حضرت معصومه (س) دختر امام موسی کاظم(ع) در یکم ذی القعده سال ۱۳۷ هجری متولد شد و در خانواده ای آراسته به فضائل اخلاقی و تحت تعلیم و تربیت پدر و برادر گرامی اش، امام رضا (ع)، رشد کرد. این بانوی پرهیزکار در مکتب اهل بیت (ع) درس کرامت و پاکدامنی آموخت و سرشاراز علم و دانش شد و در گروه زنان عالمه، محدّثه و والامقام جهان اسلام قرار گرفت.
زنان از نسل اهل بیت رسول خدا (ص) همه عالمه بودند و فعالیت‌های علمی زیادی انجام می‌دادند. در تبیین جایگاه علمی حضرت معصومه (س) باید به این نکته اشاره کنیم که هنگامی که پدر ایشان، امام موسی کاظم (ع)، در زندان بودند، بسیاری از عالمان و دانشمندان برای دریافت پاسخ سؤالات خود نزد حضرت معصومه (س) می رفتند. همچنین، هنگامی که امام رضا (ع) قصد داشتند به مرو (Marw) بروند، فرهیختگان و عالمان نزد ایشان رفتند و پرسیدند که در زمان غیبت ایشان، سؤالات خود را از چه کسی بپرسند و آن حضرت (ع)، حضرت معصومه (س) را معرفی نمودند و فرمودند: «در نبودِ من، فاطمه معصومه (س) پاسخگوی سئوالات شماست» و به این طریق، امام رضا (ع) علم والای خواهر بزرگوار خود را تأیید کرده است.
حضرت معصومه (س) با بهره گیری از معارف ناب شیعی و با تلاشی مستمر در راه کسب معارف اسلامی و اجرای آن در زندگی، توانست نزد خداوند، جایگاه والایی داشته باشد، از این رو، باید ایشان را بهترین الگو و اسوه برای دختران مسلمان معرفی نمود. اما، به راستی چگونه می توان همچون حضرت معصومه(س) به مقامات بالای دینی و معنوی دست یافت و آن حضرت چه روش و منشی را در زندگی اسلامی پیاده کرده بود؟
اولین فاطمه هستی که حرم دار شدی
همه انسان‌ها نیاز به الگو دارند تا در بزنگاه‌های زندگی، مسیر اصلی خود را گم نکنند. ضرورت داشتن الگویی که چراغ راه باشد، در عصر حاضر بیشتر احساس می‌شود. بی شک، اهل‌بیت پیامبر گرامی اسلام و فرزندان ایشان بهترین راهنما و الگو برای هدایت هستند.
جوامع غربی با هجوم به ارزش های اخلاقی، انسانی و نقض کرامت زن، به دنبال نابودی شخصیت و هویت دختران در جوامع بشری هستند. در زمانه ای که موج حمله های فرهنگی غرب به ویژه به سوی جامعۀ دختران افزایش یافته، شایسته است دختران مسلمان از رفتار عملی و سبک زندگی یگانه دختری الگو بگیرند که با کسب فضائل بی نظیر و منحصر به فرد، به بالاترین درجات معنوی و علمی رسیده است و در حمله های فرهنگی، پناهگاه خوبی برای حفظ ارزش‌هاست.
جوامع غربی با مشغول کردن دختران به امور سطحی چون تمایل به مادیات، آرایش، زیبایی و تجملات، به دنبال دور کردن دختران از اخلاقیات انسانی هستند. غرب در واقع، در پیِ آن است که تعلق عاطفی دختران به خانواده را کمرنگ کند و با رواج دادن بی حیایی، باعث شود دختران به دنبال خوشگذرانی های پوچ و وقت گذرانی های خالی از هدف باشند. قطعاً دین، امور مرتبط با ویژگی های ذاتی دختران را، همچون دوست داشتن زیبایی و جلوه نمایی سرزنش نمی کند، اما همگان را به رعایت حدّ و مرزهای اجتماعی و اسلامی ترغیب می کند و هشدار می دهد که از این فرصت کوتاه عمر نهایت استفاده را بکنند و آن را به بطالت نگذرانند. از همین رو، گسترش علم و دانش از ضروری ترین مؤلفه هایی است که به دختران کمک می کند برای ایفای نقشی سالم و مؤثر در فضای عمومی جامعه و رشد و پیشرفت در حریم فردی، به مقوله هایی چون حجاب و حیا توجه کنند.
دختران مسلمان باید در هر عصری به دنبال کسب معارف و علم آموزی باشند. کسب دانش، امری حیاتی در رشد و تعالیِ فردی و اجتماعیِ هر فرد مسلمان است و دختران که مادران آینده و معماران تربیت در خانواده هستند، باید به این موضوع دقت کنند و از تهدیدهای دشمن برحذر باشند.
حضرت معصومه (س) الگویی بی نظیر در مولفۀ علم آموزی است. احادیثی که از کریمۀ خاندان عصمت و طهارت حضرت معصومه (س) رسیده، از مقام و منزلت برجسته آن حضرت (س)در دانش و فضیلت حکایت می کند.
امام رضا (ع):
«هر کس حضرت فاطمه معصومه (س) را با شناخت [جایگاه والای ایشان] زیارت کند، بهشت پاداش او خواهد بود».
حضرت معصومه (س) از جایگاه والایی در دانش برخوردار بودند. برای تبیین بیشتر مقام و منزلت علمی آن بزرگوار، این حکایت را برایتان نقل می کنیم: جمعی از شیعیان به قصد دیدار امام هفتم شیعیان، امام کاظم (ع) به منزل آن حضرت رفتند و سؤالاتی را از ایشان داشتند که در پی پاسخ آنها بودند، اما آن حضرت (ع) منزل نبود و به سفر رفته بود.
این افراد پرسش های خود را به صورت مکتوب به حضرت معصومه(س) تحویل دادند و رفتند. روز بعد که قصد برگشت به وطن خود داشتند، مجدداً به منزل امام کاظم (ع) مراجعه کردند، اما ایشان هنوز از مسافرت برنگشته بود، به همین دلیل می خواستند سؤال های خود را پس بگیرند تا در سفر بعدی از حضرت بپرسند.
در این میان، حضرت معصومه(س) که در غیاب پدر، در منزل حضور داشت، پاسخ سؤال ها را نوشت و به آنها داد. سرنوشت اینطور رقم زده شد که آن افراد در راه بازگشت به خانه، با امام کاظم (ع) مواجه شدند و داستان مراجعه خود به منزل ایشان و دریافت پاسخ سؤال هایشان را برای آن حضرت تعریف کردند، امام کاظم (ع) فرمودند: «آن نوشته ها را به من بدهید»، زمانی که ایشان سؤال ها و پاسخ ها را مطالعه نمودند، در تحسین دخترشان، حضرت معصومه (س) که پاسخ های درست و به جایی را ارائه داده بود، سه بار فرمودند: «فداها ابوها»، «پدرش به قربان چنین دختری باد».
با تأمل در سیرۀ عملی و علمی حضرت معصومه (س) می توان به جایگاه منحصر به فرد آن حضرت به عنوان الگویی جامع برای دختران جوامع اسلامی پی برد. امید است، دختران پاک جوامع اسلامی که مادران آینده هستند، با الهام گیری از فضائل حضرت معصومه(س) به دنبال رشد و پیشرفت فردی و اجتماعی باشند و خود را نسبت به تهدیدهای فرهنگی دشمنان مصون بدارند.
پریسا عسکری سمنانی
