با برخورداری از فناوری بسیار پیشرفته، قادر است در مقابل هر گونه تهاجم سطحی و هوایی از خود عکس‌العمل سریع نشان داده و آن را رفع نماید.
نواخت شلیک بسیار بالا، قابلیت کنترل تمام اتوماتیک، قابلیت نصب بر روی سیستم‌های یدک شونده نیز از دیگر مزیت‌های این توپ دریایی به شمار می رود.
نرخ آتش 120 گلوله در دقیقه و بیشینه برد 17 کیلومتر، برد 12 کیلومتر بر ضد اهداف سطحی و هفت کیلومتر بر ضد اهداف هوایی از جمله قابلیت‌های فجر 27 است.
فجر 27 با برخورداری از فناورهای پیشرفته دارای 30 مجموعه مکانیکی و 22 هزار قطعه و زمان آماده سازی 4 ثانیه و توانایی عملیات در تمام شرایط آب و هوایی با هدایت خودکار، توسط سامانه راداری است که سامانه هدفگیری اپتیکی نیز برای این توپ در ناو شهید نقدی مشاهده شده که در صورت وجود جنگ الکترونیک، بسیار مفید است.
سرعت عمل و نواخت تیر این توپ به نسبت کالیبر آن بسیار مناسب بوده و پدافند مناسبی را برای بردهای زیر 10 کیلومتر برقرار می‌کند.
عمده گلوله‌هایی که برای توپ فجر 27 تاکنون استفاده شده از نوع کنتاکت فیوز Contact fuze هستند. گلوله های دارای کنتاکت فیوز مبتنی بر برخورد مستقیم بوده و بایستی بعد از هدف گیری به صورت اپتیکی یا راداری، به سمت هدف شلیک و بعد از اصابت مستقیم به آن منفجر شوند.
در یک سناریوی درگیری دریا پایه در زمانی که دو شناور بر علیه هم درگیر باشند یا وقتی که از یک هدف پروازی کم سرعت مثل یک بالگرد بتوان از این توپ در این شرایط استفاده کرد، اما هنگامی که تهدیداتی مانند موشک‌های کروز یا جنگنده‌های مافوق صوت مطرح باشند مشخصاً این توپ با این نوع مهمات کارایی نخواهند داشت.
لذا برای رفع این نقیصه در جریان نمایشگاهی که اخیراً از دستاوردهای ارتش برگزار شده از فیوزهای مجاورتی proximity fuze برای توپ‌های 76 میلی متری فجر 27 رونمایی شد. این فیوزها در حقیقت نوعی حسگر بسیار کوچک هستند که بر سر گلوله‌های مورد نظر نصب می‌شوند و بعد از شلیک شروع به فعالیت می‌کنند.
شعاع ارسال امواج برای این حسگرها 4متر بوده و در باند «وی اچ اف» فعالیت می کند. در صورت استفاده از فیوز مجاورتی لازم نیست که هدفی مانند یک هواپیما یا موشک کروز مورد اصابت مستقیم صورت گیرد و رسیدن به نزدیکی آن نیز کفایت می‌کند.
با رسیدن به فاصله مورد نظر فرمان انفجار صادر شده و با انفجار گلوله توپ، موج انفجار و ترکش‌های آن به سمت هدف رها می‌شود. استفاده از فیوز مجاورتی شانس درگیری موفق با اهدافی مانند موشک‌های کروز و جنگنده‌های با سرعت بالا را بشدت افزایش می دهد.
با توجه به امتیازات فیوز مجاورتی در نقش پدافندی و هم آفندی، این فیوزها می‌توانند نقش مهمی در ارتقای توان رزمی یگانهای توپخانه ای و توپ های مختلف به ویژه توپ دریایی فجر 27 داشته باشند.
مشخصات توپ فجر 27
حداقل برد علیه اهداف دریایی: 12 هزار متر
حداکثر برد: 17 هزار متر
حداکثر برد علیه اهداف هوایی: 7 هزار متر
تعداد قطعات: 22000
تعداد مجموعه مکانیکی : 30 مجموعه
قدرت آتش: 120 گلوله در دقیقه
زمان آماده سازی برای شلیک: 4 ثانیه
اهداف: سطحی، هوایی
کالیبر: 76 میلیمتر (متوسط)
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
